تقریبا از ۵۰ سال پیش با مطالعه بر روی بدن انسان و تغییرات آب و هوایی و شیوه زندگی محصولات پروبیوتیک جایگاه خود را یافتند و با افزودن باکتری‌های مفید به محصولات غذایی خصوصا لبنیات و بعد‌ها به شکل مکمل‌های دارویی تلاش شد تا بخشی از این کمبود‌ها جبران شود. البته یک تفاوت عمده در مرف این دو نوع محصول وجود دارد، زیرا فراورده‌های غذایی پروبیوتیک را افراد سالم نیز می‌توانند مصرف کنند، اما مکمل‌های دارویی نیازمند دوز مشخص است و معمولا برای درمان بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش، مخاط دهان، دستگاه تنفس فوقانی، زخم معده در بزرگسالان و کودکان استفاده می‌شود.

پروبیوتیک‌ها تنها مصرف انسانی ندارند، بلکه حیوانات نیز به آن نیازمندند و کشور‌ها برای بهبود کیفیت زندگی حیوانات و کاهش بیماری در پرورش اسب، آبزیان و استخر‌های پرورش میگو و ماهی، طیور، پرندگان و آبزیان زینتی، حیوانات خانگی و پرورش زنبور عسل استفاده می‌کنند.

مردم ایران هم یکی از مصرف کنندگان محصولات پروبیوتیک هستند، این محصولات در گذشته کاملا وارداتی بود، اما طی ۱۰ سال گذشته اتفاقات خوشایندی در عرصه تولید آن رخ داده است. شرکت‌های دانش بنیان آستین بالا زدند و هم راستا با یکدیگر کار تولید را آغاز کردند، اما همچنان یک مافیای تجارت در کنار قوانین نصفه و نیمه راه ورود محصولات را به بازار بسته است. با وجود اینکه تولیدات داخل این ظرفیت را دارد که بازار داخلی را پوشش داده و حتی در برهه‌ای از زمان هم صادر شود.

 

وزارت صنعت و معدن که به واردات عجیب و غریب با تعرفه‌های عجیب‌تر مشهور است پس از پیگیری‌های فراوان شرکت‌های دانش بنیان بلاخره یک ردیف تعرفه برای پروبیوتیک باز کرد و نهایتا یک تعرفه ۱۵ درصدی برای واردات این محصولات ایجاد کرد که خب عملا تاثیر چندانی در ممنوعیت ورود این محصول به کشور نداشته است.

البته این پایان کار شرکت‌های دانش بنیان نبوده است، با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ایجاد فضای مناسب کار با قوت ادامه پیدا کرده و شاهد تولید محصولات جدید پروبیوتیک هستیم. با همکاری وزارت بهداشت و معاونت علمی و به همت شرکت‌های دانش بنیان ۴ محصول جدید روانه بازار خواهد شد و تا پایان سال نیز این رقم افزایش خواهد یافت که نویدبخش خودکفایی در این حوزه است البته به شرط آنکه در برخی حوزه‌ها خصوصا بخش دارو‌های دامی فضای مناسب برای تولید دارو فراهم شود.

بر اساس آمار تنها یک شرکت دانش بنیان تولید کننده محصولات پروبیوتیک توانسته با عرصه این این محصولات به بازار داخل کشور از خروج ۴۱۰ میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری کند و با ورود سالانه ۷ محصول جدید به بازار ظرفیت صادرات ۴۰ میلیون دلار در سال را دارد. همین آمار از یک شرکت دانش بنیان نشان می‌دهد که حمایت از همه این مجموعه‌ها چه ثروت کلانی را به کشور تزریق خواهد کرد.
 

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور با اعلام این خبر که تا پایان سال ۹۸ سه خط تولید دیگر در حوزه تولید دارو‌های پروبیوتیک در پارک علم و فناوری پردیس افتتاح خواهد شد، اظهار کرد: ما در تولید دارو‌های انسانی مشکل زیادی نداریم، اما متاسفانه امروز در بحث واردات محصولات پروبیوتیک خصوصا در حوزه دام و طیور و بخش لبنیات وابستگی زیادی داریم.

البته ستاری این حوزه را بسیار بکر دانست و تاکید کرد: شرکت‌های دانش بنیان با همکاری صنایع غذایی به راحتی می‌توانند وارد عرصه شوند و لازم است این شرکت‌ها در بازار راه خود را به همین شکل ادامه دهند و شتاب دهنده‌ها نیز به این روند کمک کنند.

کار شرکت‌های دانش بنیان در حوزه دارو کمی سخت است، این شرکت‌ها باید راه سخت و طولانی را طی کنند تا محصولشان به دست مصرف کننده برسد؛ در این مسیر پرتلاطم از گرفتن استاندارد‌ها و مجوز‌های آزمایش حیوانی و انسانی که بگذریم به مسئله بودجه و سد واردات محصولات خارجی می‌رسیم. با توجه به این که ایران در منطقه‌ای حساس قرار گرفته و از سوی دیگر ظرفیت بسیار بالایی برای تولید محصولات جدید دارد با کمی حمایت در تولید شرکت‌های دانش بنیان علاوه بر تامین بازار داخل قطعا دروازه‌های صادرات محصولات دانش بنیان به کشور‌های همسایه نیز باز خواهد شد که ارزآوری و سود فراوانی برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت.