دهقاني از پيشنهادش براي رونق شرکت ماشين‌سازي گفت

شركت هپكو مدت‌هاست به دليل كمبود سفارشات دچار افت فعاليت و مشكلات كارگري شده است. يكي از راهكارهايي كه مي‌تواند به رونق اين شركت منتهي شود، افزايش حجم كار ارجاعي به هپكو است. بخش معدن نيز از جمله بخش‌هايي است كه مي‌تواند مشتري مناسبي براي اين شركت سازنده ماشين‌آلات صنعتي باشد.

شعار سال: با وجود آنكه مديرعامل صندوق بيمه سرمايه‌گذاري فعاليت‌هاي معدني آمادگي اين صندوق را براي ضمانت سفارش معدن‌د‌‌اران به شركت هپكو اعلام كرده، اما گويا اين شركت در مقابل پيشنهادي كه مي‌تواند به رونقش منتهي شود، سكوت اختيار كرده و منفعل بوده است. باوجوداين، دهقاني تأكيد مي‌كند كه هرگاه هپكو مايل به حضور در فرايند ساخت ماشين‌آلات مورد نياز بخش معدن باشد، صندوق بيمه فعاليت‌هاي معدني همكاري لازم را با اين مجموعه انجام خواهد داد. در گفت‌وگو با فريد دهقاني، مديرعامل صندوق بيمه سرمايه‌گذاري فعاليت‌هاي معدني، ابهامات مطرح‌شده در زمينه فعاليت‌هاي اين صندوق تشريح و به آن پاسخ گفته شد كه با هم مي‌خوانيم.

صندوق تا چه سقفي مي‌تواند فعاليت‌هاي معدني را ضمانت كند؟
سرمايه فعلي ما 110 ميليارد تومان است. مجوز افزايش سرمايه تا 143 ميليارد تومان را داريم كه در حال ثبت 143 ميليارد تومان هستيم. هفت ‌برابر اين رقم، اعتباري است كه مي‌توانيم روي آن حساب كنيم. تاكنون حدود بيش از 670 ميليارد تومان اعتبارات خود را صرف كرده‌ايم و بخشي از اين اعتبارات به صندوق بازگشته است؛ يعني ما براي متقاضي ضمانت‌نامه يا بيمه‌نامه صادر كرده‌ايم. آن بيمه‌نامه منقضي و تعهدات عمل شده است. برگشت آن به اعتبار به سرمايه ما اضافه مي‌شود. بيش از 400 تا 500 ميليارد تومان هم در صف داريم كه كارهاي اداري فني و صدور ضمانت‌نامه‌ها انجام مي‌شود.
گفته مي‌شود صندوق با هدف فعال‌كردن معادن نيمه‌فعال به معادن بدون ذخاير كافي ضمانت‌نامه مي‌دهد. آنها هم وام مي‌گيرند و اصلا معادن فعال نمي‌شوند. اين موضوع صحت دارد؟
اجازه دهيد فرايند اعطاي بيمه‌نامه در بخش‌هاي مختلف را تشريح كنم. ما در سه بخش اقدام به حمايت از معادن مي‌كنيم. اولين حلقه ما مربوط به حلقه اكتشاف است. دو نوع بيمه‌نامه در اين حوزه صادر مي‌كنيم. يكي بيمه‌نامه سرمايه‌گذاري است. اين يعني سرمايه‌گذار در بخش اكتشافي اقدام به سرمايه‌گذاري از منابع خودش مي‌كند و سپس به صندوق مي‌آيد و اين سرمايه‌گذاري را بيمه مي‌كند. اگر اين اكتشافات با توجه به اصول فني و مداركي كه مورد تأييد صندوق است به كاني نرسيد، ما برای 80 درصد سرمايه‌گذاري پوشش ريسك انجام مي‌دهيم.
