شعار سال: این آب که اکنون وارد تالاب شده، با مدیریت می‌تواند نفع مردم منطقه را به‌دنبال داشته باشد. با تمهیداتی که مسئولان استانی و کشوری برای مهار آب در این منطقه اندیشیده‌اند، اعلام شده که جای هیچ گونه نگرانی برای مهار و ورود سیلاب کشور افغانستان به‌سمت منطقه شمال سیستان و بلوچستان وجود ندارد.

مهار سیلاب

آن طوری که «احمد علی موهبتی» استاندار سیستان و بلوچستان دیروز(یکشنبه) پس از بازدید از منطقه شمال این استان، اعلام کرد، هم اینک آب با حدود 2 هزار و 500 متر مربع بر ثانیه و ارتفاع 3.90 سانتیمتر در حال ورود به منطقه سیستان است. استاندار سیستان و بلوچستان به شناسایی 31 نقطه حادثه‌خیز در منطقه سیستان اشاره کرد و افزود که همه دستگاه‌های امدادی و اجرایی در حال جلوگیری از خسارت و مهار سیلاب هستند. در همین حال، خبرها حاکی‌ است، روستای «داشَک» در شهرستان هیرمند به علت ورود آب تخلیه شده است.

خوشحالی مردم

سیلاب پس از خسارات فراوانی که به استان‌های غربی و جنوب غربی زد، راهی سیستان و بلوچستان شده تا قدرت خود را به رخ این استان خشک کشور بکشد. این روزها هیرمند که ماه‌ها بود برای زمین‌های تشنه سیستان وبلوچستان ارمغانی نداشت با سیلابی که از سوی افغانستان روان شده، بخشندگی را آغاز کرده و نه تنها زمین‌های خشک اطراف را سیراب می‌کند بلکه چشم مردمان این دیار را نیز با جمال خود آراسته تا دیگر دیدن قطره‌ای آب در هیرمند آرزوی دست نیافتنی نباشد. کوچک‌ترها که پیش‌تر قصه پرآبی هیرمند را از بزرگ‌ترها می‌شنیدند خود شاهد غرش آب در هیرمند هستند.

«حسین بلوچ زهی» یکی از کشاورزان درمنطقه هیرمند با ابراز خوشحالی از افزایش دبی رودخانه هیرمند، می‌گوید: درست است که نگرانی‌هایی برای بروز سیلاب از سوی مسئولان اعلام می‌شود، اما برای ما اهالی سیستان نعمت آب بالاتر از هر چیز است اگر آب در هیرمند جریان نمی‌یافت امسال دیگر نمی‌توانستم کشت و کاری داشته باشم به همین جهت ما کشاورزان خیلی خوشحال هستیم.

«علی ریگی» یکی از اهالی روستای «اکبر آباد» هیرمند هم به «ایران» می‌گوید: شاید یک روی سکه سیل بروز برخی خسارات باشد، اما روی دیگر سکه برای ما روستاییان برکت زندگی است؛ اگر اوضاع خشکسالی به منوال سال گذشته ادامه پیدا می‌کرد امسال حتی آبی برای خوردن نداشتیم.

«ابوالفضل عنایت» از اهالی شهر نیمروز، اما کمی از هشدارهای مسئولان نگران است و می‌گوید: استان ما همه جا کویر است و خشک و قطعاً همین مسأله بر شدت سیل می‌افزاید، راستش را بخواهید با صحنه‌هایی که از سیل در لرستان و خوزستان دیده‌ام تا حدی نگرانم.

کنترل سیلاب افغانستان

با سیلابی شدن بخش‌هایی از افغانستان حجم آب ورودی از این کشور به رودخانه هیرمند افزایش یافته، اما «عباس سارانی»، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان تأکید می‌کند: هر چند شاهد افزایش دبی رودخانه هیرمند هستیم، اما خوشبختانه طغیانی در کار نیست و سیلاب کاملاً تحت کنترل است. ظهر روز گذشته (شنبه) رودخانه هیرمند در تقاطع روستای «آبیل» به‌دلیل اینکه پل احداثی برای عبور رودخانه گنجایش حجم آب را نداشت، آب سیلاب از کناره‌های پل به سمت زمین‌های کشاورزی روان شده بود که خوشبختانه با اقدام‌های اورژانسی مشکل تا حدودی رفع شد.

وی با اشاره به اینکه در سال گذشته هیرمند تنها 32 میلیون متر مکعب آورد آب داشته که در مقایسه با حقابه 820 میلیون متر مکعبی آن در حد صفر بود، می‌افزاید: با کنترل سیلاب و هدایت آن به سمت 4چاه نیمه استان که برای تأمین آب شرب استفاده می‌شود،امیدواریم تا20 روز آینده بتوانیم شاهد تکمیل ظرفیت مخزنی این چاه نیمه‌ها باشیم. به گفته وی با تکمیل ذخیره آب در چاه نیمه‌ها دیگر نگرانی بابت آب شرب سیستان و بلوچستان وجود نخواهد داشت.آب شمال سیستان و بلوچستان از طریق 4 چاه نیمه موجود در این منطقه تأمین می‌شود که ظرفیت آنها در مجموع یک میلیارد و 500 میلیون متر مکعب است.

