شعار سال: سرای کاظمی بعد از مرمت و ساماندهی سال‌ها به عنوان دفتر مدیریت بافت تاریخی منطقه ۱۲ تهران مورد استفاده بود که با تغییر مکانِ این دفتر، جای آن‌ها را مدیریت گردشگری شهرداری منطقه می‌گیرد، تا این‌که این خانه‌ تاریخی را با عنوان «خاه موزه تهران قدیم» و با یک موزه مردم‌شناسی که آثار قدیمی مانند دوربین‌های قدیمی و برخی از وسایل زندگی مردم از گذشته و حتی تعدادی عروسک‌های قدیمی از گردشگران استقبال می‌کرد، اما ۲۱ روز قبل، سارقی که گویا چند ساعت خود را در فضای این سرای تاریخی پنهان کرده بوده، با استفاده از تاریکی شب، آثار موزه مردم‌شناسی آن را به سرقت می‌برد.

 

آرش صابری فعال میراث فرهنگی، با تایید این اتفاق می‌گوید: بر اساس صحبت‌هایی که مطرح شده ، سارق در ۱۹ خرداد چند ساعتی خود را در برخی از فضاهای این بنای تاریخی پنهان می‌کند و نیمه‌های شب با خالی کردن ویترین‌هایی که آثار ارزشمندی داشته‌اند، آن‌ها را تا قبل از طلوع آفتاب از موزه خارج می‌کنند.او با بیان این‌که این فضای تاریخی هم‌چنان یکی از نقاطی است که توسط گردشگران مورد بازدید قرار می‌گیرد، ادامه می‌دهد: متاسفانه بافت تاریخی اودلاجان در طول سال‌های گذشته به واسطه‌ نبود نظارتی درست از سوی مدیریت بافت تاریخی، با مشکلات زیادی مواجه شده است. مانند ایجاد اداره‌ها و کانون‌هایی با نام بافت تاریخی تهران که هر کدام با مجوز از مدیریت‌های مختلف سعی در انجام کاری در این حوزه دارند، اما هنوز کاری درست هم در این زمینه انجام نشده است.

وی ادامه می‌دهد: ای کاش ساز و کاری دربافت تاریخی اودلاجان ایجاد می‌شد تا گردشگران و مخاطبان بناهای تاریخی بتوانند بازدید بهتری از این بناهای تاریخی داشته باشند، هر کدام از این بناهای تاریخی از یک دستگاه دستور می‌گیرند و این خود باعث بروز برخی مشکلات در این بناهای تاریخی می‌شود.صابری با اشاره به این‌که موزه طهران قدیم در سرای کاظمی، موزه‌ی مردم‌شناسی بود که آثاری مانند یکسری دوربین‌های قدیمی و اسباب‌بازی‌های کودکان و برخی وسایل زندگی مردم که برخی حتی قدمتی ۹۰ ساله دارند و حتی برخی وسایل الکترونیکی موزه، را به نمایش گذاشته بود، اضافه می‌کند: سال گذشته دو بار از کنیسه یهودی‌ها در خیابان سی‌تیر سرقت شد که بعد از آن اجازه‌ بازدید از این فضا داده نشد، این اتفاق در واقع بی‌توجهی به این بافت تاریخی را نشان می‌دهد.

 

او با اشاره به این‌که اگر در فضای سرای کاظمی به جز نگهبان‌ها دست‌کم یکی دو راهنمای موزه حضور داشت شاید این اتفاق یعنی پنهان شدن سارق در فضای موزه و سرقت آثار رخ نمی‌داد، می‌افزاید: با توجه به این که این اتفاق در وسط هفته نیز رخ داده است، شاید اگر یک کارشناس هم در این فضا بود این اهمال‌کاری رخ نمی‌داد و حدود سه میلیارد تومان اثر قدیمی از این موزه به سرقت نمی‌رفت.

صابری، شیوع اپیدمی کرونا و خلوت بودن فضای موزه‌ای را یکی دیگر از علت‌های این اتفاق می‌داند و می‌گوید: متاسفانه ضعف مدیریت و استفاده نکردن مناسب از فضاهای بلااستفاده‌ی این بنای تاریخی نیز عاملی دیگر در وقوع این اتفاق است، می‌توان گفت، این بنای تاریخی به حال خود رها شده بود.

شاید نگرفتن ورودی موزه که خود عاملی برای حضور نداشتنِ همیشگی یک نگهبان در ورودی سرای کاظمی است هم عاملی دیگر برای سرقت رخ داده از موزه مردم‌شناسی باشد، هر چند حالا نگهبان موزه معمولا در وسطِ حیاط موزه می‌نشیند تا دیدِ بهتری برای بررسی همه‌ فضاهای سرا داشته باشد، اما ای کاش این اقدام را قبل از این سرقت نیز انجام می‌دادند.

 

حتی شاید بتوان اتفاق رخ داده را زنگِ هشداری برای دیگر موزه‌های شهرداری تهران دانست، تا نحوه‌ حفاظت از بناها و موزه‌های شان را بیشتر مدنظر قرار دهند.

 

عمارت کاظمی مساحتی بالغ بر دو هزار متر‌مربع دارد که بیش از هزار و ۲۰۰ متر‌مربع آن فضای باز و مابقی زیر بنا است. گویا خانه‌ فعلی بخشی از یک مجموعه‌ی مفصل‌تر بوده که اجزا‌ء دیگرش در حال حاضر جدا شده‌اند. بنای فعلی دارای دو حیاط است؛ یک حیاط جنوبی در بخش بیرونی و یک حیاط شمالی که در بخش اندرونی قرار دارد. آنچه از قسمت اصلی به‌جای مانده قسمت شاه نشین است که یک طبقه در زیر و یک طبقه در رو دارد. بخش اصلی ساختمان به ارتفاع یک‌و‌نیم متر از کف حیاط بالاتر است و در بخش زیرین آن، زیر زمین خانه قرار دارد. بنا به سبک اواخر دوران قاجار تمامی عناصر خانه‌های سنتی از جمله بیرونی، اندرونی، آب انبار، مطبخ و اصطبل را دارد. از نکات قابل توجه این خانه وجود رختشویخانه است که در آن زمان امری بسیار کم‌سابقه بوده؛ چرا که تمام مردم برای شستن لباس‌ها به چشمه‌ها و رود‌ها می‌رفتند. عمارت سرای کاظمی در سال ۱۳۷۹به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در سال ۱۳۸۶ تحت بازسازی و مرمت قرار گرفته است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 12 تیر 1399، کد خبر: 99041108895، www.isna.news / سایر منابع.