شعار سال: مراسم رونمایی از کتاب مبانی‌ جامعه شناسی، از آثار مطرح جامعه شناسی دنیا که توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) منتشر شده است، روز گذشته با حضور مترجمان اثر، مدیران «سمت»، اساتید جامعه شناسی و اعضای انجمن علمی جامعه شناسی ایران، در سازمان مطالعه و تدوین (سمت) برگزار شد.

*ملتی خوشبخت است که بهترین منابع درسی را داشته باشد

هاجری معاون پژوهشی سازمان «سمت»، ضمن خوشامدگویی به حاضران، تبریک آغاز سال تحصیلی و هفته دفاع مقدس، گفت: «برخی حاضران در این جلسه از مؤلفان «سمت» هستند. امیدوارم پس از این، همکاری ما با انجمن جامعه‌شناسی به خصوص در تأمین منابع درسی برای دانشگاهها گسترده‌تر شود».

وی توضیحاتی درباره عملکرد این سازمان ارائه کرد و گفت: «مأموریت «سمت» تألیف کتابهای درسی و دانشگاهی برای دانشجویان در ۳۵ رشته دانشگاهی در مقاطع مختلف است که حجم عظیم و مأموریت بزرگی است که بر عهده سازمان گذاشته شده است و ما نمی‌توانیم به تنهایی از پس این مأموریت عظیم برآییم و باید هم‌افزایی صورت گیرد. اکنون شبکه عظیمی بالغ بر ۱۵۰۰ استاد دانشگاه و بیش از ۱۴۰ پژوهشگاه علمی با «سمت» در تألیف کتابهای درسی همکاری دارند. امروز «سمت» مرزهای ایران را درنوردیده و بیش از نیمی از کتابهای ما در خارج از کشور استفاده و تدریس می‌شوند که بیانگر اثرگذاری کتابهای ما در منطقه و سایر کشورهاست».

وی افزود: «می‌گویند ملتی خوشبخت است که بهترین منابع درسی را داشته باشد. من از همین جا از اساتید حاضر در این جمع و اساتید سایر رشته‌های علوم انسانی یاری می‌طلبم که تا جای ممکن برای تأمین منابع با ما همکاری داشته باشند».

سپس مهرداد هوشمند، مترجم کتاب مبانی جامعه‌شناسی، توضیحاتی درباره این کتاب ارائه نمود و گفت: «از آقای دکتر احمد احمدی، دکتر هاجری و آقای عبدالرسولی تشکر می‌کنم که زمینه چاپ این اثر را فراهم کردند. کتاب حاضر در ۱۳ فصل با ویژگی خاصی ترجمه شد و آن این بود که این اثر در فاصله زمانی دو سال که از انتشارش می‌گذشت، نزدیک به ۹ بار تجدید چاپ شد. مؤلفان امریکایی این کتاب ۳۵ سال سابقه تدریس درس مبانی جامعه‌شناسی داشته‌اند و کتاب با نگاهی عالمانه و نقادانه نگاشته شده است. در هر فصل، محتوا بر اساس سه دیدگاه کارکردگرایی، تضاد و تعامل گرایی بررسی شده است. متن این کتاب تازه، از غنای خوبی برخوردار است و برای نگارش آن از ۱۵۰ منبع بهره برده شده و پشتوانه علمی و فکری خوبی داشته است. در پایان هر فصل خلاصه‌ای متناسب با فرهنگ ایرانی‌- اسلامی و متن کتاب آمده است که به دانشجویان برای تعمق و تفکر درباره محتوا و ارزیابی خودشان، کمک می‌کند. همچنین کادرهایی در متن کتاب درج شده که در آنها تحقیقات مرتبط با موضوع گنجانده شده است».

*امیدوارم بتوانیم بر هراس از جامعه‌شناسی فائق آییم

محمد امین قانعی‌راد، مدیر گروه علم و معرفت انجمن جامعه‌شناسی ایران و رئیس سابق این انجمن، در سخنان خود درباره این اثر گفت: «این کتاب با پشتوانه علمی مناسب و غنای لازم نوشته شده است و ترجمه و انتشار آن در جامعه علمی را صرف‌نظر از انتقادات احتمالی، باید تبریک گفت. من به «سمت»، مترجمان و دکتر حاضری بابت انتشار این اثر تبریک می‌گویم».

وی افزود: «مفهومی با عنوان بومی‌سازی کتاب ترجمه‌ای با رونمایی این کتاب ابداع شد. من به علوم اجتماعی مستقل اعتقاد دارم که البته پروژه‌ای ناتمام در ایران است که امیدوارم بتوانیم به این سطح دسترسی پیدا کنیم و روزی جامعه‌شناسی ایرانی هم داشته باشیم».

قانعی‌راد درباره کتاب مبانی جامعه‌شناسی گفت: «کتاب نیاز به ملحقاتی دارد که باید در نوبتها بعدی چاپ برای آن نوشته شود. دکتر حاضری از سال ۶۴ که مسئولیت معاونت پژوهشی «سمت» را عهده‌دار بود تاکنون دغدغه‌های بومی‌سازی داشته است که امروز می‌توان اثر آن را با انتشار این کتاب مشاهده کرد. در ابتدای فعالیت ایشان در «سمت» به گفته خود وی، با ساده‌انگاری که با هراس فرهنگی همراه بود فکر می‌کرد می‌شود با یکی دو سال کار به بومی‌سازی علوم انسانی دست یافت، اما امروز با افتخار نشان داد که در سال ۹۵ می‌توانیم نمادی از کاهش آن هراس را ببینیم و زمینه‌هایی برای شکل‌گیری ایده در علوم اجتماعی فراهم شده است».

