کشور اتریش با مساحت ۸۳ هزار و ۸۵۵ کیلومتر مربع تقریباً هم‌اندازه امارات است و از ۹ ایالت تشکیل یافته‌ است. حدود ۶۰ درصد مساحت اتريش را رشته کوه‌های آلپ شرقي پوشانده و زندگى روستايي تاريخ ديرينه‌اى در اين كشور دارد. تنوع اقليم، بارندگى مناسب و پوشش گياهى، كشاورزى و جنگلدارى را رونق بخشيده و بسترى مناسب براى زندگى روستانشينى فراهم كرده است. جمعيت اين كشور هشت میليون نفر است و بيش از دو سوم جمعيت اين كشور در دو هزار و يكصد روستا زندگى مي‌كنند. به‌دليل عدم تمركز جمعيت، نيمى از ساکنان اين كشور در مراكزى با كمتر از ۱۰ هزار نفر، سكنا گزيده‌اند. تغييرات جمعيتى در سه دهه گذشته نشانگر كاهش نسبي جمعيت در مناطق روستايي و افزايش جمعيت شهرى در اين كشور است. همچون ديگر كشورهاى جهان، دليل اين روند جاذبه‌هاى مراكز شهرى همچون فرصت‌هاى شغلي، تحصيلات و درآمد بيشتر و دافعه‌هاى روستا است. هر ساله بيش از پنج هزار نيروى جوان و تحصيل‌كرده از مناطق روستايي تنها به پايتخت مهاجرت می‌کنند كه نه تنها مشكلات فراوان براى اين شهر بوجود مي‌آورد بلكه جامعه روستايي را نيز با محدوديت‌هاى فراوان روبرو می‌کند.

برنامه جامع ملي توسعه مناطق روستايي:

دولت اتريش عزم جدى دارد كه از طريق ايجاد تغييرات جدى در زير ساخت‌ها در سطح ملي توازن منطقه‌اى و جمعيتى در اين كشور را ايجاد کند به نحوي كه باعث توسعه سيستميك و متوازن بين نقاط و جمعيت شهرى و روستايي شود. تغييراتى كه بتواند تضمين كننده آينده بهتر و زندگى پايدار در مناطق روستايي باشد.

دولت اتريش در پنج سال گذشته پس از مطالعه در جوانب مختلف اين مشكل به اين نتيجه تحليلي رسيده كه توزيع نامتناسب منابع و سياست‌هاى غير منسجم علت اصلي ايجاد اين مشكل است لذا به راهبردى جامع و منسجم روى آورده تا بر اين مشكل فايق آيد. جهت ايجاد تعادل منطقه‌اى بين مناطق روستايي و شهرى بيست اقدام عملي تعيين شده و اين اقدامات پس از ماه‌ها بحث و بررسي فيمابين دستگاه‌هاى اجرايي، نهادهاى مردمى و صدها متخصص موضوعى و مشاركت كليه رهبران محلي مناطق روستايي به يك برنامه جامع اجرايي منسجم دست يافته‌اند. در اين طرح جامع Master Plan for Rural Areas of Austria تمام اقدامات لازم به‌منظور تمركززدايي از نظام مديريت دولتى، اقتصاد و اشتغال روستايي، ديجيتال و هوشمند كردن مديريت روستاها، امور فرهنگى، بهداشت عمومى، آموزش، حمايت از زنان، سالمندان و پرورش كودكان و جوانان همگى به صورت منسجم ملحوظ شده است. بعد از انتخابات زود هنگام در اتريش به نظر مي‌رسد صدراعظم جديد كه خود از حاميان اصلي اين برنامه است، اجراى برنامه عملي فوق الذكر با سرعت و قدرت بيشترى به اجرا گذاشته خواهد شد.

به‌كارگيرى فناورى اطلاعات و ارتباطات در قالب پروژه روستاى هوشمند

يكى از كليدى‌ترين برنامه‌هاى معرفي شده هوشمند سازى ساماندهى و مديريت مناطق روستايي در اين كشور است. با بهره‌گيرى از زير ساخت‌ها و فناوري‌هاى نوين اطلاعات و ارتباطات دولت اين كشور بر آن است كه شكاف بين شهر و روستا را كمتر نموده و جذابيت مراكز روستايي را با سياستگذارى و برنامه‌ريزى متناسب براى كارآفرينان افزايش دهد.

در پروژه روستاى هوشمند Smart Village دولت اتريش به دنبال آنست كه از طريق هوشمندسازى زندگى در روستا، هزينه‌هاى زندگى را كاهش دهد و فرصت‌هاى شغلي را افزايش و از تاثيرات مخرب بر محيط زيست مناطق روستايى كاسته و فرصت‌هاى گردشگرى را افزايش دهد. يكى از پروژه‌هاى شاخص اين برنامه ملي كاهش استفاده از انرژي‌هاى فسيلى، افزايش راندمان انرژى از طريق كاهش ضايعات و بهره‌گيرى از انرژي‌هاى نوين به‌خصوص انرژى خورشيدى و باد در مناطق روستايي است.

