شعار سال: تالاب میانکاله استان مازندران امسال میزبان مهربان و امنی برای پرندگان مهاجر نبود. اوایل بهمن ماه بود که مردم محلی به یک باره با لاشه‌های زیادی از پرندگان سرخ و سفید در تالاب میانکاله مواجه شدند، آن‌ها خبر مرگ دسته‌جمعی پرندگان را به سازمان‌های مربوطه گزارش دادند. بعد از این گزارش بود که عکس‌های غم‌انگیزی از این پرنده‌کشی به رسانه‌ها راه یافت و فرضیه‌ها و، اما و اگر‌های زیادی در چرایی مرگ این پرندگان رنگارنگ مطرح شد.

البته این اولین بار نیست که پرندگان تالاب میانکاله به‌صورت دسته جمعی می‌میرند. اواخر دی ماه سال گذشته نیز بیش از ۴۰هزار پرنده در تالاب میانکاله تلف شدند و علت مرگ این پرندگان پس از بررسی سازمان دامپزشکی سم بوتولیسم اعلام شد. بوتولیسم توسط یک باکتری خاص ایجاد می‌شود و پرندگان با بلع گیاهان یا حیوانات آلوده به این سم فلج می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند.

امسال نیز داستان تلخ میانکاله تکرار شد و پرندگان زیادی در این تالاب از بین رفتند. به‌گفته بهمن نقیبی؛ معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی آمار تلفات در تالاب میانکاله به همان ۸۳۹ لاشه محدود نشده و این آمار در حال افزایش است.

سم بوتولیسم متهم قتل پرندگان

در روز‌های گذشته و با افزایش تلفات پرندگان مهاجر تالاب میانکاله فرضیه‌های متعددی برای این کشتار دسته‌جمعی مطرح شد. برخی توپ مرگ و میر پرندگان را به زمین آنفلوآنزای حاد پرندگان انداختند؛ برخی هم بیماری نیوکاسل را قاتل نامریی پرندگان دانستند، عده‌ای هم انگشت اتهام خود را به‌سمت فاضلاب‌ها و آب‌های آلوده نشانه گرفته بودند، اما با تمام این گمانه‌زنی‌ها و، اما و اگر‌ها مسئولان می‌گویند امسال هم مانند پارسال سم بوتولیسم پرندگان را به کام مرگ فرو برده است.

دو روز پیش سازمان دامپزشکی علت این تلفات را مجددا سم بوتولیسم اعلام کرد. بهمن نقیبی، در این مورد به ایسنا گفت: «سازمان دامپزشکی لاشه‌های پرندگان را دریافت و بلافاصله بررسی کرد. دراین بررسی ابتلای این پرندگان به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان و نیوکاسل رد شد و علت مرگ این پرندگان مانند سال گذشته سم بوتولیسم است.»

به‌گفته نقیبی باکتری‌ای به‌نام کلستریدیوم بوتولینوم در محل‌هایی که اکسیژن کم باشد در بقایای گیاهان کف تالاب رشد می‌کند و گرمای هوا نیز شرایط را برای رشد این باکتری فراهم می‌کند. این سم بسیار کشنده است و جلوگیری از تکرار آن کار بسیار دشواری است، مگر این‌که تالاب میانکاله احیا شود.

وی تصریح کرد: «امسال در بخش‌هایی از این تالاب شاهد عقب‌نشینی آب بودیم و اگر تالاب احیا نشود این فاجعه ممکن است سالیان سال تکرار شود. همچنین هرچه مواد آلی در محیط بیشتر شود، اکسیژن کمتر شده و محیط برای رشد باکتری مساعدتر می‌شود.»

مقصر مرگ پرندگان عوامل انسانی است

اگرچه سازمان نظام پزشکی وضعیت تالاب‌ها را مقصر اصلی تولید بوتولیسم و مرگ پرندگان معرفی می‌کند، اما برخی معتقدند که برخلاف نظر سازمان دامپزشکی تالاب‌ها نمی‌توانند سم بوتولیسم تولید کنند و در مرگ و میر پرندگان دست‌های دیگری در کار است. می‌گویند برخی شکارچیان غیرمجاز وقتی از خوان شکار پرندگان دست‌شان کوتاه می‌شود، ناراحتی و اعتراض خود را با ریختن سم در تالاب بر سر پرندگان خالی می‌کنند. مانند آنچه که در دهه ۷۰ در مازندران اتفاق افتاد. در یکی از سال‌های دهه ۷۰ محیط‌زیست صید‌های شکارچیان غیرمجاز را از آن‌ها گرفته بود و شکارچیان به تلافی آن، چند ١٠لیتر سم آفت‌کش مرکبات را داخل تالاب ریختند که در نتیجه آن چند صد‌هزار پرنده مردند و تالاب تا ماه‌ها بوی تعفن می‌داد.

اسماعیل کهرم، فعال محیط‌زیستی نیز مرگ و میر پرندگان در تالاب میانکاله را امسال عمدی می‌داند. وی در این زمینه به همدلی گفت: «عوامل انسانی و تضاد منافع باعث مرگ پرندگان در این تالاب شده است.»

این فعال محیط‌زیستی در رد ادعای سازمان دامپزشکی کشور مبنی بر تغذیه پرندگان از سم بوتولیسمی که به‌صورت طبیعی در تالاب تولید شده است، آن را دروغ بزرگی دانست و گفت: «از قول من تیتر بزنید دروغ بزرگ میانکاله!»

ادعای بوتولیسم دروغ بزرگ میانکاله است

کهرم تصریح کرد: «سموم در تالاب میانکاله از نوع بوتولیسم نیست و سم بوتولیسم در دریاچه تشکیل نمی‌شود، بلکه در کنسرو‌هایی سربسته تولید می‌شود، چون باید در محیط بدون هوازی تولید و رشد کند. از طرفی ایران بیش از ۲۰۰ تالاب دارد. چرا بوتولیسم در تالاب‌های دیگر تولید نمی‌شود.»

کهرم با بیان این‌که «تلفات پرندگان و آبزیان در میانکاله به‌دلیل عوامل انسانی است»، افزود: «در تالاب میانکاله شکارچیان، صیادان، گله‌داران، کشاورزان، ماموران محیط‌زیست، و ... در حال فعالیت هستند. در اغلب مواقع این افراد با هم تضاد منافع پیدا می‌کنند. مثلا محیط‌بان تور صیاد را که حدود یک و نیم میلیون قیمت دارد، ضبط می‌کند، آن هم دست به انتقام می‌زند و این فجایع زیست محیطی به بار می‌آید.»

وی ادامه داد: «در گذشته نیز این رفتار‌ها مسبوق به سابقه بوده است. چندین بار در گذشته همین تالاب میانکاله تجربه چنین اتفاقی را داشته است، برخی از شکارچیان متاسفانه برای گرفتن انتقام چنین کار‌هایی را انجام می‌دهند و این وضعیت را برای پرندگان ایجاد می‌کنند. ادعای مرگ و میر پرندگان با بوتولیسم دروغ بزرگی میانکاله است. در میانکاله سم ریخته‌اند، همانطور که در سال ۱۳۷۳ و همچنین در سال ۱۳۸۲ و پارسال هم همین کار را در میانکاله انجام دادند.»


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از همدلی، تاریخ انتشار: ۲۰ بهمن ۱۳۹۹، کدخبر: hamdelidaily.ir، ۱۵۰۰۸