شعار سال: کریم ساعی در سال ۱۲۸۹ در مشهد به دنیا آمد. اوتحصیلات دانشگاهی خود را در مدرسه عالی دانشکده فلاحت، دانشگاه تهران گذراند و با درجه مهندسی در سال ۱۳۱۰ فارغالتحصیل شد.کریم ساعی در دوره اعزام دانشجویان به خارج از کشور پذیرفته شد و برای مدت دو سال به مونپلیه در انستیتو اگرونومیک فرانسه رفت و در آنجا با درجه ممتاز فارغالتحصیل شد. موفقیتهای تحصیلی او باعث شد تا مجله علمی و تخصصی فرانسه، او را به عنوان یکی از چهرههای شاخص علم جنگل در آن سالها معرفی کند. مهندس ساعی پس از آن که در سال ۱۳۱۶، فوق لیسانس خود در رشته آمار جنگل ازدانشگاه برکلی کالیفرنیا گرفت، به کشورش بازگشت.
تصویرگروهی از اعزام شدگان به فرنگ
با تاسیس دایره جنگل در ۱۳۱۷ به عنوان اولین نهاد مدیریت جنگلها در کشور، مهندس ساعی ریاست آن را به عهده گرفت. بر اثر فعالیت و تلاشهای بسیار وی، یک سال بعد این نهاد کوچک به اداره جنگلبانی و بعدها به اداره کل جنگلها ارتقا پیدا کرد. در همان سالها او و همکارانش قوانین و مقررات جنگل را تدوین کرده و به تصویب مجلس آن زمان رساندند.
سال ۱۳۲۱ خورشیدی به پیشنهاد او و پشتیبانی دکتر احمدحسین عدل، رئیس وقت دانشکده کشاورزی کرج، رشته جنگل را بنیان گذاشت و خود او به عنوان مدرس مشغول به تدریس این رشته در دانشگاه تهران شد. از سال ۱۳۲۴ و پس از انتقال دانشکده کشاورزی از فلاحت به دانشگاه تهران، رشته جنگل توسعه بیشتری پیدا کرد.
کریم ساعی ملقب به پدرجنگلبانی ایران
او در سال ۱۳۲۱ نشریهای به نام «شمهای درباره جنگلهای ایران» منتشر کرد و در سال ۱۳۲۷ جلد اول و در سال ۱۳۲۹ جلد دوم کتاب جنگلشناسی را که اولین کتاب جنگلشناسی در ایران بود، منتشر کرد و اساس اطلاعات علمی جنگلبانان کشور را پیریزی نمود. همچنین در پانزدهم آذر ۱۳۲۸ نشریه مخصوص کارکنان بنگاه جنگلها را با عنوان خبرنامه بنگاه جنگل منتشر کرد که اولین نشریه ایرانی در زمینه منابع طبیعی بود. این نشریه پس از سالیان دراز، هنوز با نام فصلنامه جنگل و مرتع به حیات خود ادامه میدهد.
این ساعی بود که تدریس جنگلشناسی را برای اولین بار در دانشکده کشاورزی کرج آغاز کرد و خشت اولیه آزمایشگاه جنگل و چوبشناسی را بنا نهاد. او اولین فردی بود که برای شناسایی و طبقهبندی جنگلهای ایران به سفرهای علمی مختلفی در سراسر نقاط کشور پرداخت و مساحت جنگلهای ایران را در آن زمان ۱۸ میلیون هکتار ارزیابی کرد.
یکی دیگر از خدمات پرارزش ساعی، سازماندهی اداره جنگلبانی کشور بود. او برای نخستین بار قانون جنگلبانی و جنگلداری را به تصویب رساند و توانست جنگلهای ایران را از تاراج متجاوزان نجات دهد. پس از آن، کلاسهای تخصصی آموزش عالی جنگل را دایر کرد تا کادری متخصص در امور جنگلبانی و جنگلداری تربیت کند. او بانی جنگلبانی نوین ایران، پایهگذار جنگلها و مراتع کشور است.
کریم ساعی موفق شد تا در سال ۱۳۲۵ برای اولین بار مساحتی از جنگلهای ایران را تخمین بزند. پس از آن در سال ۱۳۲۷ جلد اول و در سال ۱۳۲۹ جلد دوم کتاب جنگلشناسی را منتشر کرد که با نشر این کتاب اساس اطلاعات علمی جنگلبانان کشور پیریزی شد.
وی پس از آن که از ریاست اداره کل جنگلها برکنار شد، خود را خانهنشین نکرد و پیشنهاد داد تا در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران رشته جنگل ایجاد شود و خود نیز به عنوان استاد در این دانشکده مشغول به کار شد. با تأسیس بنگاه جنگلها در سال ۱۳۲۸، او با سمت رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل این بنگاه، مشغول فعالیت شد. کریم ساعی در ۱۵ آذرماه ۱۳۲۸ نشریه مخصوص کارکنان را با عنوان خبرنامه بنگاه جنگلها منتشر کرد.
