شعار سال: سیستان و بلوچستان از شمال تا جنوب دارای صنایع دستی متنوعی است. دست ساخته‌هایی که به پیشینه و قدمت پنج هزار ساله این استان بازمی گردد.
این هنر‌های بومی اصالت و توانمندی مردمان جنوب شرق کشور را نشان می‌دهد، ساکنانی که میراث‌دار اولین ها، همچون اولین چشم مصنوعی، اولین جراحی مغز، اولین خط کش و ... در جهان بودند، آن‌ها که تمدن و دانش خود را به رخ جهانیان کشیدند و بدون شک صنایع دستی شان هم می‌تواند در زمره بهترین‌ها در ایران و جهان قرار گیرد.
مردمان این دیار با خامه دوزی و سیاه دوزی سیستان، خلک و توتن بافی حاشیه تالاب هامون، سوزن دوزی و بلوچی دوزی بلوچستان و سفال کلپورگان شناخته می‌شوند، هنر‌هایی که سبب شده است برخی از شهر‌ها و روستا‌های این استان در فهرست آثار جهانی و ملی قرار گیرد.
اگرچه سیستان و بلوچستان دارای پتانسیل ویژه‌ای در زمینه دست ساخته‌های بشری است، اما آن طور که باید این هنر‌های بومی مورد لطف قرار نگرفتند.
به طوری که اعتبارات و بودجه‌های لازم برای جهش تولید و حمایت از صنایع دستی، پرورش صنعتگران ماهر و تبلیغ و فروش این ساخته‌ها تخصیص نمی‌یابد و همین امر سبب می‌شود ساکنان سرزمین صد گنج نتوانند به درستی از هنر خود در توسعه فرهنگ و بهبود معیشت استفاده کنند.
هنر‌های بومی بی نظیر سیستان و بلوچستان نیازمند حمایت بیشتر مسئولان استان و کشور است، زیرا این استان عنوان اولین روستای جهانی صنایع دستی را یدک می‌کشد و بدون شک نیازمند اعتبارات در خور این عنوان است.
در این میان اگرچه صنعتگران سیستان و بلوچستان راه طولانی معرفی و فروش محصولات خود را آغاز کرده بودند، اما کرونا ضربه‌های سهمگینی بر پیکره صنایع دستی استان وارد کرد و بسیاری از راه‌های فروش از جمله نمایشگاه ها، بازارچه‌ها و فروش حضوری را بست.
بدون شک، با شیوع کرونا پیکر نحیف صنایع دستی استان نیازمند حمایت بیشتری است و باید برای حمایت از صنعتگران استانی اعتبارات بیشتری هزینه شود تا معرفی و بازاریابی برای آن‌ها در سایه کووید ۱۹ امکان پذیر شود.



ضربه‌های سهمگین کرونا به کسب و کار صنعتگران صنایع دستی
سمیه ایرندگانی مالک یک شرکت سوزن دوزی در ایرانشهر است در این خصوص به خبرنگار ما گفت: پیش از شیوع کرونا و با حضور مسافران و گردشگران امکان فروش محصولات و معرفی فرهنگ بومی منطقه برایمان وجود داشت، اما با شیوع این بیماری تعداد مسافران و گردشگران به ایرانشهر و به تبع آن مشتریان حضوری ما کاهش یافت.
وی بیان کرد: اگرچه برای فروش محصولات از طریق فضای مجازی اقدام کردیم، اما به عنوان یک تولیدکننده فروش حضوری را بیشتر ترجیح می‌دهم، زیرا دردسر‌های فروش مجازی را ندارد.
به گفته این صنعتگر، زی آستین، سکه دوزی، کراوات در عکس با نمونه واقعی زمین تا آسمان تفاوت دارد، به علاوه بسته بندی و پست آن به شهرستان‌ها زمانبر است، در این میان به دلیل تفاوت عکس با نمونه اصلی ممکن است نارضایتی مشتری را در پی داشته باشد و سبب مرجوع کردن کالا شود.


