شعار سال: یکی از مهم‌ترین مشکلات پیش‌روی کشاورزان در سال زراعی جدید افزایش افسارگسیخته قیمت تراکتور و ادوات کشاورزی است؛ به‌طوری‌که به گفته کارشناسان از بهمن‌ماه سال گذشته تاکنون ۴۰ درصد افزایش قیمت در مواد اولیه تولید ماشین‌آلات کشاورزی داشته‌ایم که بیش‌ترین افزایش قیمت نیز در فولاد و آهن‌آلات است.

در کنار گرانی طلا، سکه، خانه و ارز افزایش ناگهانی و یک‌باره قیمت ادوات کشاورزی و ماشین‌آلات صنعتی این حوزه سبب شد تا یک نگرانی دیگر به کلکسیون مشکلات، مسائل و دغدغه‌های کشاورزی سراسر کشور افزوده شود. کشاورزانی که به‌سختی این روزها ارتزاق می‌کنند.

بالا رفتن قیمت ادوات کشاورزی در روزهایی که اقتصاد کشور با مشکل روبه‌رو است، چالش‌های زیادی را به‌همراه داشته و بررسی‌ها نشان می‌دهد، نبود نظارت دقیق و برنامه‌ریزی صحیح برای عرضه مستقیم مواد اولیه، کشاورزان را در کلاف سردرگم گرانی گرفتار کرده است.

کشاورزی دشوار‌تر از سال‌های قبل

سال زراعی جاری با توجه به شرایط اقلیمی و افزایش بارش‌ها، سال پرباری بود و استان تهران افزایش بارش ۶۰ درصدی را در پرونده بارش‌های سالانه ثبت کرد. این افزایش بارش‌ها به افزایش بار محصولات منجر شد که البته به گفته کشاورزانی که برخی از تمهیدات و توصیه‌ها را به‌خوبی رعایت کرده بودند، افزایش کیفی و کمی محصولات به بهترین شکل رقم خورد.

با همه تأکیدات صورت‌گرفته و تمام اهتمامی که مهندسان کشاورزی و کارشناسان و کشاورزان برای تولید بهتر و افزایش تولید داشته‌اند، این روزها با افزایش قیمت ادوات و ابزارهای کشاورزی روبه‌رو شده‌اند و کشاورزانی که از دیرباز با ابزارهای کهن و سنتی خو گرفته بودند با تلاش آموزش‌ها برای بهره‌وری بهتر به‌سمت این ادوات آمدند، اما این گرانی‌ها نفس همه بریده و انگیزه را برای استفاده از این ابزارها از بین برده است.

یکی از کشاورزان شهرستان ری در جنوب تهران افزایش عجیب‌وغریب قیمت دستگاه‌های موردنیاز کشاورزی را موردانتقاد قرار داد و به بازار گفت: درحال‌حاضر یک شخم‌زن دستی را باید ۳۲۵ هزار تومان خرید، درحالی‌که همین محصول پاییز ۹۸ حدود ۲۳۰ هزار تومان قیمت داشت.

محمد علوی اضافه کرد: افزایش قیمت را درمورد بیل، فرغان و دیگر ادوات کشاورزی نیز شاهدیم، شاید باورتان نشود که برای خرید یک فرغان باید ۶۴۰ هزار تومان پرداخت کنیم، درحالی‌که همین کالا را دو سال پیش می‌شد با ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان خرید و سه برابر شدن قیمت طی دو سال درحالی‌که تمام هزینه‌های ما به‌همین شکل بالا رفته، اما میوه‌ها را در این حد گران‌تر نمی‌فروشیم.

شرایط خوب پیش نمی‌رود

این گرانی‌ها مخصوص جنوب تهران نیست و کشاورزان در ملارد، ورامین، شهریار، فیروزکوه و تمام مناطق استان تهران از این گرانی‌ها گلایه‌مندند، اما دلیل این گرانی‌ها چیست؟

مدیر یکی از کارخانه‌های تولید ادوات کشاورزی و سمپاش‌های مخزن‌دار که در فشافویه در جنوب تهران فعالیت می‌کند، در این خصوص گفت: ما برای ساخت یک سمپاش ۷۰ قلم جنس نیاز داریم که اگر یکی از این اجناس نباشد، نمی‌توانیم سمپاش را تکمیل و آماده کرده و به خریدار تحویل دهیم.