مهندس کریم ساعی چهار دی
سال ۱۳۳۱ هنگام بازگشت
از شیرازبه تهران در اثر سانحۀ سقوطهواپیما کشته شد. وی وصیت کرده بود تا او
را در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران به خاک بسپارند.
ساعی تحصیلکرده دانشکده کشاورزی و اولین مدیر جنگلبانی ایران بود.
افرادی که در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران تحصیل کردهاند، مزار پایهگذار جنگلداری
علمی ایران را در پناه سایه درختان کهنسال دانشکده منابع طبیعی نظاره کردهاند.
در سال ۱۳۲۹ پارک ساعی تهران را به صورت پارک جنگلی بنا گذاشت. او معتقد بود تا چند سال آینده مناطق مسکونی و صنعتی توسعه پیدا میکنند و این درختان به منزله ریههای شهر آلوده، ایفای نقش خواهند کرد.
وی اولین کسی بود که به توسعه فضای سبز شهری در تهران پرداخت و به کشت گونههای سرو، کاج و چنار در تهران و اطراف آن همت گماشت.
مجسمه این بزرگ مرد در بوستان ساعی که به پاس احداث این پارک به نام خودشنامگذاری شده، روی نیمکتی نشسته است. به نظر میرسد، او در حال نظارت و حفاظت از بوستانها و جنگلهای کشورش است.
مجسمه مهندس کریم ساعی (پارک ساعی)
ماجرای درگذشت مهندس کریمساعی از قول محمد ابراهیمی بشنوید:
در دوران نوجوانی، از آنجا که خواهرم و همسرش در شیراز زندگی میکردند، زیاد به شیراز میرفتم. یک بار در بازگشت از شیراز چند دقیقهای به پرواز مانده بود که مردی با کت و شلوار اتوکشیده بالا آمد و رو به مسافران گفت:
مسافران عزیز! من مسئولیتی در سرجنگلداری کشور دارم و چند ساعت پیش به من خبر دادند یک هیئت خارجی مهم مرتبط با کارم به تهران آمدهاند و قصد مذاکره و انعقاد قرارداد دارند و حضور من در این مذاکرات و بازدیدها ضروری است. از طرفی هواپیما هم جای اضافه ندارد. هرکس که بلیت خودش را به من بدهد، من همین الان هزینه بلیت برگشت و یک هفته اقامت و تفریح در بهترین هتل شیراز را به او میدهم.
من کتم را روی دستم انداختم، بلند شدم و گفتم: «من بلیتم را به شما میدهم، از لطف شما هم ممنونم؛ من خواهرم اینجا است و به هتل و هزینههای دیگر احتیاجی ندارم؛ شما به کارتان برسید.» خلاصه هرچه آن مرد اصرار کرد، من چیزی قبول نکردم و به منزل خواهرم برگشتم.
چند ساعتی که گذشت، رادیو با قطع برنامههای خود اعلام کرد: «هواپیمای حامل تعداد زیادی از هموطنانکه از شیراز به تهران در حرکت بود، سقوط کرده و تمام مسافران از جمله مهندس ساعی، رئیس سازمان سرجنگلداری کشور و بنیانگذار بسیاری از پارکها، باغها و جنگلهای کشور کشته شدهاند». حالا من برای همیشه تأسف میخورم که چرا با دادن بلیت خودم به آن مرد که بعد از مرگش فهمیدم چه خدمات بزرگی به سرسبزی و آبادانی کشور کرده است، باعث شدم کشورم از خدمات او محروم شود و من زنده بمانم.»
این مطلب خاطرهای بود از دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی که در آن زمان نوجوان بودند ولی بعدها خودشان نیز یکی از برجستهترین چهرههای ماندگار در ادبیات و تاریخ کشورمان شدند و به حق که حضور چنین ارجمندی نیز در بین فرهیختگان کشورمان واجب و ضروری بوده است.
در حال حاضر نه مهندس کریم ساعی در قید حیات هستندو نه استاد گرانقدرمان دکتر باستانی پاریزی (تاریخدان، نویسنده، پژوهشگر، شاعر، موسیقیپژوه و استاد بازنشسته دانشگاه تهران ) که در سال گذشته ۱۳۹۳ درگذشتند، ولیآنچه که از یاد و نام و فعالیتهای این دو بزرگوار باقی است، همه نیکی و زیبایی است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت کجارو، تاریخ 12 مهر 96، کد مطلب: 116542:www.kojaro.com