شعارسال: ايران داراي 6 حوضه آبريز به نام هاي درياي خزر، درياچه اروميه، خليج فارس و درياي عمان، فلات مركزي ايران، هامون و قره قوم است.

از آنجا كه استان گلستان داراي دو اقليم كاملا متفاوت است به نحوي كه جنوب استان منطقه اي كوهستاني و مرتفع با سطحي پوشيده از جنگل هاي متراكم و شمال استان منطقه اي بياباني و پست با دماي كاملا متفاوت با جنوب مي باشد، لذا در ميزان بارندگي، تبخير، نفوذ، رواناب و ساير فاكتورهاي هيدرولوژي تفاوت عمده و اساسي مشاهده مي شود.

ميزان بارندگي متوسط سالانه در جنوب استان 700 ميلي متر، در شمال استان 200 ميلي متر و ميانگين آن در استان 450 ميلي متر است كه نسبت به متوسط بارندگي در كشور 80 در صد بيشتر است. بیشترین بارندگی در انتهای زمستان و ابتدای بهار و کمترین بارندگی در تابستان به وقوع می پیوندد. مقدار تبخير متوسط سالانه در شمال استان 2000 ميلي متر و در جنوب استان 800 ميلي متر است.

وسعت حوضه هاي آبريز استان متفاوت بوده به نحوي كه بزرگترين حوضه در استان، حوضه آبريز گرگانرود با 9560 كيلومتر مربع، سپس حوضه آبريز اترک سفلي با 8600 كيلومتر مربع و رده سوم حوضه آبريز قره سو با 1610 كيلومتر مربع هستند. حوضه آبريز شرق خليج گرگان با 340 كيلومتر مربع و حوضه آبريز نكارود عليا با 330 كيلومتر مربع رده هاي بعدي را اشغال مي كنند.

رواناب حاصله از بارندگي در رودخانه هاو نيز تغذيه آبخوان ها ي زير زميني مجموعا به عنوان پتانسیل آب تجدید شونده استان محسوب می شود و مطالبی که در منابع استاني آمده است، دلالت بر پتانسيل تجديد شونده سالانه آب استان در حدود 2500 میلیون متر مكعب مي كند. اين حجم آب 1.9 درصد از پتانسيل تجديد شونده سالانه آب كشور را در بر مي گيرد و شامل دو بخش آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی می شود. کل پتانسیل آب تجدید شونده استان گلستان 2500 میلیون متر مکعب است که 50.3 درصد آن زیرزمینی و 49.7 درصد آن سطحی است.

ميزان کل پتانسيل آب حوضه هاي مختلف با توجه به عوامل مختلف، متفاوت است.

در حوضه آبريز گرگانرود 1828 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز اترك سفلي 302 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز قره سو 270 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز شرق خليج گرگان 70 ميليون متر مكعب و در حوضه آبريز نكارود عليا 15 ميليون متر مكعب آب سطحي و زیرزمینی دارد.

الف) پتانسيل آب سطحي

از ميزان كل پتانسيل آب استان، 49.7 درصد آن يعني 1235 میلیون متر مكعب دررودخانه ها جریان دارد. ميزان پتانسيل آب سطحي حوضه هاي مختلف با توجه به شكل، اندازه، شرايط اقليمي، پوشش گياهي و ساير موارد متفاوت است. به طور متوسط و در سالهای نرمال، در حوضه آبريز گرگانرود 828 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز اترك سفلي(سهم ايران) 257 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز قره سو 100 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز شرق خليج گرگان40 ميليون متر مكعب و در حوضه آبريز نكارود عليا (سهم گلستان) 10 ميليون متر مكعب آب سطحي جريان دارد.

1 - حوضه آبريز گرگانرود ازشمال به حوضه آبريز اترك سفلي در استان گلستان، از جنوب به حوضه آبريز اصلي ايران مركزي در استان سمنان، از جنوب غرب به حوضه آبريز قره سو در استان گلستان و از غرب به درياي خزر محدود مي شود. حوضه آبريز گرگانرود شامل 15 زیرحوضه از شرق به غرب به نام های: ساري سو، زاو، آجي سو، دوغ، اوغان، قلي تپه، نرماب- چلي چاي، خرمارود، قوري چاي، سياه جوي، زرين گل، كبود وال، محمد آباد، جعفرآباد، قرن آباد و ساير سرشاخه ها، زهاب ها و مسيلهاي كوچك می باشد.

2 - حوضه آبریز قره سو از شمال و شرق به حوضه آبریز گرگانرود، از جنوب به حوضه آبریز نکارود و از غرب به حوضه آبریز خلیج گرگان و نیز دریای خزر محدود می شود و در روستای قره سو به این دریا تخلیه می گردد. زیر حوضه (سرشاخه) های حوضه آبریز قره سو از شرق به غرب عبارتند از: گرمابدشت، نومل، باغ گلبن، زیارت، طول چشمه، توشن، انجیراب، شصت کلا، کفشگیری، نوچمن، شموشک، نامن، میاندره، ایلوار، بالا جاده، پلنگ کرس، غاز محله و زوار دشت.

3 - حوضه آبریز شرق خلیج گرگان از شمال به خلیج گرگان، از غرب به بخش غربی حوضه آبریزخلیج گرگان، از جنوب به حوضه آبریز نکارود و از شرق به حوضه آبریز قره سو محدود می شود. زیر حوضه (سرشاخه) های حوضه آبریز شرق خلیج گرگان از شرق به غرب عبارتند از: سرکلاته(کارکنده)، باغو، سرمحله، کوه صحرا، گز - وطنا، مزنگ و نوکنده.

4 - حوضه آبریز اترک سفلی از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به حوضه آبریز گرگانرود، از شرق به استان خراسان شمالی و از غرب به دریای خزر محدود می شود.

5 - حوضه آبریز نکارود علیا از شمال به حوضه های آبریز قره سو و خلیج گرگان و از جنوب به حوضه آبریز ایران مرکزی محدود است. سرشاخه های چهارباغ، شاهکوه، رینو، باریک آب، ترودبار، پایین رودبارو گلدین دره مجموعا" آبراهه اصلی که به نام رود رادکان نامیده می شود را تشکیل داده و در حدود روستای کنداب از استان گلستان خارج می شود.

ب) پتانسيل آب زير زميني

از ميزان كل پتانسيل آب استان، 50.3 درصد آن يعني 1250 میلیون متر مكعب در آبخوانهاي زير زميني تجمع يافته است. میزان پتانسيل آب زير زميني در حوضه های آبریز مختلف با توجه به عواملی همچون جنس و قابلیت نفوذ سازندهای زمین و میزان تغذیه آبخوانها متفاوت است. به طور متوسط و در سالهای نرمال، در حوضه آبريز گرگانرود 1000 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز اترک سفلي45 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز قره سو 170 ميليون متر مكعب، در حوضه آبريز شرق خليج گرگان 30 ميليون متر مكعب و در حوضه آبريز نكارود عليا 5 ميليون متر مكعب آب زیرزمینی سالانه در آبخوانها تجدید می شود از نظر تقسیم بندی دیگر، 4 دشت شامل گرگان-گنبد، بهشهر- بندرگز، داشلی برون-گمیشان، مراوه تپه ، 4 آبخوان عمده استان را تشکیل می دهند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار:7مرداد1398 ، کدخبر: 35244 : www.golestan.isna.ir