شعارسال : این گزارش روایت مهاجران افغانستانی از ۱۲ سال تلاشی است که برای ورود به دانشگاه دارند و با سدی به نام «شهریه دانشگاه» که دانشجویان افغانستانی به‌ویژه برای رشته‌های علوم‌پزشکی با آن روبه‌رو می‌شوند، داستانی از هزار رنج کشیده شده‌ی مهاجرانی که در ایران تحصیل می‌کنند، از چهار دانشجوی پزشکی که مجبور به ترک تحصیل، مرخصی اجباری و فروش تمام زندگیشان شدند تا بتوانند شهریه­‌ی نجومی خود را پرداخت کنند!

«طاهره افتخاری»، ۳۲ میلیون تومان به دانشگاه برای تحصیل در رشته‌ی پزشکی که از طریق کنکور وارد آن شده، بدهکار است؛ او گفت: از من که گذشت، چون دیگر نمی­‌توانم به دانشگاه بروم، اما اگر می‌­توانید برای دیگران کاری کنید، گناه دارند…!

روایت اخذ شهریه‌های تا سقف ۲۰ میلیون تومان از دانشجویان افغانستانی که در رشته‌های علوم‌پزشکی تحصیل می‌کنند را شاید بشود، ناشی از برخی نگاه‌های تنگ‌نظرانه دانست؛ سید حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت چندسال پیش با دستوری مانع ورود بسیاری از این افراد به دانشگاه و ایجاد مشکلات زیادی برایشان شد.

پرداخت ترمی هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای تحصیل در رشته‌­ی پزشکی

«محمدعلی رضایی»، از مهاجران افغانستانی است که در ایران متولد شده است. او دبیرستان را در «هشتگرد» یکی از مناطق محروم کرج خواند و، چون دسترسی به کلاس‌های کنکور نداشت، تعدادی کتاب خریده و شروع به مطالعه کرد تا بتواند در کنکور، رتبه­‌ی خوبی را بدست آورد و بعد از یکسال تلاش، در نهایت توانست در سال ۹۳ با رتبه‌ی ۹۲۰ وارد رشته‌ی پزشکی در دانشگاه علوم‌پزشکی البرز شود.

او نمی‌دانست که باید شهریه‌ای پرداخت کند و مانند دانشجویان ایرانی از تحصیل رایگان برخوردار است.

اما بعد از دوسال اتفاقی برایش افتاد که به قول خودش جالب است!

او در این‌باره گفت: نه من می‌دانستم که باید شهریه پرداخت کنم و نه دانشگاه می‌دانست که باید شهریه بگیرد، اوایل ترم چهارم بود، نمی‌دانم آیین‌نامه‌ای صادر شد یا کسی به دانشگاه گفت که باید از اتباع، شهریه گرفته شود و هر دو غافلگیر شدیم؛ دانشگاه گفت: باید شهریه‌ی ترم‌های قبل را پرداخت کنی و، چون به من شوک وارد شده بود، گفتم تخفیف بدهید و قسط­بندی کنید، اما چنین کاری نکردند. نمی‌دانستم که ترمی هشت و نیم میلیون تومان باید بدهم، وگرنه تلاش نمی‌کردم.

برای پرداخت شهریه­، داریم زندگیمان را می­‌دهیم

رضایی ادامه داد: ۳۴ میلیون را باید واریز می‌کردم. یک زمین کوچکی در کرج داشتیم که فروختیم و ۲۰ میلیون تومان پول حاصل از آن را به دانشگاه پرداخت کردم. بعد از این ماجرا، مادرم هم مشغول به کار کردن شد، پدرم کشاورزی می‌کند و خودم هم نگهبانی می‌کنم، یکسال مرخصی گرفتم تا بتوانم پول جمع کنم و زندگی‌یمان را می‌دهیم تا بتوانم شهریه را بپردازیم، چون چهار ترم است که خواندم.

او درباره‌ی این که «برای تخفیف شهریه به جایی هم مراجعه کردید؟»، گفت: به دانشگاه خیلی گفتیم و حتی با معاون وزیربهداشت هم قرار ملاقات گرفتم و با او صحبت کردم که چنین حرفی زد: «قانون را نوشته بودیم و شما می‌خواستید نیایید!»

