شعارسال: در سال ۹۸ با افزایش مشتریان کارگزاری‌ها، درآمد آن‌ها از محل کارمزد دریافتی بر خرید و فروش رشد ۲۱۹ درصدی داشته است اما بررسی‌ها نشان می‌دهد خدمات کارگزاری‌ها به مرور ضعیف‌تر نیز شده است.
 
هر سهامدار در هر معامله سهام ۰,۵ درصد از خرید و یک درصد از فروش آن را به‌عنوان کارمزد پرداخت می‌کند. رونق بورس در بیش از یک سال اخیر موجب شده تا درآمد حاصل از این کارمزد افزایش پیدا کند. بر اساس اعلام سازمان بورس اوراق و بهادار کارمزد پرداختی توسط مشتریان تقریباً به میزان ۱/۴۳۹ در هر خرید و فروش سهام است که درآمد حاصل آن به چند بخش تقسیم می‌شود که در جدول زیر سهم هر کدام از بخش‌ها بیان شده است.

 

 
جدول شماره یک کارمزدهای دریافتی از سهام
 

وضعیت خدمات کارگزاری‌ها در قبال کارمزد دریافتی
 
در واقع مشتریان انتظار دارند در قبال پرداخت این کارمزد، خدماتی مطلوب‌تر را دریافت کنند؛ اما بررسی خدمات بورسی کارگزاری‌ها نشان می‌‌دهد که روند خدمات‌دهی آن‌ها در بیش از یک سال اخیر تغییر چندانی نکرده است. بسیاری از کارگزاری‌ها همچنان از همان نرم‌افزارهای قدیمی استفاده می‌کنند و معدود کارگزاری‌هایی هستند که با توجه به نیاز مخاطبان به نرم‌افزارهای موبایلی به آن‌ها خدمات ارائه می‌کنند. از سوی دیگر نرم افزار اصلی معاملاتی بورس که در همه کارگزاری‌ها  مشترک است، دارای ایرادات جدی بوده و حتی نسخه موبایلی آن نیز راه‌اندازی نشده است و مشتریان بورس هنگام کار کردن با تلفن همراه با مشکلات بسیاری روبرو هستند.
 
علاوه‌براین همزمان با شیوع کرونا کارگزاری‌ها از ثبت‌نام و احراز هویت در دفاتر کارگزاری خودداری کردند و این کار را تنها به دفاتر پیشخوان خدمات دولت سپردند که با توجه به محدودیت نمایندگی شعب کارگزاری‌ها در دفاتر پیشخوان، موجب افزایش صف‌ و ازدحام متقاضیان در دفاتر پیشخوان شد. پیش از این کارگزاری‌ها علاوه‌ بر دفاتر پیشخوان، در نمایندگی‌های خود نیز احراز هویت را انجام می‌دادند که این روش موجب کاهش تجمع و ازدحام در دفاتر پیشخوان شده بود. در وضع فعلی در هر دفتر پیشخوان یک یا دو نفر به درخواست‌های ثبت نام در چندین کارگزاری پاسخ می‌دهد.
 
با توجه به میزان ارزش معاملات سال ۹۸، درآمد کارگزاری‌ها از محل کارمزد خرید و فروش سهام بیش از ۳ هزار و ۸۹۶ میلیارد تومان بوده که با توجه به میزان ارزش معاملات سال ۹۸، این مقدار ۲۱۹ درصد افزایش یافته است. این درحالی است که شواهد میدانی نشان می‌دهد خدمات کارگزاری‌ها حتی کاهش هم پیدا کرده است و مراجعه حضوری و مشاوره حضوری را در ماه‌ پایانی سال نیز متوقف کرده‌اند. درحالی‌که با افزایش جمعیت فعال در بازار بورس، به نظر می‌رسد که کارگزاری‌ها می‌توانند نقش مشاوری بی‌طرف را برای مردم عادی و مبتدی که برای سرمایه‌گذاری به این بازار آمده‌اند، ایفا نمایند.
 
علاوه‌براین می‌توانند با برگزاری کلاس‌های آموزشی و کوتاه مدت، ریسک‌ها و روش فعالیت در بورس را به مردم بیاموزند تا آثار منفی افزایش جمعیت فعال حاضر در بورس کاهش پیدا کند.
 