بازارچه‌های دائمی بستر فروش صنایع دستی و حمایت از صنعتگران
وی گفت: بازارچه‌های عرضه صنایع دستی فرصت بسیار خوبی برای صنعتگران است تا بتوانند تولیدات خود را در آنجا به فروش برسانند.
وی ادامه داد: با توجه به این که ساکنان استان‌های دیگر با محصولات صنایع دستی سیستان وبلوچستان آشنایی چندانی ندارند بهتر است بازارچه‌های دائمی در پایتخت یا دیگر شهرستان‌های کشور با اولویت آثار سیستان و بلوچستان دایر شود.
به گفته این تولیدکننده، وجود بازارچه‌های صنایع دستی در شهر‌های استان هم خوب است، زیرا گردشگران و مسافران ورودی به سیستان و بلوچستان از آن‌ها بازدید و خرید می‌کنند.
وی اظهار کرد: بازارچه‌های دائم صنایع دستی در فروش آثار صنعتگران منطقه بسیار مفید است و می‌تواند محلی برای درآمد این هنرمندان باشد.
این صنعتگر تصریح کرد: حمایت‌های مسئولان می‌تواند در بازاریابی و افزایش بستر برای فروش محصولات باشد، پیش از شیوع کرونا صنعتگران استان تا حدودی توانستند از فرصت‌های ایجاد شده در نمایشگاه‌های داخل استان و کشور استفاده کنند و صنایع دستی خود را به فروش برسانند که با شیوع کرونا این امکان از بین رفت.


فرهنگی که به واسطه صنایع دستی معرفی می‌شود
بلال دادگر، صاحب شرکت صنایع دستی و گردشگری در چابهار در این خصوص به خبرنگار ما گفت: با شیوع کرونا همه کسب و کار‌ها دچار رکود و تعطیلی شدند.
وی ادامه داد: کسب و کار ما هم رو به منفی رفته است و کاری انجام نمی‌شود، ۸۰ درصد سکه دوزی و سوزن دوزی نیاز به دورهمی و تجمع دارد و به دلیل حفظ سلامت افراد بسیاری از صنعتگران در این دورهمی‌ها شرکت نمی‌کنند.
این صنعتگر که ۱۵ تا ۲۰ نیروی کار در مجموعه خویش دارد اضافه کرد: بر این اساس آینده بدی را برای کسب و کارم پیش بینی می‌کنم و نمی‌دانم شرایط به سمت بهبودی پیش می‌رود یا نه.
صاحب شرکت صنایع دستی و گردشگری در چابهار اظهار کرد: در شرایط کنونی باید حمایت‌های بیشتری از صنعتگران و تولیدات آن‌ها شود، زیرا علاوه بر اینکه عامل درآمدزایی است می‌تواند فرهنگ سیستان و بلوچستان را به دیگر مردم کشور معرفی کند.
دادگر تصریح کرد: در ماه‌های اخیر و با شیوع کرونا بازار فروش محصولات بی رونق شده که به ضرر مردم است و اگرچه برای فروش به فضای مجازی روی آوردیم، اما آن چنان که باید در این عرصه موفق نبودیم.


