شعارسال: منطقه شرق دریای مدیترانه چندین سالی است تبدیل به صحنه رقابتی جدید بین کشور‌های ساحلی در این حوزه دریایی شده چراکه با کشف منابع بسیار غنی گازی، جبهه بندی‌های جدید در این منطقه رخ داده ومنجر به مسابقه تسلیحاتی خصوصا در حوزه نیرو‌های دریایی حاضر در این منطقه شده است. با توجه به اینکه یکی از مسائل مهم در خصوص کشف میدان‌های گازی، تلاش شدید برای خارج کردن رقبا در این بخش و حذف آن‌ها از گردونه استخراج است، لذا برخی کارشناسان اعتقاد دارند یکی از دلایل حمایت‌های برخی طرف‌های خارجی از گروه‌های تروریستی در جنگ سوریه، افزایش خسارت و عدم توان سوریه برای حضور در اکتشافات گازی آب‌های شرق مدیترانه است.

یکی از بازیگران بزرگ و مرموز در این زمینه، رژیم صهیونیستی است که به دلیل ضعف تاریخی ارتش لبنان و تقریبا عدم وجود نیروی دریایی در این کشور، به دنبال تصاحب کامل سهم این کشور در یک میدان بزرگ گازی بوده و از سوی دیگر ترک‌ها نیز در اطراف قبرس به دنبال گاز و عملیات حفاری هستند. البته این اقدام واکنش شدید یونانی‌ها را نیز برانگیخته و آن‌ها را وارد فاز یک جنگ سرد جدید با ترکیه کرده است. از طرف دیگر ترک‌ها با حضور مستقیم در خاک لیبی به دنبال ایجاد نوعی سر پل در این کشور هستند که با گرفتن نقاط مورد نظر در سواحل لیبی در دریای مدیترانه، عملا نوعی منطقه ویژه دریایی برای خود فراهم کرده و بخشی از منابع گازی را تصرف کنند. مصری‌ها نیز در نردیکی خود یک سفره گاز زیر دریایی بسیار وسیع را کشف کرده اند که می‌تواند تا مدت‌ها بخش زیادی از نیاز آن‌ها به انرژی را تامین کند.

جدیدترین خبر در خصوص رقابت بر سر انرژی در شرق مدیترانه مربوط به سواحل لیبی و حضور ترکیه است. اخیرا خبرگزاری آناتولی ترکیه به نقل از "دونمز" وزیر انرژی ترکیه اعلام کرده که «در سال جاری میلادی برای نخستین بار کشتی حفاری "قانونی" وارد دریای مدیترانه می‌شود و بر اساس توافق امضا شده با لیبی (کشوری بدون دولت فراگیر و درگیری‌های فراوان با نفوذ ترکیه) سه یا چهار ماه دیگر عملیات اکتشاف در داخل مرز‌های دریایی آغاز می‌شود.»

نگاهی به میدان‌های گازی مهم در شرق مدیترانه

میدان گازی فراساحل مشهور به تمار یکی از دو میدان مهم و اصلی رژیم صهیونیستی است که صهیونیست‌ها بخش عمده‌ای از نیاز گاز طبیعی خود را از این میدان تولید می‌کنند. این میدان گازی در فاصله ۹۰ کیلیومتری آب‌های عمیق دریای مدیترانه قرار دارد، اما سکو‌های تولید گاز آن در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب سرزمین‌های اشغالی است. این میدان در ژانویه ۲۰۰۹ میلادی کشف شده و ذخایر آن در حدود ۱۰ تریلیون فوت مکعب برآورد می‌شود. هم لبنان و هم قبرس برای این میدان ادعا‌هایی دارند که البته به دلیل نبود قدرت کافی نظامی، کار خاصی در مقابل صهیونیست‌ها از پیش نبرده اند.

میدان مهم دیگر در این میان برای اسراییلی ها، موسوم به لویتان است که سال ۲۰۱۰ در ۱۳۰ کیلومتری شهر بندری حیفا فلسطین اشغالی، در دریای مدیترانه کشف شده بود. تخمین زده می‌شود این میدان حاوی ۵۳۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و ۳۴.۱ میلیون بشکه میعانات باشد. اسراییلی‌ها تا حد زیادی در بخشی از نیاز‌های انرژی خود با کشف این میدان خودکفا شده و حتی برنامه صادرات گاز از همان زمان را نیز آغاز کرده اند. مسئله‌ای که یکی از چالش‌ها و رقابت‌های بزرگ برای دهه فعلی میلادی در بحث تامین انرژی اروپا خواهد بود.