روایت دانشجویان افغانستانی دیگر؛ انصراف اجباری از تحصیل

«طاهره افتخاری»، سال ۹۳ رتبه‌ی ۱۰۲۸ کنکور سراسری را کسب کرد. وقتی برای ثبت‌نام در رشتهی پزشکی به دانشگاه علوم‌پزشکی قم رفت، مسوولان دانشگاه به او گفت که باید سالی ۱۷ میلیون تومان شهریه بپردازی!، او هم بدلیل نداشتن این مبلغ مجبور می‌شود که ترم اول را مرخصی بگیرد.

او با اشاره به این که «چندماهی که تا ترم بعدی وقت داشتم به افراد زیادی برای کاهش شهریه مراجعه کردم»، گفت: یکی از اقوامم به افغانستان رفت و با آقای محقق، معاون ریاست اجرایی و یکی از نمایندگان مجلس هم صحبت کرد، اما گفته شد که چنین شهریه‌ی بالایی را نمی‌­توانیم بورسیه کنیم. به رییس، معاون و مسوول نهادرهبری دانشگاه هم مراجعه کردم، پدرم، چون روحانی است پیش رییس جامعه‌المصطفی هم رفت، حتی به رهبری و وزیر بهداشت هم نامه نوشتم، اما در نهایت نتیجه‌ای حاصل نشد و از همه جا ناامید شدم.

قول وزیر بهداشت برای حذف شهریه موجب ورودم به پزشکی شد

«مهدیه محمدی»، یکی دیگر از این دانشجویان درباره­ی مشکلات شهریه­ی دانشگاه، گفت: سال منتهی به کنکور، پدرم که کارگر ساده­ای بود به سرطان مبتلا شد و وضعیت مالی بدی داشتیم. آقای هاشمی، آن سال [ ۹۳]گفت: دانشجویان افغانستانی که در ایران متولد شده و از طریق کنکور وارد دانشگاه می‌شوند، نباید هزینه‌های سنگین بدهند. این حرف موجب شد تا انگیزه­ی بیشتری پیدا کرده و تلاش کنم و در نهایت توانستم با رتبه‌ی ۱۳۰۰ وارد رشته‌ی پزشکی در دانشگاه علوم‌پزشکی قم شوم.

تصور کنید پزشکی قبول شوید، اما نتوانید بروید

او افزود: وقتی برای ثبت‌نام به دانشگاه مراجعه کردم، گفتند باید سالیانه ۱۷ میلیون تومان برای شهریه بدهی، بعد از شنیدن این حرف­‌ها به خانه برگشتم. در مدت ۱۰ روزه‌ای که برای ثبت‌نام فرصت داشتم، فضای بدی در خانه حاکم بود، به پدر و ماردم گفتم که نمی‌خواهم بروم، اما برایشان خیلی سخت بود که نتوانم به دانشگاه بروم و مدام اصرار کردند که برو و ما پشتت هستیم، اما می‌دانستم که تأمین این هزینه تقریبا غیرممکن است و از طرفی با خودم فکر کردم که نمی‌توانم این رشته را نخوانم، شما فکر کنید که پزشکی قبول شوید، اما نتوانید بروید!

محمدی ادامه داد: با قرض در دانشگاه ثبت‌نام کردم. بعد از آن، این طرف و آن طرف می‌رفتم تا هزینه‌ها را کم کنند. درباره‌ی قولی که وزیر بهداشت برای حذف شهریه داده بود به دانشگاه گفتم، اما گفتند که چیزی ابلاغ نشده است! حتی بصورت حضوری وزارت ­بهداشت رفتم که آن‌ها هربار نامه‌ای به دانشگاه می‌زدند که اگر راهی دارد؛ طبق ضوابطتان تخفیف بدهید. این در صورتی است که اگر وضعیت شما حاد باشد، دانشگاه تا سقف ۲۰ درصد تخفیف می‌دهد و با توجه به شهریه‌های بالایی که رشته‌ی پزشکی دارد، مشکلی حل نمی‌شود.

