شعار سال: فرهنگ و هنر کشور نیز از این قاعده مستثنی نیست و خواستهها و مطالباتی از این افراد و مجلس دارند. پای حرف دل هنرمندان نشستن مسائل و مشکلات جامعه را از زاویه دیگری برای نامزدهای انتخاباتی روشن میکند؛ با اینکه اکثر مردم از آسیبهای اجتماعی و عوامل ایجاد آنها اطلاع دارند اما بیتفاوت از کنار قضیه عبور میکنند ولی در این بین هنرمندانی هستند که آسیبهای جامعه را میبینند و میخواهند به کمک هنرشان با ایجاد آگاهی به بهبود حال ناخوش جامعه کمک کنند. به امید اینکه نمایندگان در مجلس پیگیر مشکلات هنرمندان باشند و در راستای گسترش فضای هنری و جشنوارهای در کشور بودجه مناسبی اختصاص بدهند. متاسفانه نامزدها فقط در زمان انتخابات برای جلب رای به یاد هنرمندان میافتند اما به محض اتمام کار این قشر را فراموش میکنند. در این گزارش به تعدادی از فیلمهای سینمای ایران با موضوع انتخابات میپردازیم که در ادامه میخوانید.
«آقای رییسجمهور»
ابوالقاسم طالبی فیلم «آقای رییسجمهور» را در سال 1379 با رویکرد سیاسی - اجتماعی ساخت. این فیلم چند روز بیشتر بر پرده سینماها نماند و گیشه مناسبی را به دست نیاورد. شاید ساختار این فیلم خیلی مورد توجه منتقدان قرار نگرفت اما رقابتهای کاندیدای مخالف را به مخاطب خود نشان داد. داستان فیلم در مورد صاحب امتیاز یک روزنامه است که خود را نامزد ریاستجمهوری اعلام میکند. شخصیت مصطفی ریاحی، رزمنده سالهای جنگ و روزنامهنگار، در آخرین سرمقاله ماهیت ضدارزشی او را برملا میکند. این عمل انقلابی موجبات قتل او را فراهم میآورد. ابتدا همسرش در انفجار اتومبیل و سپس خودش توسط چند گلوله به قتل میرسد. در پایان اینگونه وانمود میشود که مصطفی و همسرش توسط جناحهای سیاسی مخالف صاحب امتیاز روزنامه به قتل رسیدهاند. مرتضی شایسته، تهیهکننده این فیلم است و یوسف مرادیان، اردلان شجاعکاوه، مهشید افشارزاده، محمدرضا داوودنژاد، حسن جوهرچی، شهاب عسگری و حامد کلاهداری در آن به ایفای نقش میپردازند.
«اخراجیهای 3»
«اخراجیها» بدون شک جزو جنجالبرانگیزترین فیلمهای تاریخ ایران است و در سال 89 یک نگاه منتقدانه به مناسبات سیاسی و اجتماعی بعد از جنگ و انتخابات سال 88 دارد. «اخراجیهای3» درباره جنگ نیست و این بار از سیاست میگوید. البته دنیای سیاست دهنمکی فرقی با دنیای جنگش نمیکند. کماکان شخصیتها فقط جوک میگویند. دهنمکی در سومین فیلم اخراجیها دو کاندیدای اصلی فیلمش را میکوبد و بهجایش از کاندیدای سوم حمایت میکند که حامی ارزشهای اصلی انقلاب است. او کاندیداها را شخصیتی لوده میداند که فقط تفکرشان این است که برقصند و دیگر هیچ. بازیگران این فیلم رضا رویگری، محمدرضا شریفینیا، امین حیایی، اکبر عبدی و... هستند. سومین فیلم دهنمکی باوجود فروش بالا دستاوردی در کارنامه وی محسوب نمیشود.
