شعارسال:خراسان جنوبی با داشتن محصولات استراتژیکی مانند زرشک، زعفران، عناب و فرش می‌تواند سهم بسزایی در بازارهای صادراتی جهان داشته باشد. این در حالی است که ضعف در برخی ساختارها باعث شده خراسان جنوبی با داشتن رتبه‌های جهانی در تولید عناب، سهمی از صادرات این محصول نداشته باشد.‌

بنا به گفته مسئولان نبود زیرساخت‌های مناسب در خراسان جنوبی و بی رغبتی صادرکنندگان نسبت به دریافت خدمات از استان باعث شده که آوازه بلند محصولات خراسان جنوبی به گوش دیگر کشورها نرسد و نام این دیار کویری تنها در لیست گزارش عملکرد مسئولان باقی بماند.

بر کسی پوشیده نیست که اقتصاد بسیاری از مردم و روستاییان منطقه به محصولاتی مانند زرشک و زعفران وابسته است اما اکنون خام فروشی، راهی برای خروج درآمد و این ثروت از استان باز کرده است.

گفته‌های مسئولان و فعالان اقتصادی گواه بر این است که تولیداتی مانند فرش، صنایع معدنی و محصولات استراتژیک قابلیت وسیعی برای فرآوری و تبدیل به محصولاتی با ارزش افزوده بالا دارند اما در شرایط پیش رو به دلیل صادر شدن از دیگر شهرها، حتی نامی از استان هم به جای نمی‌گذارند.

سال هاست مسئولان، تولیدکنندگان و صنعتگران استان سخن از سرمایه گذاری در بخش فرآوری محصولات می‌کنند اما گویا با وجود مشکلاتی همچون نبود زیرساخت‌ها به خصوص خطوط حمل و نقل ایمن و پایدار، درآمدزایی از این موضوع تبدیل به رؤیا شده است.

زنجیره ناتمام صادرات محصولات استراتژیک

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به محصولات استراتژیک استان مانند زرشک، زعفران و عناب بیان کرد: طی سال ۹۶، قریب به ۱۹ هزار و ۱۰۰ تن از ۱۵ هزار ۵۶۱ هکتار سطح زیر کشت، زرشک برداشت شده است.

غلامرضا قوسی سطح زیرکشت زعفران استان را ۱۵ هزار و ۷۸۲ هکتار عنوان کرد و افزود: از این میزان سطح زیر کشت قریب به ۵۴ تن زعفران خشک برداشت شده است.

وی اظهار کرد: سه هزار و ۲۱۸ هکتار از اراضی استان زیر کشت عناب است که از این سطح قریب به پنج هزار و ۴۳۸ تن محصول برداشت شده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به صادرات این محصولات بیان کرد: تمام صادرات این محصولات از خراسان جنوبی خارج نمی‌شود و از خراسان رضوی صادر می‌شود.

وی با بیان اینکه طی سال ۹۵ از خراسان جنوبی صادرات زرشک نداشته‌ایم، افزود: طی این مدت پنج کیلوگرم صادرات زعفران با ارز آوری هشت هزار دلار داشته‌ایم.

زیرساخت‌های صادرات تقویت شود

قوسی با بیان اینکه طی این مدت ۲۰ تن صادرات عناب با ارزآوری ۱۶۰ هزار دلار داشته‌ایم، اظهار کرد: این در حالی است که طی سال ۹۶ صادرات عناب از خراسان جنوبی ثبت نشده چراکه از خراسان رضوی یا از شمال کشور صادر شده است.

وی با بیان اینکه در سال ۹۶ صادرات زرشک هم قریب به چهار تن با ارز آوری چهار هزار و ۱۱۶ دلار بوده است، گفت: همچنین صادرات زعفران ۱۲ کیلوگرم با ارزآوری ۱۷ هزار و ۱۳۰ دلار بوده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به راهکارهای موجود برای صادرات محصولات از استان، بیان کرد: زیرساخت‌های صادرات در استان باید افزایش یافته و بحث‌های گمرک، قرنطینه و صدور مجوز بهداشتی برای صادرات مورد توجه و بررسی قرار گیرد.