ديگري بيمه‌نامه اعتباري اكتشاف است كه از محل وجوه اداره‌شده وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به اعطاي تسهيلات مي‌كنيم. ما از محل وجوه اداره‌شده و با معرفي وزارت صمت و همچنين بررسي مدارك از لحاظ فني، وارد اين بخش مي‌شويم. اينكه گفته مي‌شود احتمال دارد منابعي از صندوق يا با ضمانت ما از بانك‌هاي عامل اخذ شود و هزينه نشود، درست نيست. اينجا جزء معدود بخش‌هايي است كه امكان انحراف منابع به چندين دليل وجود ندارد. وزارتخانه محدوده‌اي را كه متعلق به يك فرد حقيقي و حقوقي است، به ما معرفي مي‌كند. مدارك اين بخش توسط ما بررسي مي‌شود. پرداخت وام از محل وجوه اداره‌شده به صورت مرحله‌اي است. در هر مرحله سرمايه‌گذار سرمايه‌گذاري را انجام و مدارك را به ما ارائه مي‌دهد. پس از تأييد مراحل فني توسط كارشناسان، مرحله دوم پرداخت انجام مي‌شود. مبالغ را يكجا پرداخت نمي‌كنيم. مي‌توانم به‌جرئت بگويم كه بالاي 95 درصد منابعي كه در بخش اكتشاف براي معدن‌د‌‌ار اختصاص مي‌يابد به هدف اصلي خود مي‌رسد. علاوه‌برآن، اگر اين سرمايه‌گذاري به نتيجه نرسيد، آن محدوده از يد سرمايه‌گذار خارج و در اختيار صندوق قرار مي‌گيرد. به همين خاطر است كه هيچ‌گونه انحرافي از اين بابت نداريم. در بخش استخراج هم به اين صورت است كه بهره‌بردار وقتي به ما مراجعه مي‌كند، طرح بهره‌برداري را ارائه مي‌دهد. مطالعات اقتصادي مالي و فني خود را به ما مي‌دهد تا بررسي كنيم. اگر اقتصادي بود و آن معدن ذخيره كافي را داشت، پس از تبديل پيش‌فاكتور تجهيزات مورد نياز به فاكتور، تسهيلات با هماهنگي صندوق و بانك در اختيار فروشنده تجهيزات قرار مي‌گيرد. فروشنده تجهيزات هم موظف است كه تجهيزات را در رهن ما قرار دهد. به‌اين‌ترتيب امكان انحراف منابع وجود ندارد. اساسنامه ما اجازه نمي‌دهد كه بدون ترهين، تجهيزات را واگذار كنيم. بنابراين حتما تجهيزاتي خريداري و در معدن نصب مي‌شود و در رهن ما قرار مي‌گيرد. ممكن است بگويند بين خريدار و فروشنده تباني صورت مي‌گيرد، اما از آنجا كه تجهيزات در رهن ما قرار مي‌گيرد، احتمال تباني بسيار كم است. ما بعد از پرداخت تسهيلات كه به صورت 30 درصد و 70 درصد به متقاضي انجام مي‌شود، دو ماه پس از پرداخت آخرين مرحله، گزارش كارشناسي نظارتي تهيه مي‌كنيم كه آيا اين معدن به فعاليت خود ادامه مي‌دهد يا نه. بعد شش ماه يك بار تا آخر دوره فعاليت معدن گزارش نظارتي تهيه مي‌كنيم. اگر معدن به فعاليت خود ادامه نداد، در مرحله اول اخطار مي‌زنيم و در مرحله بعد كل تجهيزات را از معدن‌د‌‌ار مي‌گيريم.
يعني موردي از تخلفات نداشتيد كه پول دريافت شود و در هدف موردنظر هزينه نشود؟
حداقل اين است كه از سال 93 به بعد كه مورد بررسي قرار دادم، تقريبا مي‌توان گفت بالاي 90 درصد اعتبارات به هدف خورده است.
در مورد منابع مالي خريد ماشين‌آلات معدن‌د‌‌اران معتقدند كه اين منابع در بانك بلوكه شده است تا صندوق سود 24 درصد دريافت كند و اين منابع صرف خريد ماشين‌آلات نشده است. در اين رابطه چه نظري داريد؟
ما يك منابع مالي داريم كه ايجاد اعتبار هفت‌برابري براي ما مي‌كند. اين اعتبار هفت‌برابري در اختيار معدن‌د‌‌ار قرار مي‌گيرد. اگر من صد‌ميليارد تومان اعتبار را در بانك ذخيره نكنم، آن ميزان خط اعتباري براي بخش معدن ايجاد نمي‌شود. ما هيچ ذخيره‌اي با سود 24 درصد نداريم. هر كس چنين سپرده‌اي را افشا كند به او جايزه خواهم داد. ما اگر منابع خود را با سود 24درصدي ذخيره كنيم، هيچ بانكي حاضر نيست چهار تا شش برابر اعتبار سپرده ما، خط اعتباري برايمان بگشايد.
