شعار سال: محیط‌بانان بازوی اصلی سازمان محیط‌زیست در راستای حفاظت از عرصه‌های طبیعی هستند بر این اساس پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بویژه در چند سال گذشته توجه خاصی به این قشر شده، به طوری که شاهد افزایش ۵۰ درصدی حقوق و ضابط قضایی شدن این حافظان طبیعت هستیم.

ایران در ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال پیش حیات وحش غنی داشته هر چند که امروزه این منابع ارزشمند محدود شده، اما به هر حال برای حفاظت از آن‌ها برای برنامه ریزی صورت می‌گرفت بر این اساس دست اندرکاران امور به این نتیجه رسیدند که برای حفظ محیط زیست و رساندن آن به دست نسل‌های بعد باید فکری اساسی اندیشیده شود، بعد از آن بود که «مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست» شکل گرفت و مناطق چهارگانه در قالب پارک‌های ملی، مناطق حفاظت شده، پناهگاه حیات وحش و اثر طبیعی ملی ایجاد شد.

با این حساب اکنون ۱۹ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار از همه مساحت کشور جزو مناطق چهارگانه شده است یعنی حدود ۱۱.۵۸ درصداز خاک کشور در قالب مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد البته بر اساس استاندارد جهانی متوسط مناطق حفاظت شده دنیا ۱۴ درصد از تمام مساحت کشور‌ها است که ما نسبت به متوسط جهانی حدود ۲.۴ درصد عقب‌تر هستیم که سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی امر در نظر دارد با احتساب مناطق شکار و تیراندازی ممنوع این عدد را به استاندارد جهانی برساند.

اما سوال اینجاست که حفاظت از این عرصه‌ها چگونه صورت می‌گیرد، جواب این است که محیط بانان از این عرصه‌ها حفاظت می‌کنند، اما می‌دانیم که تعداد محیط بانان کشور هم از حد استاندارد جهانی کمتر است که شهادت ۱۴۲ محیط بانان و جانباز شدن ۳۰۸ محیط بان در حدود ۵۰ سال گذشته گواه این ادعا است که حفاظت از این میزان عرصه با تعداد محدود محیط بان کار دشواری است و مشکلات زیادی به همراه دارد.

براساس استاندارد جهانی باید در هر هزار هکتار یک محیط‌بان فعال باشد، اما در ایران در هر ۱۲ هزار هکتار یک محیط‌بان وجود دارد که با این حساب تعداد محیط‌بانان ایران یک دوازدهم استاندارد جهانی است .

 

سرهنگ جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست دراین باره گفت: اکنون ۳۴۰۰ نفر محیط بان در کشور داریم که برای جبران این کمبود مجوز استخدام محیط بان را برای ۱۰ سال متوالی و هر سال ۳۰۰ محیط بان اخذ کردیم که سال گذشته این تعداد محیط بان استخدام شدند، اما با توجه به وسعت کشور به نظر می‌رسد باز هم از استاندارد جهانی فاصله داریم که برای جبران آن به نظر می‌رسد بهترین راه برای جبران کمبود استفاده از مشارکت‌های مردمی است.

وی درباره دستاورد‌های انقلاب اسلامی برای محیط بانان افزود: تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی محیط بانان دستورالعمل‌های مصوب خدمتی و حتی لباس فرم و تجهیزات لازم را نداشتند، اما اکنون از همه این موارد برخوردار هستند.

آموزش محیط بانان/اعزام به خارج

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست با تاکید بر لزوم آموزش محیط بانان گفت: آموزش محیط بانان از آذر سال ۱۳۹۸ در دانشکده محیط زیست کشور آغاز شد و قرار بود تا اسفند همین سال پرونده محیط‌بانان شاغل آموزش ندیده بست شود، اما با شیوع ویروس کرونا و لزوم رعایت تدابیر بهداشتی و حفاظتی، آموزش آخرین گروه از محیط‌بانان به تعداد ۱۰۰ نفر، با تأخیر روبرو و مقرر شد امسال با تمهیدات اتخاذ شده، دوره آموزش بدو خدمت محیط‌بانی برای این تعداد باقی‌مانده، به صورت مجازی اجرایی شود.