 

 

 

اما در سال ۲۰۱۵ میلادی مصری‌ها بزرگترین میدان گازی در دریای مدیترانه را کشف کردند. این میدان که ظهر نامیده شده با کمک شرکت ایتالیایی Eni پیدا شده و حاوی ۸۵۰ میلیارد متر مکعب گاز است. این میدان حدودا ۱۹۳ کیلومتر با سواحل مصر فاصله دارد.

از میدان‌های گازی بزرگ دیگر در این دریا می‌توان به Aphrodite در اطراف قبرس با ذخیره‌ای در حدود ۱۲۹ میلیارد متر مکعب گاز اشاره کرد. کشف این میدان و ادامه کشف چند میدان دیگر در منطقه ویژه اقتصادی قبرس که پای شرکت‌های بزرگی مثل اکسون موبیل آمریکا، شل، انی و حتی شرکت‌هایی از اسراییل را به میدان باز کرده، باعث بزرگتر شدن بازار و پیچیده‌تر شدن شرایط شده است. بخشی از قبرس بر اثر درگیری سال ۱۹۷۴ با ترکیه امروزه به عنوان جمهوری قبرس شمالی شناخته شده و فقط توسط دولت ترکیه در دنیا به رسمیت شناخته می‌شود. این منطقه باعث حضور ترکیه و داشتن ادعا‌هایی در زمینه گازی در مناطق اطراف قبرس شده است. تاکنون چندین مورد کشتی‌های جنگی ترکیه، با قلدری کشتی‌های اکتشافی شرکت‌های مختلف که در حال فعالیت در اطراف قبرس بودند را از منطقه خارج کرده اند.

با اعلام تمام این مقدمات به سمت معرفی برنامه‌های مدرن سازی دریایی در بین طرف‌های درگیر در این مناقشه می‌رویم.

 

 

 

 

 

 

رژیم صهیونیستی؛ باج گیری بر سر قصه هلوکاست هنوز ادامه دارد!

اگر از علاقمندان به بحث‌های مربوط به تحولات نظامی منطقه خصوصا مربوط به مبادلات نظامی بین تل آویو و برلین باشید، حتما در موارد مختلفی شاهد بوده اید که دولت آلمان در موارد بسیاری، بخشی از هزینه‌های جنگ افزار‌های سفارشی اسراییل را به اسم آنچه مسئولیت تاریخی خود در قبال اسراییلی‌ها در ماجرای هلوکاست می‌داند، پرداخت می‌کند. در حال حاضر دو برنامه اصلی صهیونیست‌ها در دریا، توسط صنایع نظامی آلمان در دست پیگیری است. یکی شناور‌های موشک انداز ساعر ۶ و دیگر نسل جدید زیردریایی‌های کلاس دلفین که دولت آلمان یک سوم هزینه هر کدام از قرارداد‌ها را پرداخت کرده است.

این ناو با وزنی در حدود وزن ۲۰۰۰ تن، قابلیت حمل ۱۶ موشک ضد کشتی، مجهز به سامانه ضد هوایی و ضد موشک باراک ۸، نمونه دریاپایه سامانه گنبد آهنین، توپ ۷۶ میلی متری و دارای قابلیت حمل و پشتیبانی از بالگرد است. صهیونیست‌ها ۴ فروند از این شناور‌ها را به آلمان سفارش داده اند. ساخت بدنه و نصب سیستم پیشران در آلمان انجام شده و سیستم الکترونیکی و تسلیحاتی در سرزمین‌های اشغالی نصب خواهند شد. در حال حاضر اولین ناو از این سری تقریبا آماده تحویل است و قرارداد ساخت ۴ شناور ارزشی در حدود ۴۸۰ میلیون دلار دارد.