سهم اندک صنایع دستی پهناورترین استان کشور از بودجه
بهروز عیسی زهی، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در این خصوص به خبرنگار ما گفت: در زمینه آموزش، بازرگانی وحمایت از تولید بودجه صنایع دستی بسیار اندک است و علاوه بر آن از لحاظ نیروی انسانی در معاونت صنایع دستی بسیار ضعیف هستیم.
وی ادامه داد: در کل شهرستان‌های سیستان و بلوچستان که بیش از ۲۰ شهرستان را شامل می‌شود نیروی متخصص صنایع دستی نداریم، زیرا نمی‌توانیم جذب نیرو داشته باشیم و این یکی از مشکلات بزرگ ماست.
این مقام مسئول تصریح کرد: امیدواریم در سال‌های آینده برای این موضوع چاره اندیشی شود و بتوانیم حداقل نیروی متخصص صنایع دستی با توجه به ظرفیت و پتانسیل خوب استان داشته باشیم و تا حدی مشکلمان در این زمینه حل شود.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: بودجه ملی و استانی سال ۹۸ برای صنایع دستی سیستان و بلوچستان در مجموع ۲ میلیارد و ۷۰ میلیون تومان را شامل می‌شد که ۴۰ میلیون تومان نقدی و ۶۸۰ میلیون تومان بودجه ملی در قالب اسناد خزانه و سهم ما از بودجه استانی تقریبا یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان بود.
عیسی زهی ادامه داد: بخشی از این بودجه‌ها مربوط به آموزش، تجهیزات و مواد اولیه بوده و، چون در قالب اسناد خزانه است تقریبا ۸۰ درصد آن جذب شده و ۲۰ درصد باقیمانده را نتوانستیم جذب کنیم.


ثبت ملی و جهانی ۴ شهر و روستا در سیستان و بلوچستان به واسطه صنایع دستی
این مقام مسئول افزود: روستای کلپورگان به واسطه صنایع دستی ثبت جهانی و روستای تنگه سرحه و شهر‌های ایرانشهر و ادیمی نیز به همین دلیل ثبت ملی شده اند.
وی ادامه داد: از سال ۹۶ برنامه‌ای در معاونت صنایع دستی سازمان وقت با عنوان ثبت شهر‌ها و روستا‌هایی که در یکی از رشته‌های شاخص بومی استان سرآمد باشند، آغاز شد و این مناطق از جهت تعداد صنعتگران، میزان تولید و کیفیت محصول و سابقه تولید مورد بررسی قرار گرفتند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان اظهار کرد: سال ۹۶ کلپورگان به عنوان اولین روستای جهانی در حوزه آسیا و اقیانوسیه در فهرست یونسکو ثبت شد.
عیسی زهی گفت: سال ۹۷ ایرانشهر در حوزه سوزن دوزی و سال ۹۸ هم روستای تنگه سرحه در زمینه حصیربافی ثبت ملی شد، امسال هم از پرونده شهر ادیمی به عنوان شهر ملی خامه دوزی دفاع کردیم و با توجه به اینکه پرونده خوب و کاملی ارائه شد امیدواریم به زودی موافقت با ثبت ملی آن اعلام شود.
وی افزود: بنا داریم سال‌های آینده مناطق دیگری از استان را که قابلیت دارند به عنوان شهر یا روستای ملی پیشنهاد دهیم و از پرونده آن‌ها دفاع کنیم و در گام‌های بعدی اگر شرایط لازم را داشته باشند برای ثبت جهانی هم اقدام کنیم.


ضرورت افزایش اعتبار برای رونق صنایع دستی و اقتصاد مقاومتی
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان تصریح کرد: با تحریم‌های بسیار شدیدی مواجه هستیم که سبب شده بسیاری از کسب و کار‌ها از رونق بیفتند و کرونا هم مزید بر علت شده است.
عیسی زهی اظهار کرد: اقتصاد مقاومتی و افزایش صنایع دستی می‌تواند تا جایی که امکان داشته باشد برای برون رفت از وضعیت فعلی مفید باشد، برای رونق صنایع دستی و افزایش اقتصاد مقاومتی اقداماتی انجام شده است از جمله خانه خلاق صنایع دستی که با همکاری پارک علم و فناوری راه اندازی کردیم.
وی تصریح کرد: بازارچه‌هایی هم در دستور کار است که اگر اعتبارات لازم برسد می‌توانیم آن‌ها را آماده کنیم و به بهره برداری برسانیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از شبکه اطلاع رسانی راه دانا، تاریخ انتشار: ۲۸ مهر ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۶۵۸۵۳۲، www.dana.ir