محبت خانی ادامه داد: شناخت و تنوع پوشش گیاهی ایران، قوانین و مقررات محیط‌زیست، حیات وحش ایران، قانون حفاظت و مدیریت حیات‌وحش، نقشه‌خوانی، جهت‌یابی و کار با GPS، اطفای حریق در منابع طبیعی، تعیین جایگاه و ماموریت‌های سازمانی محیط‌بانی، بازرسی نفر، اماکن و خودرو، دستگیری، بازداشت و بدرقه متهمان، شناخت مناطق حفاظت شده، زندگی و عملیات در طبیعت، کنترل خشم، بیماری‌های حیات‌وحش، اسلحه‌شناسی، دفاع شخصی، ضابطین قضایی، اصول گشت‌زنی، کلیات یگان و شناخت محیط‌زیست و آلاینده‌ها از دروسی هستند که در این دوره با همکاری یگان حفاظت محیط‌زیست، فرماندهی پلیس پیشگیری ناجا و دانشکده حفاظت محیط‌زیست آموزش داده می‌شود.

وی گفت: همچنین در پنج دوره حدود ۱۰۰ محیط بان به کشور‌های لهستان، کنیا و اتریش اعزام شدند و با آخرین دستاورد‌های روز دنیا در زمینه محیط بانی و حفاظت از محیط زیست آشنا شدند.

تجهیز پاسگاه‌های محیط بانی و محیط بانان به جلیقه‌های ضد گلوله

سرهنگ محبت خانی اظهار داشت: افزایش کمی و کیفی پاسگاه‌های محیط بانی یکی دیگر از برنامه‌های سازمان حفاظت محیط زیست بود به طوری که تا پیش از پیروزی انقلاب ۸۵ پاسگاه داشتیم که اکنون به ۶۰۹ پاسگاه رسیده است.

وی گفت: از آنجا که محیط بانان همواره در برخورد تنگاتنگ با شکارچیان غیر مجاز هستند از این رو باید به تجهیزاتی مانند جلیقه ضد گلوله و زانو بند تجهیز شوند که از دو سال گذشته تاکنون حدود ۴۰ میلیارد تومان از این تجهیزات شخصی خریداری و به محیط‌بانان سراسر کشور تحویل داده شده و در صدد توسعه این تجهیزات هستیم، همچنین به علت اینکه بیشتر نقاط مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست صعب العبور است بنابراین باید تجهیزات موتوری متناسب با این شرایط باشد که بر این اساس سال گذشته ۷۷ دستگاه خودرو کمک دار به محیط بانی‌های سراسر کشور تحویل داده شد که رییس سازمان محیط زیست تاکید کرده بود که تمام این خودرو‌ها باید فقط به محیط بانان تحویل داده شود نه اینکه در پاسگاه برای کار‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرند از این رو تمام این خودرو‌ها در سازمان بغل نویسی و تحویل محیط بانان شد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گفت: با تمام این کار‌ها با توجه به فرسودگی در ناوگان خودرویی و موتورسیکلت محیط بانی‌ها به حمایت و تقویب بیشتری نیاز داریم و باید خودرو‌ها و موتورسیکلت‌هایی که تهیه می‌شوند توان عبور از مناطق صعب العبور را داشته باشند تا محیط بانان از متخلفان عقب نمانند.

گسترش فعالیت محیط بانان به ویژه در برخورد با جرائم در فضای سایبری

وی افزود: چند سالی است شاهد مشاهده برخی اخبار، عکس و فیلم در خصوص انتشار آگهی‌های فروش غیرمجاز حیوانات وحشی و نادر، تصاویر و کلیپ‌های حیوان آزاری، شکار حیات وحش و زائل کردن جنگل‌ها و تخریب محیط زیست در فضای مجازی هستیم از این رو تفاهم نامه‌ای میان سازمان حفاظت محیط زیست و پلیس سایبری با هدف رصد و پایش جرایم مرتبط با قوانین محیط زیست در فضای مجازی منعقد شد.