با محدودیتی که افغانستانی­‌ها دارند، امکان کسب درآمد بالا برای پرداخت شهریه وجود ندارد

«سمیه مبلغ»، یکی دیگر از دانشجویان رشته­ پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی قم درباره‌ شهریه‌های دانشگاه، گفت: با کسب رتبه­ی ۱۳۰۰ در کنکور سراسری سال ۹۵ پزشکی پذیرفته شدم. در ابتدا مسوولان دانشگاه گفتند که شهریه­ی ثابت هر ترم، سه میلیون تومان که برای هر واحد نظری، ۳۰۰ هزار تومان و هر واحد عملی، ۷۰۰ هزار تومان است که با این حساب، شهریه‌ی ترم اولم حدود ۱۱ میلیون تومان در می‌آمد و ترم‌های بالاتر با افزایش واحدهای عملی تا حدود ۱۸ میلیون هم می‌رسید، اما بعد‌ها بدلیل این که دانشگاه علوم‌پزشکی قم تیپ سه حساب می‌شد، شهریه کاهش پیدا کرد.

این دانشجوی افغانستانی، افزود: ترم اول و دوم برای هر ترم حدود هفت و نیم میلیون تومان شهریه پرداخت کردم. این شهریه برای مهاجران افغانستانی بسیار سنگین است، چون با محدودیتی که در زمینه‌های مختلف است، امکان داشتن درآمد بالایی وجود ندارد؛ بویژه برای پدرم که طلبه است و راه درآمدی دیگری هم ندارد. تعداد زیادی از هموطنانم هم به خاطر همین شهریه‌ها مجبور به انصراف از دانشگاه شدند.

برای تخفیف شهریه، هر جا به ذهنمان می‌رسید، مراجعه کردیم

مبلغ، درباره‌ی این که «برای دریافت تخفیف شهریه یا بورسیه‌ی تحصیلی به کجا مراجعه کردید؟»، گفت: حوزه‌ی علمیه بعضی از فرزندان طلاب را بورسیه می‌کند، اما وقتی مراجعه کردیم، فهمیدیم که این مورد تن‌ها برای وزارت‌علوم است. از طرف حوزه و دفتر رهبری چندین بار به وزرات بهداشت نامه زدیم که پاسخی نگرفتیم! با معاون آموزشی دانشگاه هم صحبت کرده و درخواست تخفیف دادیم که گفت که این موضوع را باید از طریق وزارت بهداشت پیگیری کنید. به وزارت بهداشت که مراجعه کردیم، موضوع را به دانشگاه ارجاع داد و گفت: دانشگاه می‌تواند شهریه‌ای نگیرد و دست خود آنهاست. پیش معاونان وزیر بهداشت هم رفتیم و نامه دادیم، اما پاسخ درستی ندادند و مانند همیشه فقط بصورت لفظی دو ملت ایران و افغانستان را برادر هم خواندند.

برای پرداخت شهریه حتی حلقه‌ی ازدواج مادرم را هم فروختیم

او در پاسخ به این پرسش که «این هزینه‌ها را کجا تأمین می‌کنید و تاکنون چگونه آن را پرداخت کرده‌اید؟»، گفت: ترم اول پدرم مجبور شد از دوستان و آشنایان قرض بگیرد که هنوز نتوانسته‌ایم آن‌ها را تسویه کنیم. ترم دوم، دو میلیون آن را وام گرفتیم و برای پنج میلیون تومان که مانده بود، طلاهای ماردم، خودم و خواهرم را فروختیم؛ حتی حلقه‌ی ازدواج مادرم را که بتوانیم شهریه را پرداخت کنیم، اما الان بدلیل پرداخت نکردن شهریه ترم سوم سایت بسته است و در حال پیگیری هستم و نمی‌دانم شهریه این ترم چقدر شده تا پرداخت کنم!

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری دانشجو ، تاریخ انتشار:30 آذر 1396 ، کدخبر: ۶۵۴۴۵۴،www.snn.ir