وی تصریح کرد: «تا وقتی فکر کنیم جوامع دیگر و فرهنگها تهدیدی برای ما هستند، نمی‌توان به ایده‌پردازی در جامعه‌شناسی دست یافت. امیدوارم خداوند راههای جدیدی به روی ما بگشاید که بر هراس از جامعه‌شناسی فائق آییم و امکان توسعه جامعه‌شناسی را در خاک ایران پیدا کنیم».

*ادعای نوشتنِ یک کتاب جامعه‌شناسی به این سادگی ممکن نیست

غلامعباس توسلی، بنیانگذار و رئیس پیشین انجمن جامعه‌شناسی ایران و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، در سخنرانی خود به اهمیت و لزوم نگارش کتابهای جدی در علوم اجتماعی اشاره کرد و گفت: «مقدمه بسیار مهم است و مانند الفباست. از روزی که جامعه‌شناسی در ایران رواج یافت، کتاب نوشته شد ولی اغلب آنها مقدماتی برای ورود به جامعه‌شناسی هستند. من ۴۰ سال است که درگیر مسئله مقدمه در جامعه‌شناسی هستم و نمی‌دانم کِی از این مقدمه خارج می‌شویم و به پیش می‌رویم. عده‌ای اصرار دارند کتاب خودشان را تدریس کنند در حالی که هنوز در مقدمه هستند، ما با این مشکل روبه‌رو هستیم. هر کتابی که نوشته می‌شود قابل تدریس نیست و باید ذیل آن رفت‌وآمد کرد و سعی نمود کتابی نوشت که برای همه مفید و مؤثر باشد. از طرفی باید گونه‌ای از آزادی در تهیه کتاب فراهم شود و اساتید جامعه‌شناسی را محصور در قالب‌بندی نکنیم».

تقی آزاد ارمکی مدیر پیشین گروه علوم اجتماعی «سمت» و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، درباره لزوم انتشار این اثر گفت: «دکتر حاضری شیخ نسل ماست و شخصیت و نگاه وی به انقلاب و دغدغه‌های انقلابی گره خورده است. هرکدام از ما به گونه‌ای دغدغه‌های جامعه‌شناسی برای اسلام و ایران را دنبال می‌کنیم و پیش می‌بریم. دکتر حاضری با کاری که برای بومی‌کردن این اثر انجام داد، خودش را به قربانگاه برد و در معرض سؤالهای بسیار بیرونی قرار داد. انتخابی که این مرد کرد و بزرگواری مترجم که این اجازه را داد که در کارش مداخله شود، شیوه‌ای نو در پاسخ نسلی ابداع کرد و آن بومی‌سازی ترجمه بود».

وی در تقدیر از سازمان «سمت» برای تهیه این کتاب گفت: «دکتر احمد احمدی و «سمت» محل مراجعه اساتید بی‌پناهند و باید از دکتر احمدی به خاطر این میانداری تشکر و تقدیر کرد. ایشان اساتید رانده شده زیادی را به دانشگاهها و فضای علمی بازگرداندند. وی از مجموعه شخصیتهای فرهنگی کشور است که پای کسانی که در حادثه می‌افتند، می‌ایستد. در ادامه دکتر حاضری، ضمن تشکر از اساتید حاضر و سخنرانان، بیان داشت: «ما باید هر قدمی را که می‌توانیم، برداریم و اگر این‌کار را نکنیم و دلیل‌مان نقص احتمالی باشد، مرتکب اشتباه شده‌ایم. این کتاب، متنی ناب و تازه و جزو معتبرترین متون دانشگاهی دنیاست که توسط مترجمی زبردست انتخاب شده و با کیفیتی بسیار خوب ترجمه شده است. من که حدود ۲۰ سال به تدریس مبانی جامعه‌شناسی مشغول هستم و قدر و قیمت تمام کتابهای منتشر شده در این مبحث را می‌دانم و نزدیک ۴۰ سال است که با جامعه‌شناسی کلنجار می‌روم، بعد از کار بر روی این کتاب فهمیدم که ادعای نوشتنِ یک کتاب جامعه‌شناسی به این سادگی ممکن نیست. وقتی درگیر انجام کار این کتاب که تنها ۱۵ درصد آن داده‌های ارائه شده از سوی من است، بودم فهمیدم چقدر کار دشواری است. ادعای بی‌نقص بودن کار را ندارم ولی مدعی‌ام که دیکته نانوشته غلط ندارد. ما این راه را آغاز کردیم که کاستی‌هایش آشکار شود».

این مراسم با حضور اعضای هیأت‌ علمی جامعه‌شناسی دانشگاههای تهران برگزار شد و حسین سراج‌زاده رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی، سعید معیدفر عضو هیأت علمی بازنشسته دانشگاه تهران و از ارزیابان کتاب، دکتر شجاعی زند عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت‌مدرس، دکتر سیدیعقوب موسوی عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (س)، دکتر غلامرضا جمشیدیها مدیرگروه جامه‌شناسی اسلامی دانشگاه تهران و مدیر کارگروه علوم اجتماعی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، از دیگر سخنرانان این مراسم بودند.

کتاب «مبانی جامعه شناسی» توسط مایکل هیوز، کرولین جی. کرولر نگاشته شده است و مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی آن را ترجمه کرده‌اند و دکتر علی محمد حاضری با افزودن ملحقات و ایجاد تغییراتی در ترجمه کتاب، مثالهای کتاب را بومی نموده و از جامعه ایران مثالهای متعددی را به آن اضافه کرده است.

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از خبرگزاري مهر، تاریخ انتشار: 6 مهر 1395، کد مطلب: 3780260:www. mehrnews.com