«ایران برگر»
شاید بتوان گفت کمدیترین فیلم در موضوع انتخابات در تاریخ سینمای ایران را مسعود جعفریجوزانی با فیلم «ایران برگر» ساخته است. «ایران برگر» بر اساس فیلمنامهای از محمدهادی کریمی و مسعود جعفریجوزانی با بازی علی نصیریان و محسن تنابنده با گویش لری ساخته شده است. نکته جالب درباره شوخی «ایران برگر» ارجاعات سیاسی عجیبی است که جعفریجوزانی در دل داستان گنجانده است. از جمله این شوخیها، سکانس تیر خوردن امراللهخان در میتینگ انتخاباتی است که خود آن را سازماندهی میکند تا در مقابل دیدگان افراد این ذهنیت را به وجود بیاورد که وی برای هدفی که در پیش گرفته قربانی شده است! «ایران برگر» همچنین از جوکهای رایج منتشرشده در شبکههای اجتماعی نیز بینصیب نمانده و چندتایی از مشهورترین آنها را در داستان به کار میگیرد که در نوع خود عجیب است و خبر از عدمخلاقیت فیلمساز در خلق موقعیت کمدی با اتکا به مُهر و امضای خود دارد. ایرانبرگر بهخوبی فضای یک رقابت انتخاباتی در شهرهای کوچک و درگیریهای قومی را نشان میدهد و نشان داد این فیلم در فضای آشفته سینمای کمدی ایران حرف جدیدی برای گفتن دارد.
«مارموز»
پس از ساخت فیلم «مارمولک» که میتوان از آن بهعنوان یکی از سیاسیترین آثار سینمای کشورمان نام برد، «مارموز» از کمال تبریزی اکران شد. حقیقتش را بخواهید «مارموز» آن جسارت «مارمولک» را ندارد، اما رنگ بیشتری از واقعیت به خود گرفته است. جسارتی که تبریزی و طنز گزنده قاسمخانی در «مارمولک» داشتند در روح «مارموز» تزریق نشده اما کاراکترها بهشدت واقعی هستند و نمادشناسی در فیلم بیداد میکند. تقریبا تمامی شخصیتهای فیلم «مارموز» برگرفته از نمونه واقعی آنها در بدنه دولت هستند و خود قدرت صمدی هم ترکیب چند نفری از آنهاست. تبریزی در این فیلم قصد داشت مسائل باقیمانده از سالهای قبل را با یکی از رجال سیاسی تسویه کند و با برخی شوخیهای بسیار سرراست و مستقیم این مساله را نشان داد. ساخت فیلم مارموز قطعا سقوطی در کارنامه تبریزی محسوب میشود اما پرداختن به مسائلی چون رنگ عوضکردن نامزدهای انتخابات و پشت پرده جناجهای سیاسی از جمله نکات قابل تامل فیلم بود که در پس ساخت ضعیف فیلم دیده نشد.
«زهرمار»
جواد رضویان تلاش کرده به واسطه المانهای طنازانه به بیان نقدهای اجتماعی و تناقضات رفتارهای سیاسی جامعه از جمله انتخابات بپردازد اما سنگینی این وسیله برای حرکت آنقدر زیاد است که چند قدمی بیشتر جلو نمیرود و فیلم در همان المانهای کمدیهای گیشهای معاصر باقی میماند. «زهرمار» این امید را میداد که فیلمی خوشریتم و جاندار در فضایی انتخاباتی را شاهد باشیم که هر چند با وجود محدودیتهایی در این موضوع، باز میتوانست فضایی جذابتر را ایجاد کند اما به سرعت متوجه میشویم که داستان از این قرار نیست. شبنم مقدمی، شقایق فراهانی، سیامک صفری، نسیم ادبی، برزو ارجمند، علی استادی، رضا رویگری، مرحوم حسین محباهری و سیامک ادیب از جمله بازیگران این فیلم هستند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه صبح نو، تاریخ انتشار 1 اسفند 98، شماره: 36016