اين پروژه در برخى ايالات اين كشور پيشرفت‌هايي داشته و سهم عمده‌اى از انرژى اين مناطق از انرژى خورشيدى فراهم شده از اين طريق هم هزينه‌هاى خانوار كاهش مي‌یابد و هم مشاغل جديدى ايجاد شده و با بهبود محيط زيست روستاهاى سبز جذابيت بيشترى جهت گردشگران خواهد داشت. با به‌كارگيرى نظام هوشمند ارتباطات و تجارت الكترونيك دسترسي مناطق روستايي به بازار محلي، ملي و بين المللي افزايش يافته و از اينطريق هزينه كمترى جهت فروش كالاهاى توليدى خود و نهادهاى مصرفي متحمل خواهند شد. با ارتقاء شبكه ارتباطات مجازى و نرم افزارهاى متناسب دسترسي مردم محلي به خدمات و تسهيلات دولتى افزايش يافته و هزينه‌هاى زندگى روستايي كاهش مي‌یابد و نهايتا جاذبه مناطق روستايي جهت حفظ جمعيت خود و جذب بخشي از جمعيت شهرى نيز افزایش پیدا می‌کند. با توجه به تنوع اقوام و فرهنگهاى در كشور كوچك اتريش، بهره‌گيرى از شبكه‌هاى اطلاع‌رسانى محلي كه پاسخگو و متناسب با نياز و ماهيت فرهنگى همان منطقه است شاخصه فرهنگى هر منطقه برجسته‌تر شده و ضمن ايجاد همبستگى محلي مردمسالارى و رضايت‌مندى مردم از دولت را نيز افزايش خواهد داد. اين رضايت‌مندى ميزان مشاركت مردم در اداره امور محلي را افزايش و بسيارى از هزينه خدمات دولتى را كاهش ميدهد. توجه به زنان، جوانان و نيازهاى سالمندان جوامع روستايي كه سال‌هاست نسبت به شهرها تبعيض آميزتر است نيز از اين طريق بهبود مي‌یابد.

خلاصه اى از ۲۰ اقدام عملي كه به‌صورت منسجم و هماهنگ دربرنامه جامع اقدام ملي مطرح شده در جدول زير بيان شده است.

- تمركز زدايي در دولت فعاليت‌هاى مشترك بين دهياري‌ها

- ديجيتال و هوشمند کردن امور روستا مديريت بازيافت منابع آب و زباله

- مديريت بهينه تخصيص منابع و زمين بهبود حمل و نقل روستايي

- بهبود نظام بهداشت مناطق روستايي نظام نوين و متناسب حمايت از سالمندان روستا.

- بهبود مصرف بهينه انرژى در مناطق روستايي تشويق كارآفرينان روستايي و بهبود فرصتهاى شغلي.

- تشويق و ترغيب فعاليت‌ها و خدمات داوطلبانه درمناطق روستايي.

- اصلاح و بهبود نظام رفاه و خدمات اجتماعى در مناطق روستايي.

- توجه به نقش زنان و ارتقاء آن در فرآيند توسعه روستايي.

- اصلاح و بهبود نظام آموزش رسمى متناسب در مناطق روستايي.

- بهبود زير ساخت‌هاى روستايي و مسكن در مناطق روستايي.

- تقويت زير ساختهاى گردشگرى در مناطق مسعود روستايي.

- بهبود و ايجاد مراكز نگهدارى و تربيت كودكان و مهد كودك در مناطق روستايي.

- تدوين استراتژى توسعه منطقه‌اى بر مبناى مزيتهاى نسبي و مطلق هر منطقه روستايي.

- برندسازى براى محصولات هر منطقه و بهبود تشخص توليدات روستايي.

- توسعه و بهبود فرهنگ مناطق روستايي با توجه به ويژكيها و نياز هر منطقه.

نكته مهم و درس آموز كه مي‌توان بر آن تاكيد کرده و از آن الهام گرفت، روش منسجم به‌كار رفته در شناسايي مشكل و شيوه تحليل و نهايتا يافتن راه حل آن از طريق مشاركت فعال مردم و رهبران محلي، كارشناسان موضوعى، و خبرگان اجرايي در فرآيند تدوين برنامه جامع است. شايد كمرنگ‌ترين برنامه منعكس شده تغييرات در ساختار تشكيلاتى دولت است و تاكيد اصلي بر تنظيم برنامه و ايجاد هماهنگى و انسجام در اجراى برنامه‌ها است. نقش بسيار موثر رهبران محلي و قدرت آنان در اجراى برنامه‌هاى توسعه در سطح محلي شايد استان دليل موفقيت برنامه‌هاى توسعه جوامع محلي و روستاها در كشور اتريش است كه متاسفانه در كشور ما به‌دليل تمركز ساختار تصميم‌گيرى به فراموشي سپرده شده است. نقش سازمان‌هاى مردم نهاد كه به‌صورت گسترده و فعال در مناطق روستايي اتريش فعال هستند نيز يكى ديگر از دلائل موفقيت اين كشور است. نقش فعاليت‌هاى داوطلبانه مردم محلي و روستاييان در اداره امور محلي به حدى است كه كليه سازمان‌هاى كمك رسانى محلي همچون آتش نشانى و كمك‌هاى ضرورى تماما با نيروهاى داوطلب اداره مي‌شود. همين امر بخش عمده‌اى از هزينه‌هاى عمومى دولت در مناطق روستايي را كاهش داده و به انسجام اجتماعى كمك فراوانى کرده است.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایانا، تاریخ انتشار: 30مهر1396، کدخبر: 49410: www.iana.ir