رادار نصب شده بر روی شناور ساعر ۶ از نوع EL/M-۲۲۴۸ MF-STAR یک رادار آرایه فازی فعال ساخت شرکت التا از زیر مجموع‌های شرکت IAI اسراییل است که می‌تواند همزمان برای اموری مثل جستجو و کشف اهداف دریایی و هم هوایی و همچنین هدایت موشک‌های ضد کشتی و ضد هوایی به کار برود. این رادار در کلاس سامامه ایجیس و رادار SPY-۱ D نیروی دریایی آمریکا طبقه بندی می‌شود و در حدود ۲۵۰ کیلومتر برد دارد. این رادار توان ایجاد پوشش ۳۶۰ درجه در اطراف شناور را دارد و می‌تواند به سرعت صد‌ها (عدد مشخصی اعلام نشده است) هدف سطحی و هوایی را کشف و تعقیب کند. برد ۲۵۰ کیلومتری که در بالا به آن اشاره شد مربوط به هواپیما‌های بلند پرواز بوده و برد در برابر موشک‌های کروز سینه مال در حدود ۲۵ کیلومتر است.

یکی از نگرانی‌های اسراییل، حمله موشکی مقاومت لبنان یا ارتش سوریه به سکو‌های گازی آن‌ها در منطقه اشغال شده، در دریای مدیترانه است. ارتش سوریه یکی از دارندگان موشک کروز یاخونت بوده و گزارشی‌هایی از مسلح شدن حزب الله لبنان به این موشک نیز وجود دارد. اسراییلی‌ها بر روی ناو‌های ساعر ۶ حساب ویژه‌ای به منظور حفاظت از این سکو‌ها باز کرده اند.

اما بخش دیگر از برنامه مدرن سازی زیر سطحی نیروی دریایی اسراییل مربوط به بخش زیر سطحی است. نام زیردریایی دلفین برای بسیاری از علاقمندان به مسائل نظامی آشنا است. این زیردریایی‌ها در حقیقت مدل ارتقاء یافته تایپ ۲۰۹ ساخت آلمان غربی در دوره جنگ سرد هستند. صهیونیست‌ها در حال حاضر ۶ فروند زیردریایی در اختیار دارند که سه فروند از آن‌ها از سری دلفین ۱ و سه فروند نیز از سری دلفین ۲ هستند. در عین حال آن‌ها سه فروند دیگر از سری ۲ را نیز سفارش داده اند که بعد از بازنشسته شدن سری اول جایگزین آن‌ها شوند. یکی از عمده تفاوت‌ها در سری یک و دو این زیردریایی‌ها اضافه شدن سیستم‌های پیشران مستقل از هوا است که باعث می‌شود این زیردریایی‌ها بتوانند مدت بیشتری را در زیر آب بمانند. بهای این سفارش سری دوم چیزی در حدود ۲ میلیارد یورو است.

این زیردریایی‌ها که از پیشران دیزل الکترونیک بهره می‌برند در مدل اولیه دارای وزن ۱۹۰۰ و در مدل دو ۲۴۰۰ تن وزن دارند. طول آن‌ها نیز به ترتیب ۵۷ و ۶۸ متر است. این زیردریایی‌ها می‌توانند تا ۴۵ نفر خدمه داشته باشند. در بخش تسلیحات دلفین توان حمل اژدر، موشک‌های کروز ضد کشتی و البته بنا برخی از اطلاعات موشک‌های کروز حمله به اهداف زمینی با کلاهک هسته‌ای را نیز حمل کند. یکی دیگر از برنامه‌های اسراییل برای نوسازی توان دریایی برای حضور در مدیترانه و دریای سرخ توسعه ناوجه‌های موشک انداز سبک کلاس Reshef است که حدود ۸۵۰ تن وزن داشته و قرار است جایگزین ناوچه‌های سری ساعر ۴.۵ شوند. در نهایت این ناوچه‌ها در کنار ناو‌های موشک انداز ساعر ۵ و ساعر ۶ و زیردریایی‌های دلفین سری ۲ توان آینده دریایی رژیم صهیونیستی را تشکیل می‌دهند.

مصر؛ ژنرال سیسی به دنبال احیای نظامی سرزمین فراعنه

از زمان روی کار آمدن قهری ژنرال سیسی در مصر دولت قاهره سیاست مدرن سازی نیرو‌های مسلح را در پیش گرفته و در این میان نیروی دریایی نیز جزو اولویت‌های مهم بوده است. یکی از خرید‌های مهم مصری‌ها در این بخش دو فروند شناور تهاجمی آبی خاکی از فرانسه است. این شناور‌های کلاس میسترال در حقیقت به سفارش روسیه ساخته شده بود، ولی به دلیل تیرگی روابط بین مسکو و پاریس در نهایت قرارداد متوقف شده و در آخر مصری‌ها این دو ناو بزرگ را خریداری کردند.