منابعي كه ذخيره كرديد، چقدر است و چقدر بابت آن سود دريافت مي‌كنيد؟ هيچ سودي بابت اين ارقام ذخيره‌شده دريافت نمي‌كنيد؟
ما سود روزشمار از بانك دريافت مي‌كنيم. آن هم براي افزايش سرمايه‌اي است كه دوباره ايجاد اعتبار هفت‌برابري مي‌كند. به‌غير از اين هيچ روشي نداريم. ما ارائه‌دهنده تسهيلات نيستيم. اگر ارائه‌دهنده تسهيلات بوديم و هزار ميليارد تومان در اختيار خودم قرار مي‌گرفت تا به معدن‌د‌‌ار تسهيلات خريد ماشين‌آلات و... بدهيم، شايد اين گفته‌ها درست بود اما طبق اساسنامه امكان اين اتفاق وجود ندارد و بدنه اجرائي صندوق امكان چنين خدمتي را ندارد. به همين خاطر ما اجبارا از منابع مالي خود به عنوان مأمني براي ايجاد يك اعتبار، استفاده مي‌كنيم. ما ارائه‌دهنده تسهيلات نيستيم،
ايجادكننده اعتبار هستيم.
شما چقدر منابع مالي ذخيره كرده‌ايد كه معدن‌د‌‌اران بتوانند از اعتبار آن استفاده كنند؟
ما 110 ميليارد تومان براي دو بخش ايجاد اعتبار و پوشش ريسك در بانك‌ها به صورت ذخيره داريم. ضمانت‌نامه به معدن‌د‌‌ار مي‌دهيم؛ اگر معدن‌د‌‌ار اقساط خود را در بانك پاس نكند، با توجه به ضمانت‌نامه‌اي كه داديم اقساط معدن‌د‌‌ار را از همين محل به بانك پاس مي‌كنيم.
اعلام آمادگي كرديد كه با هپكو براي ساخت ماشين‌آلات معدني وارد همكاري خواهيد شد. به چه نتيجه‌اي رسيديد؟
ما اعلام آمادگي كرديم كه ضمانت‌نامه براي خريد ماشين‌آلات معدني به معدن‌د‌‌اراني كه از هپكو خريد مي‌كنند، پرداخت خواهيم كرد که اگر معدن‌د‌‌ار اقساط خود را پرداخت نكرد، ما نسبت به آن اقدام كنيم. ما اگر بتوانيم با خود سازنده ماشين‌آلات كه هپكو و يك شركت داخلي است و خيلي هم خوب است، ارتباط برقرار كنيم، يك زنجيره مناسب فعال خواهد شد. ولي تاكنون هپكو جلو نيامده است.
هپكو جلو نيامده است يا معدن‌د‌‌اران مايل به استفاده از ماشين‌آلات هپكو نيستند؟
اول ما بايد با هپكو موافقت‌نامه‌اي را امضا كنيم و بعد معدن‌د‌‌اران را به اين شركت معرفي كنيم تا معدن‌د‌‌ار از اين شركت ماشين‌آلات خريداري كند. اما تاكنون هپكو جلو نيامده است.
براي خريد ماشين‌آلات خارجي از جمله ولوو ضمانت‌نامه مي‌دهيد. چقدر ضمانت‌نامه براي برندهاي خارجي صادر كرده‌ايد؟
ما براي همه برندهاي خارجي ضمانت‌نامه مي‌دهيم. در اين رابطه شيطنت‌هايي شد و اعلام كردند كه صندوق مي‌خواهد به صورت مونوپول با ولوو قرارداد ببندد و معدن‌د‌‌ار را مجبور كند كه از ولوو خريد كند. ما براي هر نوع ماشين‌آلات نو كه به ايران وارد مي‌شود و قابليت كاركردن در بخش معدن را دارد و هر نوع ماشين‌آلات دست دوم زير 10 سال كاركرد كه وارد ايران مي‌شود و به صورت رسمي داراي برگ سبز است، ضمانت‌نامه و بيمه‌نامه صادر مي‌كنيم. معدن‌د‌‌ار از هر برندي مي‌تواند براي ما پيش‌فاكتور بياورد.
آيا سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي را هم تضمين مي‌كنيد و تاكنون براي سرمايه‌گذاران خارجي ضمانت‌نامه صادر كرده‌ايد؟
هر سرمايه‌گذار خارجي كه در ايران سرمايه‎گذاري كند، موظف است در ايران شركتي به ثبت برساند بنابراين ديگر فرقي نمي‌كند كه خارجي باشد. شركت‌هاي خارجي با ماهيت ايراني شركت خود را به ثبت مي‌رسانند. تاكنون موردي نداشتيم كه براي خارجي‌ها ضمانت‌نامه صادر كنيم اما براي شركت‌هايي ضمانت‌نامه صادر كرديم كه شريك خارجي شامل روسي، گرجي و... داشتند.