قوسی اظهار کرد: صادرات این محصولات استراتژیک خراسان جنوبی خیلی بیشتر از این حرف‌ها بوده اما مرز استان تنها این اعداد را نشان می‌دهد.

پرواز صادرات بیرجند رونق ندارد

رئیس شورای ملی زعفران ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر میزان ارز آوری صادرات زعفران از خراسان جنوبی بیان کرد: رقم و اعدادی از ارز آوری نداریم چراکه زعفران از گمرک استان صادر نمی‌شود بلکه از گمرک تهران و مشهد صادر می‌شود.

محسن احتشام با اشاره به بی رغبتی صادرکنندگان نسبت به صادرات زعفران از خراسان جنوبی بیان کرد: شهرهایی مانند تهران و مشهد به تمام دنیا پرواز دارند این در حالی است که حمل و نقل زعفران هم هوایی بوده و زمینی نیست.

وی اظهار کرد: فرودگاه بیرجند پرواز بین المللی ندارد تا کار حمل و نقل را انجام دهد، بنابراین صادرات زعفران به صورت مستقیم از خراسان جنوبی شدنی نیست.

احتشام در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه مشوق‌هایی نیاز است تا صادر کننده صادرات زعفران را از خراسان جنوبی انجام دهد، گفت: متأسفانه هیچ مشوقی وجود نداشته و هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌شود.

رئیس شورای ملی زعفران ایران با بیان اینکه در این زمینه سازمان جهاد کشاورزی و دیگر سازمان‌ها حمایتی از صادر کننده‌های استان ندارد بنابراین صادرات را از گمرک مشهد و تهران انجام می‌دهند، تاکید کرد: علی رغم تولید و کشت زعفران و زرشک در خراسان جنوبی هیچ مشوق و حمایتی وجود نداشته و زحمت و سود کشاورزان در جاهای دیگری داده می‌شود.

صادرکنندگان همکاری کنند

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر مبنی بر ارزآوری صادرات محصولات استراتژیک از استان بیان کرد: در خراسان جنوبی زرشک و زعفران و عناب ارز آوری بالایی دارند.

محمدعلی خاشی ادامه داد: در قصه صادرات این محصولات همیشه مشکل عمده‌ای وجود دارد که کسانی که در کار صادرات این اقلام هستند، از طریق گمرک خراسان جنوبی اقدام نمی‌کنند تا میزان صادرات و ارز آوری را داشته باشیم.

وی با بیان اینکه این افراد صادرات اقلام را از فرودگاه مشهد یا فرودگاه حضرت امام (ره) با اسم همان شهر انجام می‌دهند، گفت: خراسان جنوبی گمرک تخصصی صادرات زعفران در کشور است اما از گمرک استان صادرات انجام نمی‌دهند.

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی با بیان اینکه فرودگاه تهران هر روز پرواز به تمام دنیا دارد، ادامه داد: یکی از دلایل استفاده صادر کننده ها از گمرک دیگر شهرها این بوده که کالا بلافاصله و مستقیم به مقصد مورد نظر می‌رود.

وی بیان کرد: در خراسان جنوبی باید در گمرک اظهار شود و سپس با اتوبوس به فرودگاه‌هایی که دارای پرواز خارجی هستند، فرستاده شود بنابراین مورد استقبال صادرکننده‌ها قرار نمی‌گیرد.

سنگ کویر به کام دیگران

خاشی با بیان اینکه صنایع معدنی خراسان جنوبی مانند سنگ سهم عمده‌ای در ارز آوری کشور دارد، افزود: این محصول به صورت خام به صورت سنگ لاشه از خراسان جنوبی خارج می‌شود و در یزد، بندرعباس و اصفهان فرآوری و به نام همان شهر صادر می‌شود.