این شناور‌ها که یکی جمال عبدالناصر و دیگری انور سادات نام گرفته اند حدود ۲۱ هزار تن وزن و ۲۰۰ متر طول دارند. این شناور‌ها عمدتا برای حمل بالگرد و البته خودروی‌های مختلف نظامی از جمله نفربر‌ها و تانک‌ها توسعه پیدا کردند. روس‌ها قرار بود بالگرد‌های تهاجمی سری کاموف ۵۲ را روی این شناور‌ها مستقر کنند و تولید آن‌ها را نیز آغاز کرده بودند. در نهایت مصری‌ها این بالگرد‌ها را نیز از روسیه خریداری کرده و روی ناو‌ها مستقر کردند. معمولا ۱۶ بالگرد بر روی این شناور‌ها حمل می‌شود و در عین حال امکان ۴۰ دستگاه تانک یا ۶۰ نفربر، یا ۹۰۰ نفر نیروی پیاده بسته به شرایط عملیاتی در این ناو‌ها وجود دارد. خرید دو شناور برای مصری‌ها با هزینه آموزش خدمه چیزی در حدود ۹۵۰ میلیون یورو شد.


مصری‌ها دو خرید مهم دیگر از فرانسوی‌ها در بخش دریایی در سال‌های اخیر انجام دادند. یکی خرید یک فروند از ناو‌های محافظ کلاس FREMM است. این خرید در کنار جنگنده‌های رافال انجام شده و البته بر اساس اطلاعات موجود یک سامانه قوی جنگ الکترونیک توسط فرانسوی‌ها به مصر فروخته نشده که برای این شناور‌ها توسعه پیدا کرده بوده و در عین حال در بحث موشک‌های ضد هوایی هم در این شناور صرفا موشک‌های آستر ۱۵ با برد ۳۰ کیلومتر را در اختیار دارد. از دیگر تسلیحات آن می‌توان به موشک‌های اگزوست بلوک ۳، اژدر‌های ام یو ۹۰ و توپ ۷۶ میلی متری اشاره کرد.


خرید دیگر مصری‌ها از فرانسه ۴ فروند شناور موشک انداز سبک Gowind ۲۵۰۰ است که ۱ فروند از آن‌ها در فرانسه و باقی در مصر ساخته می‌شود. این شناور‌ها ۲۵۰۰ تن وزن داشته و به موشک‌های ضد هوایی میکا، موشک ضد کشتی اگزوست و توپ ۷۶ میلی متری مجهز هستند. یکی از سوالات بزرگ که برخی از تحلیل گران دفاعی در خصوص خرید‌های دریایی مصر مطرح کردند بحث ضعف دفاع هوایی این شناور‌ها است. روی میسترال‌های تحویلی به مصر سیستم اونجر آمریکایی قرار دارد که در حقیقت خودرو‌های هاموی مجهز به موشک استینگر است و دیگر شناور‌های جدید مصری نیز عمدتا به موشک‌های کوتاه برد مجهز هستند و این مسئله در منطقه‌ای مثل مدیترانه با حضور قدرت‌های هوایی و دریایی بزرگ می‌تواند برای مصری‌ها بسیار خطرناک باشد.

خرید جدید دیگر مصری‌ها در سال‌های مربوط به زیردریایی از آلمان است. مصری‌ها ۴ فروند زیردریایی کلاس رمیو از چین را در اختیار دارند که در سال‌های بعد از خرید توسط آمریکا ارتقاء پیدا کرده و توان شلیک موشک‌های ضد کشتی هارپون را نیز پیدا کرده است. اما خرید جدید مصری‌ها ۴ فروند زیردریایی تایپ ۲۰۹ / ۱۴۰۰ از آلمان است که تا به الان ۳ فروند از آن‌ها تحویل نیروی دریایی مصر شده است. این زیردریایی‌ها به اژدر‌های سنگین وزن DM ۲ A ۴ ساخت آلمان و موشک‌های ضد کشتی هارپون آمریکایی بلوک ۲ مجهز هستند. در عین حال خبر‌های رسیده حاکی از این است که چینی‌ها نیز در تلاش فروش زیردریایی به مصر هستند و سعی دارند با کاهش قیمت جایی در بازار مصر پیدا کنند. همچنین برخی از منابع صهیونیستی از افزایش توان دریایی و خصوصا زیرسطحی مصر ابزار نگرانی کرده و آن را خطری برای خود تحلیل کرده اند.

