شعار سال:سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان هفته گذشته کمیسیون اجتماعی مجلس با تعطیلی روزهای پنج‌شنبه موافقت کرد تا این طرح برای اجراشدن منتظر موافقت سایر نمایندگان و شورای نگهبان بماند.

بررسی جوانب اقتصادی این طرح نشان از وجود معایب و مزایایی دارد. چنان‌که مخالفان این طرح معتقدند که افزایش تعطیلی سالانه موجب کاهش کارایی بنگاه‌های اقتصادی و ادارات می‌شود و موافقان آن با تکیه بر گزاره‌ صرفه‌جویی و افزایش کارایی نیروی کار از آن دفاع می‌کنند. این گروه همچنین هدف اصلی ارائه این طرح را رشد اقتصاد گردشگری عنوان می‌کنند و معتقدند بدین صورت می‌توان مقدمات توسعه صنعت توریسم را فراهم آورد. البته نظرات هر دو گروه قابل تامل و بررسی است، اما نکته‌ای که در این زمینه نباید فراموش کرد، روزهای تعطیل مربوط به سایر کشورها و بازارهای جهانی است. بازارهایی که اکثرا روزهای شنبه و یکشنبه هستند و از لحاظ تقویمی با تعطیلات ایران تفاوت دارند. حال اگر تعطیلی رسمی پنج‌شنبه به مرحله اجرا برسد، از لحاظ گمرکی و بازرگانی، هفته کاری تجار به سه روز تقلیل می‌یابد و بازرگانان درعمل چهار روز از هفته را در تعطیلی به سر می‌برند. از این رو از نمایندگان و تصمیم‌گیران انتظار می‌رود با واکاوی بیشتر موضوع تعطیلی شنبه را جایگزین پنج‌شنبه‌ها کنند تا هماهنگی بیشتری با بازارهای جهانی ایجاد شود.

پس از اجرای برجام بود که موضوع ساماندهی تعطیلات از سوی برخی از کارشناسان اقتصادی و نمایندگان مجلس مطرح شد. یکی از بحث‌های مطرح‌شده در آن زمان به هماهنگی تعطیلات هفتگی ایران با بازار جهانی مربوط می‌شد. طرفداران این دیدگاه اعتقاد داشتند که برای حضور موفق در بازار جهانی لازم است که حضور حداکثری در این بازارها را در دستور کار قرار داد. از آنجایی که در ایران روزهای جمعه تعطیل و روزهای پنج‌شنبه نیمه‌تعطیل هستند، این گروه پیشنهاد دادند که این تعطیلات را باید به روزهای شنبه و یکشنبه تغییر داد، تا روزهای کاری تجار و بازرگانان از چهار روز به پنج روز افزایش یابد. اما از آنجایی که در جوامع اسلامی جمعه‌ها به‌عنوان روز تعطیل شناخته می‌شود و به‌ انجام مناسک مذهبی، ازجمله برگزاری نماز جمعه تعلق دارد، تغییر این تعطیلی امکان‌پذیر نیست. بنابراین اگر هم قرار بر تغییر در روزهای تعطیل است، تنها گزینه‌ مطرح تغییر تعطیلی شنبه به پنج‌شنبه است. البته تاکنون تعطیلی پنج‌شنبه‌ها به رسمیت شناخته نشده و بیشتر ادارات، بانک‌ها و سازمان‌ها در این روز، ولو به‌صورت پاره‌وقت فعالیت دارند. با این حال پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران و معلق‌شدن برجام، طرح ساماندهی تعطیلات هم مسکوت ماند؛ تا اینکه در هفته‌های اخیر کمیسیون اجتماعی مجلس بررسی این طرح را بار دیگر در دستور کار قرار داد و در پایان با آن موافقت کرد. حال قرار است این طرح در صحن علنی مجلس هم به رای گذاشته شود و در صورت تصویب به شورای نگهبان برود. در این زمینه ناهید تاج‌الدین، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، در صفحه توئیتر خود نوشت که تعطیلی پنج‌شنبه‌ها علاوه بر تقویت نهاد خانواده، کمک شایانی هم به اقتصاد گردشگری می‌کند. اما باید توجه داشت که این تنها یک بعد از ماجراست، هماهنگی با نظام بین‌المللی اقتصاد نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در توسعه زیرساخت‌های بازارهای ایران بگذارد.

کاهش روزهای کاری تجار به 3 روز!