هدایت آب به سمت هامون هیرمند

«وحید پورمردان»، مدیرکل محیط زیست سیستان وبلوچستان نیز می‌گوید: آخرین نقشه هوایی افغانستان را که مشاهده کردیم نشان می‌داد، همه رودخانه‌های این کشور در شمال منطقه سیستان پرآب است که این پرآبی موجب جاری شدن سیل در این کشور شده است.

وی با ابراز خوشحالی از این اتفاق، می‌افزاید: تالاب هامون از نظر مساحت تاکنون بین 25 تا 30 درصد آبگیری شده که این حجم آبی را در تالاب هامون از سال 91 تاکنون نداشته‌ایم. در واقع این میزان آب ورودی به هامون صابوری با اینکه سرعت بالایی ندارد، اما خوشحال‌کننده است. چنین حجم آبی از سمت افغانستان به سمت تالاب هامون در سال‌های گذشته کم سابقه بوده است. پورمردان به اقدام‌هایی که اداره کل محیط زیست استان درخصوص هدایت آب به سمت هامون هیرمند انجام داده اشاره و تصریح می‌کند: در این راستا برای هدایت آب به جنگل «بش دلبر» که 12 هکتار جنگل خشک و کانون گرد و غبار است، کانال‌هایی را ایجاد کردیم تا با هدایت آب به این نقاط، کانون‌های گرد و غبار مهار شود و از طرفی در کوتاه‌ترین زمان به تالاب هامون برسد.

مدیرکل محیط زیست سیستان وبلوچستان با بیان اینکه هامون صابوری همیشه خشک و از نقاط کانون گرد و غبار در منطقه شمال سیستان بوده، خاطرنشان می‌کند: در این منطقه از هامون همیشه شاهد طوفان‌های شدید بودیم که اکنون با شناسایی این کانون‌ها و حذف خاکریزهای طبیعی، کانال‌هایی را در شمال هامون صابوری ایجاد کردیم که با آبگیری این کانال‌ها میزان گردوخاک نیز کاهش پیدا خواهد کرد. البته آبگیری کانال‌ها درحال حاضر خیلی با سرعت انجام نمی‌شود و در صورتی که این آبگیری تداوم داشته باشد امکان کنترل گرد و غبار فراهم است. درصورتی که آبگیری ادامه پیدا نکند آب کمی که در کانال‌ها می‌ماند خشک و تبخیر یا تبدیل به گل ولای می‌شود که خود این دوباره مشکل ساز خواهد بود. مدیرکل محیط زیست سیستان وبلوچستان با ابراز خوشحالی از جاری شدن این آب به سمت تالاب هامون صابوری، می‌افزاید: خوشبختانه این اتفاق به نفع ما است، زیرا مسئولان در کشور افغانستان نتوانسته‌اند این سیلاب را در کشور خود مهار کنند، از این‌رو به سوی هامون سرازیر شده است. البته این آب هرساله با حجم خیلی کم وارد هامون می‌شده، اما چون میزانش خیلی کم بوده چندان اهمیتی نداشته است.

کاهش میزان گرد وغبار

وی درباره تأثیر آبی که تاکنون به تالاب رسیده و می‌تواند در کاهش میزان گرد وغبار در این منطقه از استان اثر‌گذار باشد، می‌گوید: مسیر ورود آب به هامون از کانون‌های گرد و غبار در استان می‌گذرد، اما تأثیری در کاهش میزان آنها ندارد، زیرا کانون‌های بحرانی گرد و غبار ما هنوز کاملاً آبگیری نشده است. به گفته وی باید بالغ بر 70 تا 75 درصد تالاب هامون آبگیری شود تا بتوانیم تا 2 ماه دیگر که بادهای 120 روزه سیستان شروع می‌شود؛ گرد وغبار را کنترل کنیم. تنها در این صورت است که می‌توان میزان روزهای گرد وغباری در منطقه سیستان را کاهش داد.

مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه بارندگی‌هایی که دربالادست آمده در مقایسه با سال‌های گذشته خیلی خوب و چشمگیر بوده، عنوان می‌دارد: با توجه به اینکه تالاب هامون بیش از 11 هزار میلیارد متر مکعب گنجایش آبی دارد به مقدار بیشتری آب برای پر شدن آن نیاز است. خوشبختانه آب ورودی به تالاب، زمان بسیار خوبی اتفاق افتاده، از سوی دیگر، بارندگی‌های خوبی هم در بالادست تالاب پیش‌بینی شده که موجب می‌شود این آب تا خردادماه در تالاب ماندگاری داشته باشد.این تالاب آمادگی پذیرش هر میزان آب ورودی را دارد و همه تجهیزات ما برای کنترل این آب به تالاب مهیاست.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران تاریخ انتشار 2 اردیبهشت 98، کد خبر: 508516، www.iran-newspaper.com