قدیمی‌های شازند و اگر خیلی عقب تر نرویم، همین یک نسل پیش، صدای بوق آغاز فعالیت و کارِ روزانه قدیمی ترین کارخانه قند کشور را به یاد دارند که نوید تلاش و همتی دوباره بود و هنوز برگ‌های پاییزی خود را سنگفرش خیابان‌ها نکرده بودند که صف‌های طولانیِ کامیون‌های سرریز از چغندر قند، پشت درهای میله‌ای کارخانه بود.

آن طور که می‌گویند آوازه قند شازند محدود به ایران نبوده و برخی روایت‌ها حاکی از آن است که این سفیدِ خوش طعم، میهمان بزم خارجی‌ها نیز بوده و کام‌ها را شیرین می کرده است.

کارخانه قند شازند با تولید روزانه ۱۳۰ تن کله قند از جمله قدیمی ترین کارخانه‌های قند کشور است که در سال ۱۳۱۷ ساخته شد و در طی مدت فعالیت کارخانه، چند بار بازسازی شده و تا سال ۸۹ نیز فعالیت داشت، اما به دلیل برخی مسائل و رکود به ورطه تعطیلی کشیده شد.

کارخانه قند شازند در زمینی به مساحت ۱۴ هکتار با ماشین‌آلات خارجی از کشور چکسلواکی سابق و آلمان غربی کار خود را آغاز کرد و در آن زمان به دلیل دور بودن محل استقرار از محدوده مسکونی شهر، مسئولان این کارخانه اقدام به ساخت شهرک در اطراف آن کردند که امروزه نیز آثاری از منازل مسکونی این شهرک وجود دارد.

ظرفیت اسمی کارخانه قند شازند در سال ۱۳۴۰ خورشیدی به ۲۵ هزار تن در سال؛ در ۱۳۴۵ به ۵۴ هزار تن و در سال ۱۳۵۵ به ۶۸ هزار تن رسید.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی این کارخانه به مالکیت بنیاد مستضعفان درآمد که میزان تولید آن در سال ۱۳۶۳ معادل هزار تن بود و آن پس از درخشش این صنعت روز به روز کمتر شد.

کارخانه قند شازند از جمله واحدهای صنعتی شناسنامه دار استان مرکزی و شهرستان شازند است که تعطیلی این واحد به گفته مسئولان سبب تغییر الگوی کشت در این خطه و نابودی ۲ تا سه هزار اشتغال مستقیم و غیر مستقیم را در منطقه به همراه داشته است.

تلخیِ شیرینیِ تولید و تغییر الگوی کشت خطه شازند

نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی گفت: فعالیت کارخانه قند شازند از سال ۸۹ به دلیل برخی مشکلات از جمله کاهش قیمت محصولات و واردات متوقف شده است.

«علی ابراهیمی» افزود: تعطیلی کارخانه قند شازند علاوه بر افزایش نرخ بیکاری، از بین رفتن ۲ تا سه هزار شغل غیر مستقیم در شهرستان تأثیر بسزایی در تغییر الگوی کشت در شهرستان اراک و این منطقه به همراه داشته است.

وی ادامه داد: الگوی کشت منطقه با تعطیلی کارخانه قند شازند از کشت چغندر قند به سایر کشت‌ها که از جمله محصولات با نیاز آبی بالا به شمار می‌رود، تغییر کرده است.

نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: کشاورزان چغندر کار استان مرکزی با تعطیلی کارخانه قند شازند مجبور به حمل محصولات خود به سایر استان‌های کشور هستند که این مهم کاهش صرفه اقتصادی کشت این محصول را برای کشاوران استان به همراه داشته است.

ابراهیمی، بهره برداری مجدد کارخانه قند شازند را از خواسته‌های به حق مردم و مسئولان این شهرستان و استان مرکزی دانست و گفت: بهره برداری از این واحد ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفراشتغال مستقیم و ۲ تا سه هزار نفر اشتغال غیر مستقیم در شهرستان به همراه دارد.

وی یاد آور شد: اواخر سال ۹۵ بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی با صدور آگهی اقدام به فروش کارخانه قند شازند کرد که تغییر کاربری این واحد تولیدی با مخالفت مسئولان شهرستانی و استانی روبه رو شد.

نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی گفت: با پیگیری‌های انجام شده توسط مسئولان استانی استان مرکزی و این شهرستان جلوگیری تغییر کاربری کارخانه قند شازند گرفته شد.

