شعار سال: ماجرا از آن قرار است که نقل و انتقال کلیه ارزها از خارج کشور به مناطق آزاد و از مناطق آزاد به خارج از کشور آزاد است. به همین دلیل «قاچاق ارز» یکی از مشکلاتی است که مناطق آزاد کشورمان با آن دست به گریبان بوده و علت آن را می‌توان در آزاد بودن خرید و فروش ارز جست‌وجو کرد.

جعفر قادری، عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی این موضوع را عامل از بین رفتن کنترل بر خرید و فروش ارز دانسته و عنوان می‌کند که:

«مناطق آزاد در حال حاضر به کانالی برای خروج ارز تبدیل شده‌اند و تاثیرات نامطلوب این معضل، بیشتر دامن‌گیر کشور خواهد شد چراکه از طریق این مناطق، ارزها از کشور خارج شده و بازار با اخلال مواجه خواهد شد».

مشکل اساسی‌تر این است که نظام ارزی در مناطق آزاد تفکیک نشده و طبق قانون، ورود و خروج ارز از سرزمین اصلی به مناطق آزاد تابع قوانین داخلی کشور است. با این وجود، برخی بانک‌ها و صرافی‌ها از طریق شعب مناطق آزاد خود، ورود و خروج ارز را از کنترل و نظارت بانک مرکزی خارج می‌کند.

در واقع بانک مرکزی از ارز مداخله‌ای که برای کنترل نوسانات بازار آزاد استفاده می‌کند که در شش ماهه اول سال ۹۵ حجم قابل توجهی از این ارز به صرافی‌های مناطق آزاد رسیده است که با توجه به حجم بالای واردات از این مناطق و خروج سرمایه ای که به طرق مختلف از کشور اتفاق می‌افتد تبدیل به یک نابسامانی ارزی شده است.

طبق اطلاعات سامانه سنا، در نیمه اول سال ۹۵، از طریق بانک مرکزی رقمی معادل ۱۵۴۴ میلیارد و ۴۵۲میلیون تومان به چهار صرافی به مناطق آزاد ارس، ماکو، و پرویزخان اختصاص و واریز شده است. این مبالغ را به تفکیک در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

البته باید متذکر شد ارزی که وارد مناطق آزاد می‌شود، حکم ارزی را دارد که از کشور خارج شده و دیگر دسترسی به آن وجود ندارد چراکه طبق قانون، محدودیت و نظارتی بر خرید و فروش ارز در مناطق آزاد نیست. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد، به طور کلی ارز مداخله‌ای که به صرافی‌ها در منطقه آزاد می‌رسد یا برای قاچاق و یا برای واردات هزینه می‌شود.

به این صورت که یا خود ارز به شکل اسکناس از مرز خارج شده و یا برای خرید کالای قاچاق هزینه شده است و در بهترین حالت نیز این ارز مداخله‌ای برای واردات کالا هزینه می‌شود که در نهایت نتیجه این موارد خروج ارز از کشور است.

مناطق آزاد به مکان‌هایی برای اختلالات ارزی کشور تبدیل شده‌اند

نمونه مشکلات مطرح شده مناطق آزاد را می‌توان در صحبت‌های چند روز پیش ابوالفضل حسن‌بیگی، نماینده مردم دامغان در مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی یافت چراکه وی در بحبوحه بحران ارزی اخیر، با اشاره به اینکه کنترل مناطق آزاد، معابر کوله‌بری و بازارچه‌های مرزی از دست دولت خارج شده، گفته بود:

«در حال حاضر منطقه آزاد اروند به مکانی برای خروج ارز و ریال از مرزهای ایران به طرف عربستان سعودی تبدیل شده به گونه‌ای که مقدار زیادی دلار و پول رایج ایران را به این کشور برده تا در بازار ارز ایران اخلال ایجاد شود». وی افزود: بر اساس شواهدی که وجود دارد دلار و ریال ایران تحت عنوان بازارچه‌های مرزی به عربستان سعودی قاچاق می‌شود.

اگر نقل و انتقال ارز مابین مناطق آزاد و سرزمین اصلی، بر اساس قوانین و مقررات ارزی کشور صورت گیرد و اگر شخصی اقدام به خروج ارز از سرزمین اصلی به مناطق آزاد کرد، همانند فردی که قصد خروج ارز از کشور را دارد، کنترل و مقررات برای او اجرا شود، مشکلات موجود قابل حل خواهند بود اما متاسفانه در حال حاضر برای انتقال ارز از کشور به مناطق آزاد محدودیتی وجود ندارد و خروج ارز از برخی مناطق به خارج از کشور آزاد است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری مشرق، تاریخ انتشار 8 اردیبهشت 97 ، کد مطلب: 848591، www.mashreghnews.ir