در مناطق كم‌برخوردار چقدر فعال هستيد و چه ميزان اعتبار صرف اين مناطق مي‌كنيد؟
بالاي 80 درصد معادن كشور در مناطق محروم و كم‌برخوردار است. بنابراين خواسته يا ناخواسته منابع سرمايه‌اي بخش معدن به سمت مناطق محروم و كم‌برخوردار مي‌رود. جاگيري ذخاير معدني در ايران اكثرا در مناطق محروم است. بيش از 90 درصد معادن كشور هم‌پوشاني با روستاها دارند. يعني يك، دو يا چند روستا در شعاع 20كيلومتري معدن هستند. بنابراين ناخواسته، جاگيري معادن و ذخاير معدني ما را به سمت مناطق كم‌برخوردار سوق مي‌دهد. ما براي كم‌برخوردارها و مناطق محروم دو درصد در بخش فراوري يارانه سود تسهيلات مي‌دهيم؛ يعني اگر كسي در بخش فراوري معادن کوچک‌مقیاس در منطقه كم‌برخوردار سرمايه‌گذاري بكند، دو درصد يارانه سود تسهيلات مي‌دهيم. اين دو درصد با توجه به شرايط مختلف تا هشت درصدقابل ‌افزایش است.
عمده ضمانت‌نامه‌ها مربوط به كدام معادن است؟
از اين به بعد معادني كه مزيت رقابتي و نسبي در بازارهاي داخل كشور و بازارهاي جهاني داشته باشند، در اولويت قرار دارند. قاعدتا در شرايط جاري كشور و حتي سال‌هاي آينده فكر مي‌كنم كه ذخاير پروفيلي بيشترين مزيت را دارند. ولي اين به آن معنا نيست كه از معادن سنگ تزیيني و كاني‌هاي غيرفلزي چشم‌پوشي كنيم. ما از همه حمايت مي‌كنيم اما مراجعه‌كننده به ما كسي است كه معدن داراي مزيت رقابتي دارد؛ چون اگر آن معدن مزيت رقابتي نداشته باشد، ما از آن حمايت نمي‌كنيم.
زغال‌سنگ هم مزيت رقابت در بازار جهاني دارد، از آن حمايت مي‌كنيد؟
بله درحال‌حاضر شديدا از اين نوع معدن حمايت مي‌كنيم. قيمت داخلي هم بالا رفته است، از صنايع زغال حمايت مي‌كنيم. اعتباري كه به آنها مي‌دهيم، از وجوه اداره‌شده و با سود بسيار كم و نزديك به صفر است. مشكلات معادن زغال‌سنگ در سال‌ها به دليل وجودنداشتن بازار جهاني و پايين‌بودن قيمت جهاني زغال‌سنگ بود. شيوه‌هاي استحصال به‌شدت بد بود اما در‌حال‌حاضر تكنولوژي وارد شده است. قيمت هر كيلوگرم سنگ‌آهن در جهان حدود 200 دلار است. بنابراين مي‌صرفد كه سرمايه‌گذار در اين بخش هم سرمايه‌گذاري انجام دهد.
اعتبار صندوق براي حمايت از بخش معدن كافي است؟
اعتبارات ما بسيار پايين است. ظرفي كه در صندوق هست، هيچ سنخيتي با پتانسيل بخش معدني در ايران ندارد. ما اگر بخواهيم حمايت حداقلي از بخش معدن انجام دهيم، اعتبار اين صندوق حداقل بايد هزار ميليارد شود كه بتوانيم در بدنه معدني كشور حرفي براي گفتن داشته باشيم. ما براي ثبت افزايش سرمايه تلاش مي‌كنيم. به محض افزايش سرمايه 143‌ميليارد توماني كه در‌حال‌حاضر تأمين و همه كارهاي آن انجام شده است، گام‌های بعدي يعني افزايش سرمايه 350 ميليارد توماني، 500 و هزار ميليارد توماني اجرا خواهد شد.
چه زماني به گام هزار ميليارد توماني مي‌رسيد؟
فكر مي‌كنم زودتر از دو سال امكان‌پذير نباشد. اگر تيم ما در سال 98 بتواند سرمايه را به 500 ميليارد تومان برساند، خيلي خوب عمل كرده است.