شعار سال: حدود دو هفته از غیبت و استعفای ناگهانی رئیس جمهوری لبنان گذشته، اما همچنان هاله‌ای از ابهام گرداگرد این پرونده را فرا گرفته است. در تازه‌ترین اقدام، امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه، روز چهارشنبه نخست‌وزیر لبنان را به پاریس دعوت کرد تا از عربستان سعودی، جایی که 13 روز پیش از آنجا استعفایش را اعلام کرد، دور شود. مردم لبنان و میشل عون رئیس جمهوری این کشور بارها از حریری خواسته‌اند تا به کشور بازگردد و خود حریری هم در مصاحبه با شبکه تلویزیونی المستقبل اعلام کرده بود که بزودی به بیروت بازخواهد گشت تا مراحل قانونی استعفایش را دنبال کند اما به نظر می‌رسد مقصد بعدی او پاریس خواهد بود. تصمیم‌های غیرقابل پیش‌بینی حریری و تناقضات گفته‌های او باعث شده تا بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی در واکنش به سفرش به پاریس، این سفر را تبعید تلقی کنند. در آخرین مصاحبه تلویزیونی، حریری مؤکداً اعلام کرد که در خاک عربستان آزاد است اما هرچه بر تعداد روزهای دور از خانه حریری اضافه می‌شود، در موقعیت دیپلماتیک پیچیده‌ای گمانه‌زنی‌ها درباره دستگیری حریری از سوی آل‌ سعود شدت بیشتری می‌گیرد و سفرش به فرانسه هم به تقویت تردیدها درباره آزادی او منجر شده است. حتی اگر در ظاهر این اقدام فرانسه که هم با لبنان ارتباطات نزدیکی دارد و هم با خانواده حریری، تلاشی برای یافتن راه حلی درباره مشکل حریری باشد، بسیاری را به این فکر انداخته که حریری راهی «تبعید» در پاریس است. با وجود اینکه او اعلام کرده تاریخ مشخصی را برای سفر به پاریس در نظر نگرفته، به‌گزارش رسانه‌ها یک منبع نزدیک به سعد حریری گفت که انتظار می‌رود او پیش از بازگشت به بیروت برای پیگیری رسمی استعفای خود، ظرف 48 ساعت آینده عربستان را به مقصد فرانسه ترک کند و حتی صبح جمعه روزنامه الاخبار از انتقال هواپیمای خانواده حریری به پاریس خبر داد.

به‌گزارش مهر به نقل از الاخبار، واشنگتن هم به طور مستقیم در بحران مربوط به سعد حریری وارد عمل شده است و به اطلاع پاریس و پایتخت‌های غربی دیگر رسانده است که سرپرستی جزئیات ویژه مرحله پس از بازگشت حریری به بیروت را برعهده خواهد گرفت و مسئولان امریکایی به طور مستقیم به رایزنی با طرف سعودی و خود حریری درباره مرحله بعد روی آورده‌اند. همین سبب شد که یک منبع لبنانی عالی‌رتبه نگران تلاش امریکایی - سعودی برای فشار به حریری و ترساندن او باشد و اینکه او حامی طرح بن سلمان به همراه وعده‌های حل بحران مالی و تأمین نیازهای او قبل از مأموریت باشد. الاخبار نوشت: «فرانسوی‌ها به طرف سعودی تعهد داده‌اند که پس از ورود حریری به پاریس و انتقال او به بیروت، استعفایش تثبیت شود و فرانسوی‌ها در راستای طرح کمک به عربستان برای حل مشکلاتش در لبنان اقدام خواهند کرد.» این رسانه به نقل از منابع فرانسوی گزارش داد: «پاریس از عربستان خواسته است که به لبنان کمک کند نه اینکه این کشور را مجازات کند و به اطلاع عربستان رسانده که کاهش نقش حزب‌الله، تقویت لبنان و نهادهای نظامی و امنیتی و اقتصادی آن را طلب می‌کند.»

همچنین در روز چهارشنبه، «بهاء» برادر بزرگتر حریری برای نخستین بار در معرض عموم سخنرانی‌ کرد. از سخنرانی او چنین برمی‌آمد که مایل است حتی بیشتر از برادرش در راستای سیاست‌ها و خواست آل سعود گام بردارد. در بیانیه‌ای که از موناکو در اختیار آسوشیتدپرس گذاشته شده است، «بهاء» حریری از سعودی‌ها برای «دهه‌ها حمایت» از لبنانی‌ها تشکر کرده و مدعی شده که حزب‌الله و ایران و نیروهای شیعی متحد آن ها « به‌دنبال در اختیار گرفتن کنترل کشور» هستند. مقامات عربستان می‌خواهند بها حریری به جای برادرش سعد حریری نخست‌وزیر لبنان شود.