یونانی‌ها پنجه در پنجه ترکیه و مشکلات اقتصادی

نیروی دریایی یونان از جمله بازیگران منطقه مدیترانه است که البته با وجود عضویت در پیمان ناتو بزرگترین تهدید خود را عضو دیگر این پیمان یعنی ترکیه می‌داند. درگیری‌های لفظی بین واحد‌های نظامی دو طرف در مناطق مورد اختلاف، تعقیب و گریز جنگنده‌های دو طرف و حتی موردی مربوط به سرنگون کردن یک اف ۱۶ ترک توسط میراژ ۲۰۰۰ یونانی سابقه‌ای پر تنش را بین این دو کشور رقم زده است.

اصلی‌ترین شناور‌های سطحی نیروی دریایی یونان، ساخت آلمان و هلند هستند. ۴ فروند ناو محافظ کلاس Hydra و ۹ فروند ناو محفاظ کلاس Elli ساخت هلند اصلی‌ترین شناور‌های سطحی نیروی دریایی یونان هستند. تعداد ناوچه سبک موشک انداز فرانسوی نیز در خدمت نیروی دریایی یونان موجود است. این کشور همچنین از جمله دارندگان هاورکرافت‌های کلاس Zubr ساخت شوروی سابق است که از اوکراین و روسیه تهیه شده و یکی از بزرگترین شناور‌ها در کلاس خود بوده و توان تحرک آبی خاکی خوبی را به یونانی‌ها می‌دهد.

ناو‌های محافظ یونانی عمدتا با تسلیحات آمریکایی یعنی موشک‌های ضد کشتی سری هارپون و موشک‌های پدافندی سری ESSM مجهز شدند. یونانی‌ها زیر سامانه‌های ناو‌های محافظ Elli را ارتقاء داده، اما برای ارتقا کلاس هایدرا دچار مشکلات مالی هستند. بسیاری از برنامه‌های نوسازی و خرید ارتش یونان در سال‌های اخیر به دلیل بروز مشکلات مالی دچار تاخیر شده یا به صورت کامل لغو شده است.

در بخش زیر سطحی یونانی‌ها ناوگانی از زیردریایی‌های ساخت آلمان دارند که شامل ۷ فروند زیردریایی تایپ ۲۰۹ از گونه‌های مختلف این سری و ۴ فروند زیردریایی تایپ ۲۱۴ است که مدل صادراتی تایپ ۲۱۲ بوده و از جمله زیردریایی‌های مدرن دیزل الکترونیکی محسوب می‌شود. این زیردریایی‌ها عمدتا از پرتابگر‌های ۵۳۳ میلی متری اژدر و موشک‌های ضد کشتی هارپون برخوردار هستند.

ترکیه همچنان به دنبال زنده کردن رویای امپراطوری عثمانی در دریا

ترکیه به نوعی بزرگترین نیروی دریایی منطقه شرق مدیترانه را در اختیار داشته و در سال‌های اخیر به لطف رشد اقتصادی و سرمایه گذاری سنگین در بخش دفاعی داخلی، توسعه نیرو‌های مسلح خود از جمله بخش دریایی را در برنامه دارد؛ از بحث توسعه موشک‌های ضد کشتی و پدافندی دریا پایه تا رادار‌ها و زیرسیستم‌های الکترونیکی برای شناور‌ها تا طراحی و ساخت خود شناور در دستور کار بوده و در بحث شناور‌های سطحی ترک‌ها دارای ۸ فروند ناو محافظ کلاس Gabya هستند که در حقیقت مدل ارتقاء یافته کلاس Oliver Hazard Perry ساخت آمریکا هستند و با پرتابگر‌های عمودی مارک ۴۱، رادار جستجو گر آرایه فازی و موشک‌های پدافندی RIM-۱۶۲ مجهز شده اند. ۸ فروند ناو محافظ کلاس MEKO ۲۰۰ ساخت آلمان از دیگر دارایی‌های ارزشمند ترک‌ها در دریا است که در سال‌های اخیر تحت ارتقاء قرار گرفته و به سیستم‌های پرتاب عمودی موشک، رادار آرایه فازی و سیستم جنگال مجهز شده اند.