ابراهیمی افزود: مذاکراتی برای خرید کارخانه قند شازند توسط مسئولان استانی استان مرکزی و شهرستان شازند با بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی انجام شده و پیشنهاد شده است این واحد توسط دهیاری‌ها و شهرداری‌های این شهرستان خریداری و احیا شود.

وی ادامه داد: کارخانه قند شازند از جمله واحدهای معروف و شناسنامه دار استان مرکزی است که فعال سازی مجدد این واحد علاوه بر ایجاد اشتغال نقش مهمی در افزایش جایگاه صنعتی و اقتصادی استان به همراه دارد.

بنیاد مستضعفان پای کار باشد / بارقه‌های رونق تولید یک قدمی شازند

استاندار مرکزی نیز گفت: بنیاد مستضعفان با وجود علم به عدم تغییر کاربری این واحد و اینکه عمده سهام این کارخانه به دستگاه‌های عمومی از جمله شهرداری‌ها و دهیاری‌ها داده می‌شود باید در واگذاری این واحد تولیدی سریع‌تر اقدام کند.

سید «علی آقازاده» افزود: بر اساس مصوبات نشست با مجمع نمایندگان استان مرکزی مقرر شد موضوعات کارخانه قند شازند توسط معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری این استان پیگیری و به نتیجه برسد.

وی ادامه داد: با اقدامات انجام شده نظر و قیمت پیشنهادی بنیاد مستضعفان با وجود اینکه قیمت بالایی بود مورد قبول استان قرار گرفته است و مقرر شده است پیگیری‌های لازم توسط معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری مرکزی انجام شود و قراردادها و تفاهم نامه با بنیاد مستضعفان منعقد و بهره برداری مجدد از این کارخانه هرچه زودتر انجام شود.

استاندار مرکزی خاطر نشان کرد: فعال سازی این کارخانه علاوه بر اشتغال ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفری در شهرستان شازند به نماد و شناسنامه برای استان و شهرستان تبدیل می‌شود.

آقازاده گفت: بازسازی و نوسازی این کارخانه و فعال سازی حداکثری کارخانه قند شازند می‌تواند تا ۸۰۰ اشتغال مستقیم در این شهرستان به همراه داشته باشد.

برند شهرستان شازند را بازگردانید / ‏ دهیاری و شهرداری‌ها خواهان مالکیت کارخانه

فرماندار شهرستان شازند نیز در این خصوص گفت: کارخانه قند این شهرستان از سال ۸۸ و ۸۹ به دلایل مختلف تعطیل و در این سال‌ها پیگیری‌ها و نظارت‌های لازم برای فعال سازی این واحد تولیدی انجام نشده است.

«مصطفی عرب» افزود: این واحد تولیدی که از جمله مهمترین برندهای شهرستان شازند و استان مرکزی به شمار می‌رود به دلیل برخی مشکلات ملی، استانی و واردات بی رویه به مدت ۱۰ سال از تولید بازمانده است.

وی ادامه داد: مالک اصلی کارخانه قند شازند بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است و تاکنون اقدام خاصی از سوی این بنیاد برای راه اندازی این واحد تولیدی انجام نشده است.

فرماندار شهرستان شازند خاطر نشان کرد: فعال سازی مجدد کارخانه قند شازند برای کاهش نرخ بیکاری در شهرستان از سال گذشته در دستور کار مسئولان این شهرستان و استان مرکزی قرار گرفته است.

عرب گفت: با توجه به اینکه انگیزه‌ای برای راه اندازی مجدد کارخانه قند شازند توسط بنیاد مستضعفان وجود ندارد خرید، نخستین گام برای بهره برداری از این واحد تولیدی است.

وی ادامه داد: اکنون اقداماتی برای تغییر مالکیت و خرید زمین این واحد تولیدی توسط مسئولان شهرستان شازند و استان مرکزی توسط بخش خصوصی، دهیاری‌ها و شهرداری‌های استان با بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی انجام شده است.

فرماندار شهرستان شازند خاطر نشان کرد: تفاهمنامه سه جانبه ای بین استانداری، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و نهادهای مردمی که نمایندگی آنها را دهیاری‌ها و شوراها برعهده دارند، منعقد شده است تا این نهادها کارخانه قند این شهرستان را خریداری کنند.