وی افزود: اغلب این اجناس مورد نیاز وارداتی هستند و مهم‌ترین کالاها استیل، لوله برنجی و نقره درصد بالاست که وارد می‌شود، اما متأسفانه درحال‌حاضر تاجران ما همه صراف شده‌اند. صبح برای خرید مواد اولیه تماس می‌گیریم، می‌گویند ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه زنگ بزن تا قیمت دلار دربیاید. ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه تماس می‌گیریم، می‌گویند قیمت درنیامده و فردا تماس بگیرید.

یکی از تولیدکنندگان ادوات کشاورزی که کارخانه تولیدی وی در شهرک صنعتی طوس مشهد و دفتر مرکزی آن در تهران مستقر است، اظهار داشت: از بهمن‌ماه سال گذشته تاکنون ۴۰ درصد افزایش قیمت در مواد اولیه داشته‌ایم که بیش‌ترین افزایش قیمت نیز در فولاد و آهن‌آلات است که بیش‌تر آن در داخل تولید می‌شود.

وی افزود: میزان تولیدات ما به ۲۰ درصد کاهش‌ یافته و کارگران زیادی را تعدیل کرده‌ایم. شما گمان نکنید، برنده آشفته‌بازار گرانی ادوات کشاورزی ما تولیدکنندگان هستیم خیر، ما در این ‌بین با رکود بازار، حاشیه سود کم، مالیات بیش‌تر و هزینه‌هایی به‌مراتب بالاتر مواجهیم.

اعتبارات جذب شدند

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران درخصوص توسعه مکانیزاسیون بخش کشاورزی استان اظهار داشت: سال گذشته اعتبار بخش توسعه مکانیزاسیون بخش کشاورزی استان تهران ۴۰۷ میلیارد ریال تعیین ‌شده بود که برای ۶۱ درصد از آن هدف‌گذاری محقق شد.

کریم ذوالفقاری با بیان این‌که سال گذشته ۲۴۹ میلیارد ریال تسهیلات مکانیزاسیون در قالب ۲۲۹ دستگاه در استان تهران جذب ‌شده بود، گفت: مکانیزاسیون از جهت کاهش هزینه‌های تولید می‌تواند به این بخش کمک کند، چون یکی از معضلاتی که وجود دارد، بحث بالا بودن هزینه‌های تولید است.

آرمین دریانی، مدیر بازرگانی یکی از تولیدکنندگان چرخ‌دنده ماشین‌های کشاورزی در تهران، اظهار داشت: دود بالا رفتن قیمت ارز همیشه به چشم تولیدکنندگان رفته است و درحال‌حاضر نیز که هم باید با کرونا بسازیم و هم قیمت ارز را تحمل‌کنیم که این موضوع واقعاً توانی مضاعف می‌خواهد و این نوسان‌ها رمق تولیدکننده را گرفته است.

وی با اشاره به این‌که با اوضاع پیش‌آمده تولیدکننده چاره‌ای جز تأمین مواد اولیه از بازار آزاد ندارد، عنوان داشت: مسلماً تهیه مواد اولیه توسط تولیدکننده از بازار آزاد بر قیمت نهایی تأثیرگذار است؛ لذا اگر پایشی وجود داشته باشد که سفارش‌گذاری برای شرکت مادر آسان‌تر باشد، قطعاً بر قیمت نهایی تأثیرگذار خواهد بود.

دخل و خرجی که به‌ هم نمی‌خواند

یکی از تولیدکنندگان ادوات کشاورزی که در شهرستان خمین مشغول فعالیت است، درخصوص افزایش قیمت ادوات کشاورزی اظهار داشت: طی سه‌ ماهه اخیر قیمت ادوات کشاورزی افزایش ۱۵ تا ۲۰ درصدی داشته‌اند که مهم‌ترین مورد درخصوص این افزایش قیمت مربوط به تأمین قطعات و مواد اولیه است که مهم‌ترین آن‌ هم به آهن‌آلات و فولاد بازمی‌گردد.

علی‌محمد طالبی با اشاره به نوسان و افزایش قیمت در حوزه فولاد و آهن‌آلات عنوان داشت: چون پایه تولید ادوات کشاورزی آهن است، لاجرم این موضوع بر قیمت تمام‌ شده تأثیرگذار است و به‌موازات آن قدرت خرید کشاورز را کاهش می‌دهد.

وی با بیان این‌که اگر زودتر در این زمینه تمهیدات درست اندیشیده نشود، پای احتکارها نیز به میان می‌آید و بازار ادوات با مشکل روبه‌رو می‌شود، عنوان داشت: من به‌عنوان تولیدکننده درحال‌حاضر با این معضل روبه‌رو هستم که اگر تولید داشته باشم و محصول را بفروشم، مجبورم با چندین برابر قیمت قبل مواد اولیه را تهیه و جایگزین کنم؛ لذا فعلاً به این نتیجه رسیده‌ایم که تولید را کاهش دهیم تا بعداً با مشکل مواجه نشویم.