افزایش درآمد دولت با تغییر ضرایب کارمزدی
 
بر اساس ماده ۱۴۳ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، ۰.۵ درصد از کارمزد دریافتی برای هر خرید و فروش سهام سهم دولت بوده که تحت عنوان مالیات دریافت می‌شود. ارزش معاملات بازار بورس در فروردین ۹۹ نسبت به فروردین ۹۸ رشد ۸۴۷ درصدی را داشته که این موضوع نشان می‌دهد مالیات دریافتی دولت نیز در فروردین ۹۹ رشد بالایی داشته است. بر اساس ارزش معاملات بازار بورس و اوراق بهادار درآمد مالیاتی دولت در فروردین ۹۹ بالغ بر ۴۹۱ میلیارد و ۵۳۱ میلیون تومان بوده که این میزان در مدت مشابه سال ۹۸، ۷۵ میلیارد و ۱۱۹ میلیون تومان بود که نشان می‌دهد درآمد دولت نیز رشد ۸۴۷ درصدی را داشته است. علاوه‌براین بر اساس ارزش معاملات بازار بورس درآمد مالیاتی دولت در سال ۹۸ از بازار معاملات بازار  بیش از ۲ هزار و ۲۳۴ میلیارد تومان بوده است.
 
 

درامد مالیاتی سال ۹۸ (میلیارد ریال)	۲۵,۶۳۲,۰۵۵,۰۰۰/۰۰	افزایش ۲۱۹ درصدی نسبت به ۹۷
درآمد مالیاتی فروردین ۹۸ (میلیارد ریال)	۷۵۱,۱۹۲,۴۵۶,۸۲۱
درآمد مالیاتی فروردین ۹۹ (میلیارد ریال)	۴,۹۱۷,۵۳۱,۲۸۱,۲۷۸	افزایش ۸۴۷ درصدی نسبت به زمان مشابه سال ۹۸

 
جدول شماره ۲ میزان درآمد دولت از مالیات بر خرید و فروش سهام

 

 

دو سناریو برای افزایش درآمد دولت از بورس
 
با این حال با توجه به تداوم روند رو به رشد ارزش معاملات در بازار بورس و فرابورس و همچنین حضور بیشتر شرکت‌های بزرگ در بورس، پیش‌بینی می‌شود که ارزش معاملات در بازار بورس روند صعودی خود را حفظ نماید. از این رو دولت با توجه به کسری بودجه خود و همچنین شرایط ایجاد شده ناشی از تبعات شیوع کرونا، می‌تواند از وضعیت موجود در بازار بورس استفاده کند و سهم درآمد مالیاتی خود را در هر خرید و فروش افزایش دهد. به نحوی که با اندکی تغییرات در ضرایب جدول شماره یک امکان افزایش درآمد مالیاتی را فراهم می‌کند.
 
سناریو اول
 
در این حالت دولت با افزایش سهم خود از ۰/۵ درصد به ۱ درصد می‌تواند کارمزد مشتریان بورس را در هر معامله افزایش دهد به نظر می‌رسد در شرایط فعلی که سودهای دریافتی سهامداران رشد چشمگیری داشته این افزایش در معادلات و انگیزه سود و خرید سهام مشتریان تغییری ایجاد نکند. در صورت اجرای این روش درآمد دولت دو برابر خواهد شد و کارمزد هر خرید و فروش نیز به ۱/۹۳۹ درصد افزایش خواهد یافت.
 
در این سناریو درآمد دولت نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد که رقم قابل توجهی است.
 
سناریو دوم
 
با توجه به شرایطی که از وضعیت خدمات‌دهی کارگزاری‌های بورسی بیان شد، لزوم استفاده از ابزارهای مالیاتی برای بهبود وضعیت خدمات‌دهی آن‌ها افزایش یافته است. به نظر می‌رسد شورای عالی بورس می‌تواند با کاهش ۳ درصدی سهم کارمزد کارگزاری‌ها و افزودن آن به میزان مالیات و همچنین  ایجاد برخی ابزارهای تشویقی برای کارگزاری‌های نمونه، رقابت بین آن‌ها را افزایش دهد.
 
در این صورت سهم مالیات در کارمزد خرید و فروش سهام به ۰/۸ درصد افزایش خواهد یافت که درآمد دولت در این صورت بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان افزایش می‌یابد.
 
 
شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از  خبرگزاری آنا  ،تاریخ انتشار:  11 اردیبهشت   1399،کدخبر: 486688،www.ana.ir