شعار سال: 18 تیرماه دانشگاه الزهرا میزبان همایشی با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری و روسای دانشگاه‌های کشور بود. اسحاق جهانگیری در این همایش به روند تصویب بودجه سال 98 کشور اشاره کرد و گفت: «پس از تصویب بودجه ۴۴۷ هزار میلیارد تومانی در مجلس شورای اسلامی، مقام معظم رهبری تکلیف دیگری را برعهده دولت قرار دادند تا بودجه با حداقل اتکا به درآمدهای نفتی اصلاح شود. پس از این بازنگری بودجه به عدد ۳۸۶ هزار میلیارد تومان کاهش یافت که در شورای عالی اقتصادی قوای سه‌گانه به تصویب رسید و مقام معظم رهبری نیز آن را تایید کردند.» این گفته‌های جهانگیری نشان از تغییرات یا بهتر بگوییم کاهش بودجه نهادهای مختلف کشور دارد که بدون شک دانشگاه‌ها در زمره این نهاد هستند.
 

تلاش می‌کنیم دانشگاه‌ها با کاهش بودجه مواجه نشوند

منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درخصوص احتمال کاهش بودجه دانشگاه‌های کشور در گفت‌وگو با «فرهیختگان» این‌گونه توضیح داد: «توضیح معاون اول رئیس‌جمهور درخصوص فرآیند تصویب و کاهش بودجه در جلسه سران قوا و لزوم توجه به صرفه‌جویی در شرایط امروز کشور بود. خب طبیعی است این کاهش در همه بخش‌ها سرایت کند، با توجه به روشن بودن میزان هزینه‌های دانشگاه‌ها، تلاش‌مان این است که دانشگاه‌ها با کاهش بودجه مواجه نشوند و سعی می‌کنیم معافیتی برای آنها در نظر گرفته شود.» غلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو هم گفته امیدواریم مدیریت بودجه دانشگاه‌ها با توجه به مشکلات مالی و تورمی که وجود دارد، به‌گونه‌ای باشد که بتوانند از پس هزینه‌های دانشگاه بربیایند و ما هم بتوانیم کمکی به دانشگاه‌ها داشته باشیم. سال گذشته وزارت علوم بخشی از بودجه‌های دانشجویی را تامین کرد و تلاش‌مان این است که امسال هم از سازمان برنامه و بودجه منبع مالی دریافت کرده و به دانشگاه‌ها کمک کنیم. در تلاش هستیم این مبلغ را از سازمان برنامه و بودجه دریافت کنیم و تا قبل از آغاز سال تحصیلی به حساب دانشگاه‌ها واریز شود. سال گذشته نیز این مبلغ از سازمان برنامه و بودجه به دانشگاه‌ها داده شد.

  تخصیص 35 درصدی بودجه‌های مصوب در6 ماهه نخست سال

محمدتقی نظرپور، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز می‌گوید: «در موضوع کاهش بودجه، دانشگاه‌ها و بقیه دستگاه‌های اجرایی مشابه هم هستند. البته ما در تلاشیم این کاهش برای دانشگاه‌ها اتفاق نیفتد. آنچه تاکنون در سه ماه نخست سال به دانشگاه‌ها تخصیص داده شده، حدود 20 درصد است؛ یعنی پنج درصد کمتر از میزان مصوب. اگر قرار باشد اعتبارات دانشگاه‌ها کاهش پیدا کند، باید از طریق دستگاه‌هایی مثل سازمان برنامه و بودجه به ما ابلاغ شود که امیدواریم این اتفاق نیفتد.» او در آیین تکریم رئیس پیشین دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و معارفه سرپرست این دانشگاه که هفته گذشته برگزار شد، درخصوص وضعیت بودجه دانشگاه‌ها گفت: «مساله دیگری که باید به آن توجه شود، کاهش حدود ۲۰درصدی بودجه کشور است که با تنظیم متممی برای بودجه جزئیات این کاهش بودجه مشخص خواهد شد. بودجه کل آموزش‌عالی کشور در سال ۹۸، ۱۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان است. از این مقدار در سه ماهه اول سال که اغلب ۲۵ درصد بودجه تخصیص پیدا می‌کند، تنها ۱۸ درصد تخصیص پیدا کرد. در 6 ماهه اول سال که اغلب ۵۰ درصد بودجه‌های مصوب‌شده تخصیص پیدا می‌کند، تنها ۳۵ درصد یعنی ۱۵ درصد کمتر از مقدار معمول تخصیص پیدا کرده است. این مسائل نشان می‌دهد شرایط کشور سخت‌تر از سال گذشته است.»