گام دوم راهبرد آل سعود

اخیراً عربستان سعودی تلاش‌هایش را برای مقابله با افزایش تأثیر و قدرت ایران در منطقه شدت بخشیده است. استعفای حریری، بخشی از راهبرد عربستان برای انزوای ایران و متحدانش در منطقه است. آل سعود نفوذ سیاسی و اقتصادی فراوانی روی خانواده حریری که هم شهروند لبنان هستند و هم شهروند عربستان، دارد. آنها منافع زیادی در اقتصاد و تجارت عربستان دارند و حریری برای بقای سیاسی‌اش به حمایت شبکه‌ای آل سعود نیازمند است و با استفاده از همین نفوذ توانسته پروژه استعفای حریری را اجرایی کند. ولیعهد عربستان سعودی با حمایت‌های ضمنی پدرش، خودش را به‌عنوان قدرتمندترین چهره جهان عرب معرفی کرده و عربستان را همزمان در چندین جبهه درگیر تقابل‌جویی کرده است. اما با وجود آنکه نه تنها از ابهام‌ها و حواشی استعفای ناگهانی حریری به‌عنوان نخستین قدم آل سعود برای کاهش نفوذ ایران در منطقه ذره‌ای کم نشده و چه بسا شدت هم گرفته است، سعودی‌ها در فکر دومین اقدام برای پیشبرد استراتژی‌شان هستند. الاخبار در گزارش دیگری فاش کرده که آل سعود با کمک امریکا در تلاش است تا رئیس جمهوری لبنان را نیز از صندلی قدرت به زیر بکشد. روزنامه الاخبار لبنان نوشته است: «امریکایی‌ها و برخی غربی‌ها به همراه سعودی‌ها در جست‌و‌جوی یافتن گزینه‌های جانشین رئیس جمهوری لبنان هستند خواه اینکه با فشار مردمی او را عزل کنند یا فوت زودهنگام رخ دهد.» الاخبار گزارش داده که سعودی‌ها با امریکایی‌ها و گروه‌های لبنانی وابسته به آنها رایزنی‌هایی انجام داده‌اند تا رویارویی با حزب‌الله فقط در محدوده برداشتن پوشش دولتی از آن از طریق براندازی دولت و ممانعت از ورود آن به دولت جدید نشود بلکه پوشش مردمی بویژه مسیحیان از حزب‌الله را نیز شامل شود.

واکنش‌های داخلی و خارجی

دعوت فرانسه از حریری و انتشار بیانیه برادرش در حالی صورت گرفته، که دولت لبنان همراستا با افکار عمومی این کشور و اتحادیه اروپا و برخی کشورهای غربی، آل سعود را برای شفاف‌سازی درباره حضور او در ریاض تحت فشار گذاشته‌اند و به زعم برخی تحلیلگران، دعوت مکرون از حریری، در راستای کاستن فشارها از روی عربستان است. اما مردم لبنان در واکنش به دعوت فرانسه از حریری در شبکه‌های اجتماعی به این مورد اشاره کرده‌اند که چرا مکرون پیش از مطرح کردن دعوتش از حریری با ولیعهد عربستان دیدار کرده است؟ از طرف دیگر کاربران لبنانی شبکه‌های اجتماعی بعد از توئیت حریری مبنی بر اینکه قرار است در روزهای آینده به لبنان بازگردد اما خانواده‌اش در عربستان خواهند ماند، می‌گویند که احتمالاً خانواده او از سوی پادشاه آل سعود گروگان گرفته شده‌ است تا حریری تن به خواسته سعودی‌ها بدهد.

جبران باسیل وزیر خارجه لبنان در دیدار با همتای آلمانی‌اش در برلین گفت: «هرگونه تجاوز سیاسی خارجی علیه لبنان نتایج عکس را به‌دنبال خواهد داشت که به ضرر همه ما خواهد بود.» در ادامه نشست زیگمار گابریل وزیر خارجه آلمان نیز با انتقاد از سیاست‌های عربستان گفت: «در چند ماه گذشته روح ماجراجویی در رهبری عربستان سعودی گسترش یافته و ما در خصوص این مسأله سکوت نخواهیم کرد». وزیر خارجه آلمان با انتقاد از نحوه برخورد عربستان سعودی با سعد الحریری آن را نامتعارف خواند و گفت: «شیوه رفتاری که عربستان پس از بحران انسانی و جنگ در یمن و پس از درگیری با قطر در پیش گرفته، با لبنان به اوج خود رسیده است.»

 از طرف دیگر در واکنش به اقدامات اخیر عربستان، پنتاگون و نهادهای اطلاعاتی امریکا نگران هستند که اقدامات «نسنجیده» ولیعهد باعث شکست اهدافش شده و منطقه را بی‌ثبات کند. زیرا بن سلمان، در حال انجام رفتارهایی نسنجیده، بدون درنظر گرفتن تبعات آنها است این مطلب را یک مقام وزارت خارجه امریکا به این روزنامه گفته است: فیلیپ گوردون، هماهنگ‌کننده سابق کاخ سفید در امور خاورمیانه نیز می‌گوید: «او عزمش را جزم کرده که هیچ کاری را با احتیاط انجام ندهد. اما اگر ولیعهد عربستان شمار بیشتری از دیگر شاهزاده‌ها و ستون‌های رژیم را منزوی کند، به‌دنبال درگیری‌های منطقه‌ای پرهزینه باشد .

تصمیم‌های غیرقابل پیش‌بینی حریری و تناقضات گفته‌های او باعث شده تا بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی در واکنش به سفرش به پاریس، این سفر را تبعید تلقی کنند

آل سعود نفوذ سیاسی و اقتصادی فراوانی روی خانواده حریری که هم شهروند لبنان هستند و هم شهروند عربستان، دارد. آنها منافع زیادی در اقتصاد و تجارت عربستان دارند و حریری برای بقای سیاسی‌اش به حمایت شبکه‌ای آل سعود نیازمند است

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه ایران، تاریخ انتشار 27 آبان 96، کد مطلب: 6324478، www.iran-newspaper.com