مدیر کل گمرکات خراسان جنوبی با بیان اینکه متأسفانه در صادرات سنگ نامی از خراسان جنوبی نیست، گفت: همچنین زغال سنگ طبس صادرات زیادی داشته اما از استان ما صادر نمی‌شود.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر راهکارهای موجود برای صادرات این محصولات از خراسان جنوبی بیان کرد: صادرات سه قلم محصول استراتژیک استان و صنایع معدنی نیازمند فرهنگ سازی است.

خاشی ادامه داد: سازمان صنعت، معدن و تجارت استان باید صادرکننده‌ها را ترغیب کند تا تشریفات را در خراسان جنوبی انجام دهند و صادرات به نام استان باشد.

آوازه‌های بی نام در استان

وی با بیان اینکه خراسان جنوبی تولید کننده برتر زرشک، زعفران و عناب بوده اما نامی در حوزه صادرات این کالاها نیست، گفت: نیاز داریم دستگاه‌هایی مانند استانداری در زمینه شناسایی صادر کننده ها و فرهنگ سازی ها ورود کنند.

خاشی با بیان اینکه تمام زیرساخت‌های صادرات در استان فراهم است، بیان کرد: علی رغم اینکه گمرک خراسان جنوبی نوپا است اما به جز در فرش، هیچ مشکلی در رویه‌های گمرکی وجود ندارد.

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی با بیان اینکه کارشناس امور گمرکی تخصصی فرش نداریم، گفت: رایزنی‌هایی با فنی و حرفه‌ای و میراث فرهنگی برای آموزش کارشناس فرش انجام شده است.

بازار جدید فرش ایجاد شود

مدیر عامل اتحادیه فرش خراسان جنوبی بیان کرد: طی سال ۹۷ قریب به ۱۷۰ هزار متر مربع تولید با ارز آوری ۸۵ میلیارد تومان داشته‌ایم که از این میزان ۱۰۰ هزار متر مربع با ارز آوری ۱۰ میلیون دلار صادر شده است.

محمد حسین کامیابی مسک با بیان اینکه در حال حاضر تولید فرش مازاد بر تقاضای بازار و ارز آوری بیشتری از این کالا مقدور نیست، گفت: نیاز داریم سیاست گذاران به دنبال بازارهای جدید باشند.

وی بیان کرد: کشورهایی مانند آلمان، عمارات، آمریکا، ایتالیا و سایر کشورهای اروپایی وارد کننده فرش خراسان جنوبی هستند.

کامیابی مسک با بیان اینکه عمده فرش ایران از گمرک تهران صادر می‌شود، افزود: فرش خراسان جنوبی یکی از برندهای شناخته شده در بازارهای جهانی است.

مدیرعامل اتحادیه فرش خراسان جنوبی با بیان اینکه زیرساخت‌های لازم برای صادرات فرش در استان وجود ندارد، گفت: کارشناس فرش وجود دارد اما فروش تخصصی فرش در استان وجود ندارد.

وی بیان کرد: از سال‌ها قبل مشکل صادرات فرش بدون اطلاع از بحث زیرساخت‌ها در جلسات استانداری مطرح می‌شود.

اینگونه که پیداست خراسان جنوبی سال‌های زیادی را باید در انتظار باشد تا بتواند داشته‌ها و استعدادهایش را برای پیشرفت و تعالی کالبد درونی اش هزینه کند. در شرایط پیش رو زیرساخت‌های بیرجند و نبود مشوق‌های صادراتی نه تنها اوضاع و احوال فعلی صادرات کویر را نابه سامان کرده بلکه سایه‌ای مبهم بر آینده محصولات عمده و استراتژیک استان انداخته است چراکه با ادامه روند شرایط فعلی دیگر نامی از خراسان جنوبی بر زبان تاجرها و بازارهای بزرگ جهان نخواهد بود و سایر شهرها از سفره کویر ارتزاق خواهند کرد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار13 تیر 98، کدخبر: 4647309، www.mehrnews.com