شعار سال: آئین افتتاحیه همایش بین‌المللی «بازاندیشی اندیشه‌های شهید مطهری در مواجهه با مسائل روز»، شامگاه یکشنبه، ۱۲ بهمن‌ماه، با سخنرانی آیت‌الله جوادی آملی، پرفسور فون استوش، هانی ادریس و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد برگزار شد.

آیت‌الله جوادی آملی در این مراسم گفت: یک قرن است که این بزرگ حکیم متأله و شهید به دنیا آمد و این یک قرن را در حد خود روشن کرده است؛ می‌توان درباره آن بزرگوار گفت «رَحمَةُ الله عَلَیه یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا»؛ او در مائده و مأدبه قرآن و عترت تلاش و کوشش کرد و ابزار عقلی و نقلی را به خدمت وحی آورد و ظرفیت خود را با رهنمود‌های عقل و نقل اضافه کرد و جزء برترین قلب‌ها و دل‌ها شد.

وی افزود: یک ربع قرن است که از شهادت این بزرگوار می‌گذرد و آثار بیانی و بنانی ایشان آموزنده بوده و هست. حیات او خیر و شهادتش خیر و انبعاث او در قیامت هم خیر خواهد بود. ایشان وقتی وارد حوزه قم شد، رجال بزرگی حضور داشتند که مظهر تجلی خدا بودند خدایی که شدیدالقوی و رزاق ذوالقوة المتین است؛ اگر پیامبر (ص) در مکتب شدیدالقوی یعنی حق، اصل وحی را فرا گرفت و فرشته وحی که مظهر شدیدالقوی بود، وحی را آورد این بزرگ حکیم، فقاهت، اصول و فراگیری علوم نقلی را از مکتب شدیدالقوا‌های عصر خود فراگرفت؛ آیت‌الله بروجردی در فقه، علامه در تفسیر و فلسفه، عقل و وحی‌شناسی و امام در فلسفه، عرفان و اخلاق و علوم دیگر شدیدالقوی بودند و این اساتید بزرگ، او را خوب پروراندند و خوشا به حال او که دوره تلمذ و تحصیل و تدریسش را به خوبی گذراند.

رسالت جهانی مؤمنان به قرآن

استاد حوزه علمیه بیان کرد: ما سه رسالت جهان‌دانی، جهان‌داری و جهان‌آرایی را برعهده داریم که اصول ثابت دین ما در هر زمان و زمین هستند؛ نواندیش و کهنه‌اندیش و قادم و غابر و گذشته و حال هم ندارد؛ در هر عصر و مصری این سه اصل حاکم است؛ خداوند برای اجرای این سه اصل خلیفه آفرید و فرمود که «علم آدم الاسماء..» و برای تربیت و تعلیم این اصول سه‌گانه و تشویق به آن و پاداش به انسان، این امور را به تک تک انسان‌ها الهام کرد. این اصول عوض‌شدنی نیست و نه خدا و نه غیر خدا آن را تغییر نمی‌دهد.

این مفسر با بیان اینکه غیرخدا قدرت تغییر ندارد و خداوند هم احسن‌الخالقین است، تصریح کرد: از زمانی که قرآن نازل شد پیام جهانی، منطقه‌ای و ملی و محلی داشته و دارد؛ پیام محلی در زیر سایه دستورات ملی و پیام ملی در ذیل دستورات بین‌المللی است؛ خدا فرمود این کتاب جهانی است و جهان موظف است خود را در برابر علم و حیات، جاودان کند؛ لذا در سوره‌های مکی سخن از حقوق بشر آمده همان‌طور که در آیات مدنی، دشمنان، قرآن را کهانت، جنون و جعلی بر شمردند، ولی خداوند فرمود که این قابل جعل نیست، همانند آفتاب و نظام سپهری که نمی‌توان نه منکر شد و نه آن را جعل کرد، لذا جن و انس بخواهند و نخواهند و صرفه باشد و نباشد این کارشدنی نیست.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه محصول اتاق فکر جاهلیت این بود که نه وحی و نه فرشته و نه رسالتی در زمین است، تصریح کرد: در سوره مدثر که در مکه نازل شد فرمود «ذِکْرَىٰ لِلْبَشَرِ» و «نَذِیراً لِلْبَشَرِ»؛ حقوق بشر و برنامه بشری آورد و این فکرت و عناصر اصلی دگرگون شدنی نیست گرچه ابزار و اشکال آن در هر دوره تغییر می‌کند. این قرآن تذکره و یادآوری برای بشر است؛ تذکره برای آن است که انسان نمیرد، همان طور که در مورد شهدا فرمود: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ» (آل‌عمران/۱۶۹)؛ فرمود که شهدا برای همیشه زنده هستند، ولی برای توده مردم فرمود حیاتی را که داشتید و در فطرت شما نهادیم حفظ کنید و حیاتی را که برای شما آوردیم (وحی) بپذیرید تا شما هم جاودانه شوید.

دو نوع مرگ در نگاه قرآن

آیت‌الله جوادی آملی اضافه کرد: دو نوع مرگ در قرآن ذکر شده یکی در حیات و دیگری مرگ بعد از حیات؛ آن‌ها در صحنه عالم ذر زنده بودند، ولی در دنیا آن را منسی کردند و مردند؛ براین اساس برخی جنازه عمودی هستند و وقتی مردند جنازه افقی می‌شوند؛ برخی که به فکر خود بسنده کرده و حاضر نشدند از قرآن و اهل بیت استفاده کنند مرده هستند. اگر کسی «اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ» را فرانگرفت مانند شن و سنگ و خاک کف خیابان است؛ برخی از دو جهت مرده و برخی مانند شهدا هر دو حیات را دارند.