عرب گفت: قیمت فروش کارخانه قند شازند بر اساس قیمت گذاری‌هایی که در دی ماه و بهمن ماه سال گذشته انجام شد توسط بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی یک هزار و ۵۵۰ میلیارد ریال عنوان شد که خرید این واحد تولیدی با این قیمت از توان شهرستان خارج است.

وی ادامه داد: در نشست سه جانبه استاندار مرکزی، نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی و فرماندار این شهرستان با رئیس سازمان بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی برگزار شد قیمت کارخانه شازند به یک هزار میلیارد ریال کاهش یافت.

فرماندار شهرستان شازند خاطر نشان کرد: در این نشست مقرر شد کارخانه شازند به صورت اقساط به مدت سه سال به دهیاری‌ها، شهرداری و بخش خصوصی واگذار شود.

عرب گفت: با توجه به توان دهیاری‌ها و شهرداری‌های استان نیاز است قیمت کارخانه قند شازند به زیر ۸۰۰ میلیارد ریال کاهش یافته و مدت زمان پرداخت اقساط به پنج سال افزایش یابد.

وی خرید کارخانه قند شازند را مهمترین اقدام برای راه اندازی این واحد تولیدی عنوان کرد و افزود: با خرید این واحد تولیدی وبازسازی و نوسازی آن برای ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم و تا ۲ هزار نفر به صورت غیر مستقیم در این شهرستان اشتغال زایی می‌شود.

فرماندار شهرستان شازند گفت: بهره برداری مجدد از کارخانه قند شازند علاوه بر ایجاد اشتغال در این شهرستان و استان مرکزی، از نظر اجتماعی می‌تواند هویت صنعتی را به شهرستان و استان بازگرداند.

کارخانه قند ناجی اشتغال جوانان منطقه

یکی از مدیران اسبق کارخانه قند شازند نیز گفت: ۴۲۷ نفر در سال آخر فعالیت کارخانه شازند در این کارخانه مشغول به کار بودند که از این تعداد ۴۰ نفر در بخش اداری مالی، ۳۴۵ نفر در بخش فنی و تولید و بقیه به عنوان کارگران فصلی با این واحد تولیدی همکاری داشتند.

«علی محمد آستانه» افزود: پس از اینکه بنیاد مستضعفان (سهامدار اصلی شرکت) اعلام ورشکستگی کرد، ۳۰۰ نفر از کارگران کم سابقه این شرکت به طور رسمی از کار بیکار و بقیه نیز بازنشسته شدند.

وی ادامه داد: در زمان حیات کارخانه قند شازند بیش از چهار هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی نقاط مختلف استان مرکزی و حتی استان‌های همجوار زیر کشت چغندر قند برای مصرف این کارخانه بود که با تعطیلی شرکت بخش عمده‌ای از این فعالیت کشاورزان نیز تعطیل شد.

وی بیان کرد: زمزمه ورشکستگی کارخانه قند شازند از سال ۱۳۸۴ بر زبان‌ها افتاد در صورتی که همان سال، تولیدات این واحد ۸۹ هزار و ۲۲۰ تن بود که این میزان در مقایسه با سال ۱۳۸۰ که ۶۷ هزار و ۶۷۸ تن بود، بیش از ۳۵ درصد رشد داشت.

وی اضافه کرد: ظرفیت عملی شرکت نیز در شبانه روز بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ تن در شبانه روز بود.

آستانه افزود: احیای کارخانه قند شازند نه تنها به دلیل ایجاد اشتغالزایی صرف بلکه به عنوان نماد و هویت شهرستان شازند خواسته اصلی مردم از مسئولان دولت دوازدهم است که انتظار می‌رود این مهم تا پایان عمر دولت دوازدهم عملیاتی و اجرایی شود.

کارخانه قند شازند به عنوان با سابقه ترین واحد صنعتی در استان مرکزی است که در چهارم آبان ماه سال ۱۳۱۷ به بهره برداری رسید و در سال ۱۳۸۹ بعد از حدود ۸۰ سال فعالیت با اعلام ورشکستگی تعطیل شد.

شهرستان شازند از توابع استان مرکزی است که در ۳۳ کیلومتری جنوب غربی اراک واقع شده است و در این منطقه بیش از ۱۲۰ هزار نفر جمعیت زندگی می‌کند.

شعار سال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازخبرگزاری  ایرنا،تاریخ انتشار: 26 تیر1398،کدخبر: 83395232،www.irna.ir