شعار سال: عباس دادجوی توکلی کارشناس ارشد پولی و بانکی با بیان اینکه هدف‌گذاری بانک مرکزی بر روی حجم ترازنامه بانک‌ها، یک اقدام بسیار ضروری است، اظهار داشت: وقتی میخواهیم یاد کنیم که چطور عملیات باز می‌تواند در اقتصاد و بانکداری ما موثر واقع شود، یکی از ابزار‌های مکمل آن، در حقیقت کنترل کمی و کیفی ترازنامه بانک‌های کشور هست. یعنی ما اگر بخواهیم بگوییم که هم نیاز، پیش نیازش و پس نیاز عملیات بازار باز چیست و برای رسیدن به موفقیت راهکار چیست؟ به نظر من پاسخ در یک کلمه خلاصه می‌شود، و آن کنترل کمی و کیفی ترازنامه بانک‌های کشور هست.

 

کنترل ترازنامه بانک‌ها

به نظر من بانک مرکزی باید کنترل ترازنامه بانک‌ها را در دو سطح کمی و کیفی مد نظر قرار دهد. یعنی اینکه اگر بخواهد تنها بسنده کند به یک عددی (فرض کنید بگوید ۲۵ درصد رشد ترازنامه بانک‌های کشور را مد نظر قرار بدهد) قاعدتا به نتیجه نمی‌رسد، چون قاعدتا بانک‌ها با استفاده از ابزار‌های حسابداری و روش‌های تعهدی و شگرد‌هایی که وجود دارد، می‌توانند به گونه‌ای رفتار کنند که آن عدد مورد نظر بانک مرکزی محقق شود، ولی در عین حال ما رفتار‌های متقلبانه را مشاهده کنیم.

کارشناس ارشد پولی و بانکی گفت: من اگر بخواهم برای ترازنامه بانک‌های کشور پیشنهادی به بانک مرکزی بدهم، این است که اولا باید تاکید کنم هدف گذاری برای ایجاد تعادل در ترازنامه بانک‌ها، تصمیم بسیار خوبی هست، دوما؛ حتما بعد کمی و بعد کیفی قضیه را مد نظر قرار دهند و همچنین از بانک مرکزی تقاضا دارم که تمام صورت‌های مالی اساسی را برای اجرای سیاست‌های پولی مد نظر قرار دهد.

وی افزود: یکی از صورت‌های مالی که مغفول مانده و بنای سوءاستفاده از حسابداری تعهدی را در کشور ما فراهم کرده، صورت جریان وجه نقد در بانک‌ها است، که باید در کنار خودِ ترازنامه، مورد استفاده قرار بگیرد.

دادجوی توکلی تاکید کرد: صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت وجه نقد و تغییر در حقوق صاحبان سهام، همگی این موارد، صورت‌های مالی اساسی هستند که باید مورد توجه سیاست‌گذار قرار بگیرند و اینکه فکر کنیم منظور از هدف‌گذاری کمی و کیفی فقط ترازنامه هست، خب این راه بجایی نمی‌برد، ما باید از ابزار‌های مکملی هم بهره ببریم که آن هم، سایر صورت‌های مالی اساسی است که بیان شد.

 

خلق نقدینگی در اقتصاد ایران

وی ادامه داد: در کنار استفاده از انواع صورت‌های مالی، ما باید در ترازنامه بانک‌های تجاری هم مصادیق خلق سپرده را کنترل کنیم، یعنی هم نگاه جامعی به نحوه بدهی بانک‌ها داشته باشیم، و هم نگاه جامعی به طرف دارایی‌ها داشته باشیم. زیرا خلق نقدینگی در اقتصاد ایران، دو مسیر دارد. یک مسیر دارایی محور هست و یک مسیر هم هزینه محور است.

این کارشناس بانکی تصریح کرد: یعنی ما خلق نقدینگی‌هایی را داریم در پشت آن، لزوما و اساسا دارایی نیست؛ و بر اساس هزینه‌ها شکل می‌گیرند. یعنی ما باید صورت سود و زیان بانک‌ها که هزینه‌ها در آن قرار می‌گیرند را هم کنترل کنیم تا بتوانیم نقدینگی کشور که همان سپرده‌ها هست را مدنظر قرار بدیم و کنترلش کنیم.

وی افزود: در کنار همه این مواردی که ذکر شد، توجه به کیفیت دارایی‌های بانکی بسیار مهم هست. الگوی کسب و کار بانکداری زمانی موثر است که سیاست‌گذار، بانک‌ها را به ریل اصلی عملکردی بانک‌ها یعنی تسهیلات‌دهی و کمک به تامین سرمایه در گردش شرکت‌ها برگرداند.

 

شگرد‌های حسابداری

این کارشناس اقتصادی و بانکی افزود: بعضا شگرد‌های حسابداری وجود دارد که می‌بینیم ممکن است برای مثال، بانکی تسهیلاتی داده باشد به شرکت‌های زیرمجموعه که بیایند (فرض کنید) سرمایه‌گذاری را از خود بانک بخرند، در نتیجه تسهیلات زیاد می‌شود و سرمایه گذاری کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین شاید عدد سمت دارایی‌ها ثابت بماند، اما هم تغییر طبقه داشتیم و هم انواع سود‌هایی که لزوما به اقتصاد کمک نمی‌کنند. در نتیجه ما باید این‌ها را مدنظر قرار بدیم.

دادجوی توکلی افزود: در مجموع معتقد هستم که موضوع ترازنامه ها، از بعد کمی و کیفی باید بررسی شود؛ تنها صورت‌های مالی ترازنامه‌ای مد نظر قرار نگیرد، صورت‌های وجه نقد، صورت سود و زیان، تغییرات حقوق صاحبان سهام هم رسیدگی شود. باید کیفیت دارایی‌ها و بدهی‌ها و مسیر‌های خلق پول کنترل شود.

وی یادآور شد: نکته پایانی هم این هست که سالهاست ما تلاش می‌کینم که نرخ سپرده بانکی را کنترل کنیم و کاهش دهیم، اما یکی از مسیر‌های خلق پول در ایران، سود سپرده پرداختی هست، که قاعدتا با کنترل کمی و کیفی ترازنامه بانک ها، یکی از این مسیر‌ها که سود پرداختی بانک‌ها هست، کنترل پذیرتر می‌شود. یعنی با یک تیر دو نشان می‌زنیم، هم ترازنامه و مسیر‌های خلق پول را کنترل می‌کنیم و هم سود سپرده بانکی را کنترل پذیرتر می‌کنیم.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از ابینا، تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۳۹۹، کدخبر: ibena.ir، ۱۲۰۱۱۷