وی اضافه کرد: در سوره مدّثر فرمود که نگویید قرآن حرف بشر است، بلکه حقوق بشر از سوی خالق بشر است. در سه سوره از سور مدنی از جمله در سوره فتح با تأکید بر اینکه این دین جهانی خواهد شد، فرمود که وظیفه شماست که جهان‌بین، جهاندار و جهان‌آرا باشید؛ یعنی بدانید بشر مسافری است که در بین راه برزخی دارد تا به ابد می‌رسد؛ بدانید انسان مانند پرنده در قفس است و مرگ، از پوست به در آمدن است؛ انسان برای ابد آفریده شده است و اندیشه‌های علمی و رفتار عملی او برتر از آسمان و زمین است.

وی تصریح کرد: خداوند نبی و رهنما فرستاد تا انسان با خدا محاجه نکند و بگوید‌ای خدا تو که می‌دانستی سرانجام ما چیست و به کجا می‌خواهیم برویم و این راه چه پر خطر است چرا راهنما برای ما نفرستادی؟ این فخر عقل و انسان عاقل است که خدا به او اجازه گفتمان و احتجاج داد که اگر من انبیاء نمی‌دادم مردم علیه من احتجاج می‌کردند؛ لذا عقلی به او داد که زانوی شهوت و غضب را عقال می‌کند. عقل را عقل گفته‌اند، چون وسیله عقال شهوت و غضب و وهم و خیال است؛ انسان این چنینی را فرمود تو جهانی و برتر از آسمان و زمین هستی، آسمان و زمین چندهزار سال عمر دارند و بعد می‌پوسند، ولی انسان ابدی است و همه موجودات گذرا باید زیر تعلیم و تربیت او باشند. انسان در بهشت هست که هست همان طور که دو دو تا ۴ تا هست و هیچ وقت از این ۴ بودن خسته نمی‌شود؛ ممکن است در مورد ازلیت عالم تردید باشد، ولی درباره ابدیت انسان و بهشت و رفاه بهشتیان هیچ تردیدی وجود ندارد.

 

وی تأکید کرد: البته برخی که بیراهه رفتند، اختلاس و سیاست‌بازی کرده و حق مردم را رعایت نکردند جهنمی هستند و هیزم جهنم هم خود افراد احتکاری، ظالم و نجومی و جنگ افروزان هستند؛ هیزم جهنم مردم ستمکار هستند؛ این حرف برای همیشه زنده است برای اینکه استکبار را سر جای خود بنشاند؛ زیرا اگر کسی تصور کند وقتی بیراهه رفت و راه مردم را بست هیزم جهنم خواهد بود ممکن است دست از ظلم و اختلاس بردارد. در سوره مبارکه فجر فرمود که جهنم را آن روز می‌آورند یعنی جهنم چیز منقولی (قابل انتقال) است، پس خود انسان جهنم می‌شود و این حرف برای همیشه ماندنی و تعلیم دادنی است.

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه رسالت همه ما ادامه راه شهیدمطهری‌ها و قاسم سلیمانی‌هاست که حشر همه آن‌ها با انبیاء و اولیاء الهی باشد، تصریح کرد: وظیفه داریم آیه ذکری للبشر را در دنیا زنده کنیم؛ بنابراین نگوییم فهمیدن و انسان‌شدن حرام است، بگویی مردن با جهل و جاهل بودن حرام است؛ باید ایسم‌ها و مکاتب را بدانید و عالمانه نقد و بررسی کنید و حرف اساسی بگویید تا زنده بمانید. قرآن می‌گوید موظفید جهانی فکر کرده و مکاتب جهانی را بشناسید؛ علامه طباطبایی از سال ۱۳۲۵ عده‌ای را جمع و اصول فلسفه را تدوین کردند و ما موظفیم جلد‌های دیگر همین اصول فلسفه را بنویسیم.

جهانی‌شدن فرع بر فهم مکاتب دیگر است

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه «الاسلام یعلوا ولا یعلی علیه»، افزود: یعنی‌ای مسلمانان بر شما واجب است که اسلام را بالا ببرید و مگر می‌توان اسلام را بدون تفسیر و فقه و فلسفه و علوم دیگر بالا برد؟؛ اگر کسی نداند فلان مکتب در آلمان و انگلیس و شرق و غرب چیست نمی‌تواند پاسخی هم به آن بدهد. این کار به برکت خون شهدا فراهم شده و بر ما در حوزه و دانشگاه واجب است که این دین را جهانی کنیم؛ جهانی شدن فرع بر فهم حرف دیگران است و تا کسی آن را نفهمیده نباید دهان باز کند.

این مفسر قرآن با اشاره به ماجرای فتح خیبر و بازگشت جعفر بن ابیطالب (ع) از سفر حبشه، گفت: بازگشت جعفر و فتح خیبر تقارن پیدا کردند و پیامبر (ص) در این باره فرمودند که امروز دو جشن برای من است و نمی‌دانم به کدام خوشحال‌تر باشم؛ فتح خبیر یا قدوم جعفر؛ زیرا اگر علی (ع) خیبر را فتح کرد، جعفر هم پیام دین را به نقطه دیگری از عالم رساند و عده‌ای را مسلمان کرد؛ آمدن جعفر از حبشه آنقدر برای پیامبر (ص) خوشحال‌کننده بود که آن را ِعدل فتح خیبر دانست، یعنی یک دانشگاهی و آخوند بفهم این‌قدر می‌ارزد و امروز هم حرف پیامبر (ص) و حضرت، ولی عصر (عج) همین است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از ایکنا، تاریخ انتشار:۱۳ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر:۳۹۵۱۱۸۴، www.iqna.ir