شعار سال: به مناسبت ایام ماه مبارک رمضان امسال، پای درس‌گفتار «گزیده‌هایی از نهج‌البلاغه» از زبان عماد افروغ، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه دین نشسته‌ایم.

عماد افروغ در دهمین قسمت این مجموعه با موضوع «همسویی پیشوایان با مردم ناتوان» به بحث در رابطه با موضوع ضرورت همسویی زندگی رهبران جامعه با مردم ناتوان از دیدگاه امام علی(ع) پرداخت که مشروح آن را در ادامه می‌بینید و می‌خوانید.

خطبه دیگری که برای امروز برگزیدم، خطبه ۲۰۹ نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین(ع) است که خطبه‌ای کوتاه اما بسیار پرمغز است. امام علی(ع) می‌فرمایند: «خداوند بر پیشوایان حق واجب کرده که خود را با مردم ناتوان همسو کنند تا فقر و نداری تنگدست را به هیجان نیاورد و به طغیان نکشاند». این مسئله بدان معناست که سطح زندگی امرا باید نزدیک به طبقات پایین‌دست جامعه باشد تا مردم به طغیان و شورس نیفتند.

اگر شکاف طبقاتی و درآمدی بین زمامداران و مردم از یک حد متعارف خارج شود، باعث طغیان می‌شود و بی‌دلیل نبود که حضرت امیر(ع) آنقدر ساده و حتی زیر طبقه فرودست جامعه زندگی و امرار معاش می‌کردند.

یکی از خطبه‌هایی که نشان از حساسیت والای حضرت امیر(ع) نسبت به بیت‌المال دارد، داستان معروف مواجهه ایشان با برادرشان عقیل است. عقیل داستان زندگی خود را برای امام تعریف می‌کند و امام(ع) نیز که خود به واقعیات زندگی اقتصادی عقیل آگاه است، در برابر خواسته نامشروع او پاسخ عجیبی به وی می‌دهد که شرح این پاسخ در خطبه ۲۲۴ نهج‌البلاغه آمده است.

 

امیرالمؤمنین(ع) در این خطبه می‌فرمایند: «به خدا سوگند برادرم عقیل را دیدم که به شدت تهیدست شده و از من درخواست داشت تا یک من از گندم‌های بیت‌المال را به او ببخشم. کودکانش را دیدم که از گرسنگی دارای موهای ژولیده و رنگشان تیره شده، گویا با نیل رنگ شده بودند. پی در پی مرا دیدار و درخواست خود را تکرار می‌کرد. چون به گفته‌های او گوش دادم، پنداشت که دین خود را به او واگذار می‌کنم و به دلخواه او رفتار و از راه و رسم عادلانه خود دست برمی‌دارم. روزی آهنی را در آتش گداخته و به جسمش نزدیک کردم تا او را بیازمایم. پس چونان بیمار از درد فریاد زد و نزدیک بود از حرارت آن بسوزد. به او گفتم ای عقیل! گریه‌کنندگان بر تو بگریند، از حرارت آهنی مینالی که انسانی به بازیچه آن را گرم ساخته است، اما مرا به آتش دوزخی می‌خوانی که خدای جبارش با خشم خود آن را گداخته است».

امروز ما آن‌چنان که باید و شاید حساسیت‌های لازم در رابطه با بیت‌المال را نداریم وتا زمانی که این‌گونه است نباید شیوه حکومت خود را با سیره عملی امام علی(ع) مقایسه کنیم. تا زمانی که بی‌توجهی و عدم حساسیت نسبت به بیت‌المال و عدالت وجود داشته باشد، نمی‌توان حکومتی را حکومت علوی دانست. ما باید به هر حال به شکاف‌های طبقاتی جامعه توجه داشته باشیم و این شکاف‌ها را پر کنیم تا بتوانیم پای خود را جای پای حضرت امیر(ع) بگذاریم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایکنا، تاریخ انتشار ۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: 3966254، iqna.ir.