در بحث تولید شناور بومی، اما ترکیه برنامه بسیار سنگینی را آغاز کرده است که با شناور‌های کلاس Ada با وزن ۲۴۰۰ تن آغاز شده و ۴ فرونده از آن‌ها وارد خدمت شده اند. قرار است ۴ فروند دیگر از این ناو‌ها نیز وارد خدمت نیروی دریایی ترکیه شود. این ناو‌ها با برخورداری از طراحی بدنه پنهانکار به موشک‌های ضد کشتی ATMACA ساخت ترکیه و سیستم دفاع نزدیک RIM-۱۱۶ مجهز شده اند.

پروژه بعدی ترک‌ها ناو‌های محفاظ کلاس استانبول است که بر اساس نمونه بزرگ شده کلاس Ada در حال توسعه بوده و قرار است وزنی در حدود ۳ هزار تن داشته و با موشک ATMACA، موشک‌های پدافندی سری ESSM و RAM و سامانه فالانکس مجهز بشوند. ترکیه ۴ فروند از این ناو‌ها را سفارش داده و اولین آن‌ها در حال حاضر در مرحله ساخت به سر می‌برد. طرح دیگر ترک‌ها ناوشکن‌های دفاع هوایی کلاس TF ۲۰۰۰ با وزن بیش از ۷ هزار تن است که هنوز در دست توسعه و بررسی است. ترکیه به دنبال نصب رادار‌های بومی، موشک‌های ضد کشتی ATMACA و ترکیبی از موشک‌های پدافندی استاندارد ۲، RIM-۱۶۲، RIM-۱۱۶ و موشک کروز بومی حمله به اهداف زمینی SOM بر روی این شناور است.

در عین حال ترکیه با توجه به عضویتی که در برنامه جنگنده اف ۳۵ داشت، طرح ساخت شناور تهاجم آبی خاکی Anadolu را نیز آغاز کرد که احتمالا در اواخر سال جاری میلادی آماده تحویل به نیروی دریایی این کشور است. البته با توجه به اخراج این کشور از برنامه جنگنده اف ۳۵ به دلیل خرید سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ از روسیه مشخص نیست ترک‌ها دقیقا چه برنامه‌ای برای مجهز کردن این شناور داشته باشند. در عین حال ناو Anadolu همچنان می‌تواند به عنوان یک حامل بالگرد نیز به کار رود.

بخش زیردریایی از دیگر نقاط قوت نیروی دریایی ترکیه است. این کشور با داشتن ۱۴ فروند از زیردریایی‌های تایپ ۲۰۹ ساخت آلمان در مدل‌های مختلف، بزرگترین کاربر این کلاس از زیردریایی در جهان محسوب می‌شود. در عین حال آن‌ها با همکاری آلمان در خاک خود در حال ساخت زیردریایی‌های کلاس Type ۲۱۴ TN است که نمونه‌ای مخصوص این کشور بوده و بر اساس تایپ ۲۱۴ توسعه پیدا کرده است و اکنون به دنبال ساخت ۶ فروند از این زیردریایی‌ها مجهز به سیستم پیشران مستقل از هوا بوده و ارزش قرارداد نیز با آلمان در این بخش ۲ میلیارد یورو بوده است.

علاوه بر اینکه مهم که منطقه دریای مدیترانه خصوصا در بخش شرقی و بحث منابع کشف شده گازی و نفتی در آن، به سرعت در حال تبدیل شدن به یک منطقه پر چالش بوده و در کنار حجم زیاد سلاح وارد شده به این منطقه هر لحظه امکان درگیری سنگین با تلفات بسیار بالا در آن نیز وجود دارد، باید به این نکته توجه داشت که روند درآمدزایی و استخراج گاز از این ذخایر بزرگ زیرزمینی، تنها برای کشور‌ها و رژیم‌هایی در آن محدوده مهیا و ممکن خواهد بود که قدرت نظامی بویژه دریایی لازم جهت حفاظت و صیانت از منطقه و منافع خود را داشته باشند؛ همان درس و نکته مهمی که در منطقه خلیج فارس و دریای عمان نیز رخ داده و اگر قدرت نیروی دریایی کشورمان در مقابله با دزدی دریایی انگلستان و توقیف نفتکش "گریس" نبود، امروز امکان همکاری با کشور ونزوئلا و کسب درآمد ارزی از فروش فرآورده‌های نفتی به آن کشور فراهم نمی‌شد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری مشرق نیوز، تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۰۷۸۰۱۷، www.mashreghnews.ir