محبت خانی گفت: در این تفاهم نامه وظیفه پلیس فتا توزیع مسئولیت تامین امنیت فضای مجازی در درون و برون سازمان، مسئولیت سازی در سازمان‌های مسئول، توسعه مشارکت فعال سایر ذی نفعان در کنترل جرایم فضای مجازی و همچنین به منظور انسجام بخشی، تمرکز و هم افزایی بیشتر در خصوص رصد و پایش فضای مجازی و مقابله با جرایم مرتبط با قوانین محیط زیست تعیین شده و همچنین یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان ضابط خاص قضائی در امور محیط زیست می‌تواند با پشتیبانی فنی و آموزشی پلیس فتا نسبت به رصد، شناسایی و پیگیری جرایم حوزه ماموریت خود اقدام و در فضای مجازی به ایفای ماموریت بپردازد.

تشکیل شعب زیست محیطی برای رسیدگی سریع به جرایم زیست محیطی

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست ادامه داد: با توجه به تخصصی بودن مقوله محیط زیست و لزوم تسریع در رسیدگی به پرونده‌های محیط زیستی قرار شد شعب تخصصی جرایم زیست محیطی در هر حوزه قضایی ایجاد شود که اکنون در دادسرای هر استان یک شعبه رسیدگی به جرایم زیست محیطی تشکیل شده است.

تصویب قانون حمایت قضایی و بیمه‌ای از محیط بانان و جنگلبانان

وی گفت: لایحه حمایت از محیط بانان حدود ۶ سال گذشته از سوی سازمان حفاطت محیط زیست تهیه و به مجلس شورای اسلامی ارسال شده بود که بعد از کش و قوس‌های فراوان اردبیشهت ماه امسال بعد از رفع ایرادات گرفته شده به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید، این قانون می‌تواند مانند چتری محافظتی از جان محیط بانان که همیشه در گرما و سرما در دشت و کوه به سر می‌برند و با متخلفان زیادی روبرو می‌شوند، محافظت کند.

ارتقاء سطح حقوق و دریافتی نیرو‌های محیط بانی

فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست گفت: مجوز افزایش فوق العاده پرداختی ویژه بند ۱۰ ماده ۶۸ معروف به ۳۵ درصد، از ابتدای فروردین ماه سال ۱۴۰۰ برای تمامی پرسنل یگان حفاظت محیط زیست کشور صادر شد.

وی با اشاره به اینکه این افزایش پرداختی، جدای از افزایش حقوق سالیانه مصوب هیات دولت در ابتدای هر سال است، افزود: در دولت دوازدهم ۵۰ درصد بر میزان حقوق محیط بانان اضافه شد، همچنین محیط بانان ۳ هزار امتیاز سختی کار که بالاترین امتیاز است را دریافت می‌کنند.

سرهنگ محبت خانی اظهارداشت: همچنین برای نخستین بار، ردیف مستقل بودجه برای یگان حفاظت محیط‌زیست در موضوع جیره غذایی و تامین تجهیزات، در بودجه مصوب سازمان در سال ۱۴۰۰ دیده شده است که اتفاق مبارک و پر برکتی است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گفت: تجهیز نیرو‌ها به سلاح م مهمات مصوب سازمانی، همکاری محیط بانان در کشف گونه‌های جدید جانوری، برخورداری محیط بانان از دستورالعمل خدمتی مصوب، ترفیع جایگاه اجتماعی محیط بانان در بین آحاد مردم، افزایش ارتباط محیط بانان با جوامع محلی و تشویق مردم به حفاظت خود جوش از مناطق حفاظت شده، بازتاب گسترده اقدامات محیط بانان در رسانه‌های جمعی و جلب آحاد جامعه به مشکلات موجود در این حوزه و جلب مشارکت مردمی برای کمک به امر حفاظت از طریق همیاران محیط زیست در سراسر کشور از دیگر اقداماتی است که در سازمان محیط زیست انجام شده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار ۲۲ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۸۴۲۱۲۹۶۵، www.irna.ir.