  کسری۳۰ میلیارد تومانی بودجه دانشگاه تربیت مدرس

اهمیت این موضوع در صحبت‌های اخیر محمدتقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس بیش از پیش روشن می‌شود. او درباره شرایط مالی این دانشگاه در نشست اخیر شورای دانشگاه می‌گوید:‌ «دانشگاه تربیت مدرس تاکنون ۱۷ درصد از بودجه خود را دریافت کرده است و ۳۰ میلیارد تومان از ابتدای امسال کسری بودجه دارد و با توجه به اینکه ۸۰ درصد از هزینه شامل حقوق و دستمزد و قبوض آب و برق بوده و غیرقابل اجتناب هستند، این کمبود بودجه به امور پژوهشی، فرهنگی و طرح ارتقای دانشگاه لطمه خواهد زد. امیدواریم بودجه دانشگاه تا پایان سال به‌طور کامل تامین شود تا دانشگاه کمتر تحت فشار قرار گیرد.» رئیس دانشگاه تربیت مدرس از روسای دانشکده‌ها و مدیران خواسته تا فعلا تعهدات جدیدی را در دستور کار خود قرار ندهند و به آینده موکول کنند تا بار مالی جدید به دانشگاه تحمیل نشود.  دانشگاه‌ها سال گذشته هم شرایط مالی خوبی را پشت سر نگذاشتند. به گفته رئیس دانشگاه علم‌وصنعت، یک هزار و 800 میلیارد تومان معوقات کل دانشگاه‌ها در سال گذشته بوده است که براساس اعلام وزیر علوم، این معوقات به‌صورت تنخواه در بودجه 98 به دانشگاه‌ها اختصاص داده شد. از سوی دیگر، بودجه امسال دانشگاه‌ها رشد 10 درصدی را تجربه می‌کرد و حال باید دید در اصلاح بودجه کل کشور، این رقم دچار کاهش خواهد شد یا خیر. شرایط مالی دانشگاه‌ها در آغاز سال جدید تحصیلی را در گفت‌وگو با صدیقی، معاون وزیر و چهار تن از روسای دانشگاه‌ها بررسی کردیم که نظرات آنها را در ادامه می‌خوانید.