توجه به صنایع کوچک

رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی اواخر سال گذشته از سرمایه‌گذاری مناسب در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی کشور خبر داد و مطرح کرده بود در این زمینه از سال ۹۲ تلاش‌ها و زیرساخت‌های خوبی فراهم‌شده، به‌طوری‌که ضریب مکانیزاسیون در اراضی کشاورزی سراسر کشور با رشد ۵۰ درصدی همراه بوده است.

کامبیز عباسی توجه جدی به نیازهای حوزه تولید ماشین‌های کشاورزی را از وزارت صنعت، معدن و تجارت خواسته بود و به این موضوع نیز اذعان داشته که در حوزه تأمین فولاد، تأمین لاستیک، تأمین اجزا و قطعات ماشین‌های کشاورزی مشکلاتی را داریم.

محمدی، یکی از کارشناسان حوزه معدن و فولاد، درخصوص راهکار برای نجات صنعت کشور و صنایع کوچک عنوان داشت: تأمین و تسهیلگری در حوزه صنعت تنها راه‌نجات است و هم‌اکنون هر چند که کمی دیر به نظر می‌رسد؛ اما با در نظر گرفتن سهمیه فولاد با قیمت مناسب و قیمت مصوب می‌توان این صنایع را نجات داد؛ چراکه صنایع قادر به تهیه فولاد از بورس نیستند و باید فولاد را با قیمت چند برابری تهیه کنند که به‌صورت قطع در هزینه تولیدشان اثرگذار خواهد بود.

فرسودگی ناوگان کشاورزی

رئیس اداره امور فناوری‌های مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی با اشاره به این‌که ۴۰ درصد ناوگان مکانیزاسیون بخش کشاورزی استان دچار فرسودگی است، اظهار داشت: طی سال‌جاری ۸۵۲ میلیارد ریال اعتبار برای توسعه ضریب مکانیزاسیون به استان اختصاص یافت که با این اعتبار ۶۰ درصد ماشین‌آلات بازسازی و نوسازی شدند.

محمد بابایی با اشاره به این‌که ضریب مکانیزاسیون بخش کشاورزی استان مرکزی در پایان سال‌جاری به یک و هشت‌دهم اسب بخار در هر هکتار افزایش پیدا خواهد کرد، گفت: نوسازی ناوگان بخش کشاورزی علاوه‌بر صرفه‌جویی در مصرف سوخت، کاهش هدررفت محصولات بخش کشاورزی، افزایش تولید و رونق اقتصادی برای کشاورزان و جهش تولید در این بخش را به‌همراه خواهد داشت.

قیمت اندک محصولات گرانی ادوات

قیمت اندک محصولات تولیدی یکی از عواملی است که رغبت را از کشاورزان استان سمنان گرفته استریال، برای مثال چغندرقند امسال مانند سال گذشته کیلوگرمی ۷۰۰ تومان از کشاورزان درب کارخانه تحویل گرفته شد که البته باید قیمت کرایه را هم از آن کم کرد. این امر سبب شد تا کاشت چغندرقند امسال ۳۵ درصد در شاهرود و میامی کاهش یابد که ۹۰ درصد کل چغندرقند استان سمنان را می‌کارند. قیمت ادوات و ماشین‌آلات کشاورزی یک‌باره دو برابر شد. از سوی دیگر دستمزد کرایه ماشین‌آلات و ادوات نیز بین ۵۰ تا ۱۲۰ درصد گران شده است و این یعنی هزینه‌های بیش‌تر برای کشاورزان.

یکی از فعالان حوزه فروش ادوات کشاورزی که در جاده بسطام به شاهرود نمایشگاه فروش تراکتور و ادوات کشاورزی دارد، در این ‌باره می‌گوید: تراکتور کشاورزی دو دیفرانسیل ۳۹۹ سال قبل ۱۱۸ میلیون تومان بود دی‌ماه ۹۸ به ۱۴۵ میلیون تومان رسید و امروز ما که این محصول را نداریم، اما فکر می‌کنم اگر بخواهیم قیمت روز را بگیریم بالای ۲۰۰ تا ۲۲۰ میلیون تومان باشد، همه این اتفاقات زیر یک‌سال رخ ‌داده است.