به نظر می‌رسد حضور در بازارهای جهانی اولویت چندانی برای نمایندگان مجلس و برخی از تصمیم‌گیران ندارد. درست است که امروز با تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران، روابط تجاری ایران با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده و حجم صادرات ایران کاهش چشمگیری نسبت به زمان اجرای برجام یافته است، اما بالطبع قرار نیست شرایط تا ابد به همین منوال بماند و تغییر مثبتی در حجم تجارت ایران به وجود نیاید. ارتباط با بازارهای جهانی و بهره‌وری حداکثری از ظرفیت‌های این بازار کارشناسان را بر آن داشته تا نسبت به تغییر تعطیلات آخر هفته پیشنهاداتی را ارائه دهند. با اینکه این گروه از کارشناسان حتی خواستار تغییر تعطیلی جمعه به یکشنبه هستند تا هماهنگی بیشتری بین بازارهای ایران و جهان به وجود آید، اما اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس در راستای ساماندهی تعطیلات، با تعطیلی پنج‌شنبه هم موافقت کردند تا روزهای تعطیل گمرک و تجار درعمل به چهار روز در هفته کاهش یابد و بازرگانان فقط در روزهای دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه امکان ارتباط با بازارهای بین‌المللی داشته باشند (در صورت تصویب مجلس و شورای نگهبان). در حالی که با جابه‌جایی این تعطیلی به روز شنبه حداقل یک روز کاری مفید دیگر برای ارتباط با بازارهای جهانی ایجاد می‌شود. اتفاقی که منافاتی با هدف کمیسیون اجتماعی مجلس ندارد و حتی آنان را در رسیدن به خواسته خود کمک هم می‌کند. زیرا اعضای این کمیسیون توسعه صنعت گردشگری و تقویت نهاد خانواده را اصلی‌ترین هدف خود از ارائه این طرح اعلام می‌کنند، حال اگر این تعطیلی در روز شنبه اتفاق بیفتد، علاوه بر تحقق این دو هدف، بازرگانان هم دست بازتری در تجارت پیدا می‌کنند.

تامین زیرساخت‌ها مهم‌تر از افزایش تعطیلات

پوشاندن جامه عمل به اهدافی که به آن اشاره شد، تنها در گرو کاهش و افزایش و یا جابه‌جایی تعطیلات نیست، بلکه نیاز به زیرساخت‌های دیگری احساس می‌شود که باید ابتدا آنها را فراهم کرد. به‌عنوان مثال زمانی که صحبت از تقویت اقتصاد گردشگری در این زمینه به میان می‌آید، صرفا بحث گردشگری داخلی را دربرمی‌گیرد و قطعا تاثیر چندانی بر جذب گردشگران خارجی نخواهد داشت. اما همان گردشگری داخلی هم همواره با مشکلاتی مواجه بوده است. تجربه تعطیلات پیوسته در ماه‌ها و سال‌های اخیر نشان می‌دهد که اکثر مسافران همواره یک مقصد دارند و آن هم شهرهای شمالی کشور است. اتفاقی که به‌خوبی نشان می‌دهد در معرفی شهرهای توریستی دیگر و فرهنگ‌سازی کم‌کاری صورت گرفته است. البته حال که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه‌ای مستقل تبدیل شده، امید می‌رود که مقاصد جدید توریستی هم به مردم معرفی شود. زیرا جاده‌‌های کشور هنوز شرایط آن را ندارند که به یکباره پذیرای حجم عظیم مسافران باشند و در این زمینه نیز نیاز به یک تحول اساسی مشاهده می‌شود. از سوی دیگر، زمانی می‌توان شعار بهبود اقتصاد گردشگری را سر داد که شرایط را برای حضور گردشگران خارجی مهیا کرد. البته شاید در این زمینه عده‌ای معتقد باشند که برخی از محدودیت‌ها را می‌توان به‌عنوان جاذبه توریستی برای گردشگران خارجی جا زد، اما به هر حال همین محدودیت‌ها هستند که گردشگران خارجی پس می‌زند و باعث می‌شود آنها قید حضور در کشور بی‌نظیری همچون ایران را بزنند. همچنین زمانی می‌توان گفت که از لحاظ تجاری و اقتصادی تعطیلی شنبه بر پنج‌شنبه ارجحیت دارد و به‌صرفه‌تر است که گشایشی در روابط بین‌المللی ایران صورت بگیرد. بالطبع تا زمانی که تحریم وجود داشته باشد و در داخل هم سیاست ارتباط با بازارهای جهانی در اولویت قرار نداشته باشد، توفیر چندانی بین روزهای تعطیل وجود ندارد. به معنای دیگر در صورتی که بخش بازرگانی و تجارت برای سیاست‌گذاران اهمیت چندانی نداشته باشد، شاید اگر هفت روز هفته هم تجار قصد فعالیت داشته باشند، آبی از آب تکان نخورد. درنهایت نیز زمانی کارایی نیروی کار افزایش می‌یابد که تخصص‌گرایی به‌عنوان یک اصل در مشاغل شناخته شود. چنان‌که هر فردی در شغل مورد علاقه و حیطه تخصصی خود فعالیت داشته باشد، آنگاه است که افزایش تعطیلی‌ها موثر واقع می‌شود؛ در غیر این صورت با یک ماه تعطیلی هم نمی‌توان کارآیی افراد را افزایش داد.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی اقتصادآنلاین،تاریخ انتشار:20مهر1398،کد خبر:387106،www.eghtesadonline.com