نیازهای دانشگاه‌ها با کمک وزارت صنعت و وزارت جهاد کشاورزی تامین می‌شود

مجتبی صدیقی  معاون وزیر علوم و رئیس جدید سازمان امور دانشجویان

ما تجربه‌های مختلفی در مورد تحریم‌ها در 40 سال اخیر داشتیم و باید از این تجربیات استفاده کنیم. دغدغه‌های مختلفی وجود دارد و حتما در آغاز سال تحصیلی کار را سخت‌تر خواهد کرد. منتها هماهنگی و انسجامی که بین بخش‌های مختلف باید وجود داشته باشد، می‌تواند در این شرایط کارگشا باشد. مثلا برای تامین مواد اولیه غذایی دانشگاه‌ها، طبیعتا همکاری وزارت صنعت و وزارت جهاد کشاورزی به‌منظور تامین اقلام می‌تواند در حل این مشکل موثر باشد. ستاد هدفمندی‌ هم می‌تواند مانند سال گذشته کمک‌حال دانشگاه‌ها باشد. قبول دارم یارانه‌ای که برای موارد غذایی و پخت غذا در دانشگاه‌ها پرداخت می‌‌کنیم، با توجه به شرایط جدید کفایت نمی‌کند و طبیعی است دانشگاه‌ها مجبورند از بخش‌های دیگر کم کرده و در این حوزه هزینه کنند. من فکر می‌کنم توجه اقشار دانشگاهی به شرایط ویژه اقتصادی که داریم باعث می‌شود سطح مطالبات را بتوانیم کنترل کنیم. بخش‌های مختلفی هم که عهده‌دار مسئولیتی هستند، به نحوی کمک دهند تا این کمبود منابعی که ناخواسته با آن مواجهیم، بدون کاهش کمیت و کیفیت خدمات، برطرف شود. دوستان وزارتخانه‌ها، در نیمسال تحصیلی گذشته کمک کردند و سهمیه‌هایی به دانشگاه‌ها اختصاص دادند تا نیاز دانشگاه‌ها تامین شود. ما امیدواریم در سال تحصیلی جدید هم به ما کمک کرده و سهمیه‌های مورد نیاز دانشگاه‌ها را تامین کنند.
خوشبختانه حساسیت لازم در دانشگاه‌ها برای برآورده کردن نیازهای صنفی دانشجویان وجود دارد و وقتی حتی در برخی دانشگاه‌ها با استفاده از اعتبارات آموزشی و پژوهشی رستوران‌ها را باز نگه‌داشتند، همین اتفاق نشان می‌دهد دقت مورد انتظار درخصوص این موضوع در دانشگاه‌ها وجود دارد. ما هم در گردهمایی‌ها با روسا و معاونان دانشجویی این مطلب را تاکید می‌کنیم تا جایی که ممکن است سطح خدمات دانشجویی حفظ شود.
 
ممکن است نتوانیم دانشگاه را با بودجه کمتر اداره کنیم

محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران

ممکن است نتوانیم دانشگاه را با بودجه کمتر اداره کنیم. باید ببینیم موضوع کاهش بودجه در دانشگاه‌ها چقدر جدی است. خود دوستان هم می‌دانند
85 درصد بودجه‌ای که دولت به ما می‌دهد، صرف حقوق و دستمزد می‌شود، این در حالی است که هزینه‌های مربوط به بخش تغذیه هم به‌شدت افزایش پیدا کرده است. امسال هم حجم بیشتری از دانشجویان برای استفاده از خدمات غذایی مراجعه خواهند کرد و ما هشت درصد قیمت تمام‌شده را از دانشجویان دریافت می‌کنیم. اگر مثل سال گذشته اعتبارات ویژه‌ای در این خصوص اختصاص پیدا نکند، حتما در این قسمت هم دچار مشکل خواهیم شد. در حال حاضر، وزارت علوم به نمایندگی از دانشگاه‌ها مشغول پیگیری این موضوع است.

تغییر  اعتبار دانشگاه‌ها عملی نیست

جبارعلی ذاکری  رئیس دانشگاه علم‌وصنعت ایران

امیدوارم این اتفاق نیفتد و دانشگاه‌ها دچــــــــار کاهش بودجه نشوند. فکر می‌کنم دولت و سازمان برنامه و بودجه متقاعد خواهند شد که تغییر اعتبار در دانشگاه‌ها عملی نیست و لطمه بزرگی به فعالیت‌های دانشگاه‌ها وارد خواهد کرد. بخشی از این لطمه در حوزه‌های دانشجویی است و امیدواریم دوستان سازمان مدیریت و بودجه این کاهش 10 تا 20 درصدی را از سازمان‌های دیگر و در صورت عدم امکان از طرح‌های عمرانی بزنند تا در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها خللی وارد نشود.