امیر محمدی بیان کرد: تراکتور ۴۷۵ که به رمانی معروف است، سال گذشته ۱۳۰ میلیون تومان بود. سپس به ۱۶۰ میلیون تومان رسید و امسال به گفته یکی از فروشندگان تهرانی نزدیک ۳۰۰ میلیون تومان شده است؛ در نتیجه ما چند ماهی است که اصلاً فروش نداریم، در نتیجه تراکتور هم نمی‌آوریم. تمام موجودی ما دو تراکتور است که بعد از عید آورده‌ایم و هنوز کسی مشتری‌ آن نشده است.

وی با بیان این‌که علف‌زن بنزینی نسبت به سال قبل دو برابر افزایش قیمت داشته است، می‌گوید: قاعدتاً این افزایش قیمت‌ها در زمینه کرایه ساعتی این ماشین‌آلات و... نیز تأثیرگذار بوده است. البته این را نیز بگوییم که پراید در دو سال سه برابر شد، درنتیجه وقتی تراکتور با آن ‌همه کاربرد و عظمتش در این دو سال دو برابر شده، پس خیلی هم نباید نگران بود.

چه چیزی گران نشده است؟

این فروشنده تراکتور آدرس یکی دیگر از همکاران خود را که در زمینه ادوات کشاورزی فعالیت دارد، می‌دهد فاصله بسیار نیست ورودی شهر بسطام فردی که نامش علی رضوانی است، می‌گوید: همه چیز گران شده؛ اما سابقاً گرانی‌ها پنج درصد، 10 درصد بود، اما در این ‌یکی تا دو سال اخیر ۳۰ درصد تا ۶۰ درصد شد.

وی می‌افزاید: باغداران هم وضعیت نابه‌سامانی دارند، مردم فکر می‌کنند چون زردآلو کیلویی ۳۵ هزار تومان است؛ امروز باغداران همه میلیاردر شده‌اند، خیر این‌گونه نیست، اولاً بیش از ۹۰ درصد محصولات امسال استان سمنان را سرما زد؛ آنچه هم که ماند به بازار نرسید از سوی دیگر از سبد تا کارگر و از کود تا یک بیل ساده قیمت‌ها سه برابر شده‌اند و البته این کشاورز باید یک‌سال خرج زن و بچه خودش را هم دربیاورد. شما به این می‌گویید شغل و درآمد؟

یک کشاورز نیز با بیان این‌که افزایش قیمت ادوات کشاورزی باعث شده تا تراکتورها، علف‌تراش‌ها، کامیون‌های حمل کود و... برای ما بهانه بیاورند و هزینه‌های بیش‌تر طلب می‌کنند. هزینه کمباین هر هکتار گندم یا ذرت نسبت به پارسال حداقل ۵۰ درصد گران‌تر شده است؛ اما قیمت همین محصول چقدر گران شده؟ هیچ.

علی‌اکبر مرتضایی با بیان این‌که هیچ‌کس به فکر کشاورز نیست و هرکس از راه می‌رسد از کودفروش تا سم‌فروش، راننده تراکتور، کمباین و... می‌خواهند کشاورزان را پوست بکنند انگار که گرانی‌های اخیر کشور تقصیر کشاورز است.

برخی توجیهات منطقی نیستند

محمد عمودی، کارشناس اقتصادی در سمنان، نیز با بیان این‌که بخشی از گرانی که به ارز، دلار و... برمی‌گردد معقول و قابل‌پذیرش است؛ اما مابقی آن اصلاً توجیه‌پذیر نیست، گفت: نمونه این امر در خودروسازی، تراکتورسازی و... است. اگر ادعا می‌کنیم خودرو ملی است، پس هیچ وارداتی ندارد و در نتیجه ارز نباید به آن ربط داشته باشد؛ پس اگر با قیمت ارز نوسان قیمت دارید باید بپذیرید که خودروی‌ شما ملی نیست و قطعاتی از خارج هم دارد، این‌ها همه بهانه‌هایی برای پر کردن جیب عده‌ای از پول است.

محمد عمودی بیان می‌کند: روال همیشه در سال‌های اخیر این بوده که ما توان نظارت را نداشته‌ایم، توان سیاست‌گذاری را نداشته‌ایم و گذاشته‌ایم تا سوءاستفاده به رانت و رانت به کلاه‌برداری میلیاردی بدل شود و آن موقع به دستگاه قضایی گفته‌ایم بیا به آن‌ها رسیدگی کن، اما برای پیشگیری هیچ اقدامی نکرده‌ایم.

شعار سال،‌ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه صبح کشاورزی و محیط زیستی کشور، به تاریخ: ۲۴ تیر ۱۳۹۹، کدخبر: ۸۶۳۶۸، www.sabzineh.org