 تغییرات بودجه در انجام رسالت دانشگاه تاثیر منفی خواهد داشت
محمود فتوحی رئیس دانشگاه صنعتی شریف

دانشگاه برای اینکه بخواهد رسالت اصلی خود را در حل مسائل کشور انجام دهد، نیاز به یک‌سری زیرساخت‌ها و شرایط اولیه دارد. این شرایط اولیه اگر فراهم نشود، طبیعی است که نمی‌تواند کار خود را به درستی انجام دهد و آن شرایط همین بحث بودجه است، مثلا حقوق و مزایایی که یک عضو هیات‌علمی باید داشته باشد یا مسائل صنفی که دانشجویان با آن درگیر هستند، از موارد اولیه‌ای است که باید وجود داشته باشد. زمانی ما در مورد مهاجرت دانشجویان صحبت می‌کردیم، ولی در حال حاضر حقوق اساتید که بسیار پایین است و همین موضوع روی مهاجرت آنها هم تاثیر گذاشته است. مراجعه به سلف دانشجویی در دانشگاه شریف نسبت به قبل از گرانی‌ها، 30 درصد افزایش پیدا کرده که دلیل آن افزایش قیمت غذاست. به هر حال اثرات این تغییرات بودجه‌ای در مسائلی مانند غذای دانشجویی، تعمیرات خوابگاه‌ها، مستقیم یا غیرمستقیم دیده می‌شود و می‌تواند در انجام تکلیف و انتظاری که دولت و جامعه از دانشگاه دارند، تاثیر بگذارد. اگر در بحث بودجه کشور مسائلی وجود دارد، ما دانشگاه‌ها را به‌عنوان مراکزی در نظر بگیریم که در حل بسیاری از مسائل و مشکلات تاثیرگذارند و به همین خاطر باید شرایط اولیه را برای آنها فراهم کنیم تا بتوانند بقیه کار را جلو ببرند.

بودجه دانشگاه‌ها حتی در شرایط جنگ تحمیلی کم نشد

هوشنگ طالبی رئیس دانشگاه اصفهان

دانشگاه‌ها خواه ناخواه یک‌سری وظایف تکلیفی با توجه به بودجه دارند؛ یکی حقوق و دستمزد است که ما نمی‌توانیم پرداخت نکنیم. یکی دیگر از موارد تکلیفی برای دانشگاه‌ها مسائل صنفی دانشجویان است و نمی‌توانیم هزینه پیمانکار را نپردازیم و غذای دانشجویان را آماده نکنیم. البته به‌رغم محدودیت‌های بودجه‌ای اجازه نمی‌دهیم در این موارد خدشه وارد شود و حتی‌المقدور این موارد را فراهم می‌کنیم. باید راهکارهایی پیدا کنیم برای افزایش منابع، تا از همین منابع برای حل این مشکلات استفاده کنیم. همواره یکی از مسائلی که در دستور کار 13 دانشگاه سطح یک قرار دارد، همفکری برای تامین منابع مالی جهت انجام وظایف تکلیفی ماست. از تجربیات دانشگاه‌های مختلف در این خصوص هم بارها استفاده کرده‌ایم.
ما در شرایط جنگ هم که بودیم، یکی از جاهایی که بودجه آن هیچ‌وقت کم گذاشته نشد، دانشگاه‌ها بودند. الان هم در دو، سه سال گذشته به‌رغم همه فشارهایی که بوده، دولت همکاری داشته و بودجه دانشگاه‌ها را تامین کرده است. ما اگر مشغول ساختن راهی هستیم، می‌توانیم آن را متوقف کنیم، اما فعالیت‌ دانشگاه‌ها را نمی‌توانیم متوقف کنیم. دولت هم همین نگاه را به دانشگاه دارد. امیدواریم دولت همچنان دانشگاه‌ها را به‌صورت ویژه ببیند و از دانشگاه‌ها این بودجه کسر نشود. الان بودجه دانشگاه‌ها کف میزان ممکن است و اگر کمتر شود، مطمئنا آسیب خواهد زد؛ آسیبی که جبران آن ممکن است در درازمدت امکان‌پذیر نباشد.