شعار سال: رقم و میزان آسیب‌های اجتماعی در سایر شهر‌ها به مرز هشدار رسیده است و این معضلات در کلانشهری، چون تهران بیش از سایر شهر‌ها و نقاط کشور به چشم می‌خورد.

کلانشهر تهران ایستگاه نخست حضور و اتراق مهاجران کوچک غیرمجازی است که در جستجوی لقمه‌ای نان به دور از جنگ و خونریزی پا به آن می‌گذراند.

بر اساس آخرین آمار تعداد کودکان کار در کشور در حال حاضر بین ۳ تا ۷ میلیون نفر است و بسیاری از این نان آوران کوچک در کارگاه‌ها و مجموعه‌های زیر زمینی بی نام و نشانی فعالیت می‌کنند که راه هر گونه نظارت و کنترلی بر آن‌ها بسته است.

آمار فوق برگرفته از مصاحبه یکی از نمایندگان مجلس در گفتگو با رسانه‌های رسمی کشور است و بر این اساس زنگ هشدار گسترش معضل کودکان کار و خیابان از مدت‌ها پیش به صدا درآمده است.

به گفته برخی از نمایندگان مجلس و همچنین مسئولان شهرداری در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی بیش از هزاران کودک کار تنها در شهر تهران زندگی می‌کنند.

آسیب‌هایی که همواره کودکان کار را تهدید می‌کند!

کودکانی که به انواع و اقسام کار‌ها و مشاغل سخت و زیان آور مشغول به کار هستند و در بسیاری از موارد آسیب‌های دیگری جز کار زود هنگام، همچون تعرض و تجاوز نیز متوجه آن‌ها می‌شود.

شیوع بیماری کرونا شرایط سخت و پیچیده‌تری را برای کودکان کار و خیابان رقم زده است و این کودکان همچون سایر اقشار آسیب‌پذیر بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به این ویروس مهلک قرار دارند.

نوع کار‌هایی که در حال حاضر اغلب کودکان کار به ویژه در شهر تهران به آن‌ها می‌پردازند از باربری و حمل بار در بازار‌های بزرگ و پر تردد گرفته تا زباله گردی و شیشه اتومبیل پاک کردن در سر چهارراهها، این کودکان را در معرض بیماری کرونا قرار داده است.

برخی از نهاد‌های حمایتی مثل سازمان بهزیستی کشور و همچنین معاونت اجتماعی شهرداری تهران به صورت جسته و گریخته برنامه‌هایی را در راستای ارتقاء سطح سلامت کودکان کار و خیابان انجام می‌دهند، اما در مجموع چنین اقداماتی نه مانع کار‌های پر خطر کودکان مثل زباله گردی شده است و نه حمایت موثری از این خانواده کودکان صورت می‌گیرد تا از فرستادن فرزندان خود به بیرون از خانه و بازماندنشان از درس و مدرسه خودداری کنند.

 

در حال حاضر درآمد روزانه کودکان کار در کلان‌شهری، چون تهران، به لحاظ مالی درآمد مناسب و قابل توجهی است، اما سبک زندگی این کودکان و بی‌سرپرست و بدسرپرست بودن آن‌ها مسیر زندگی معمولی را برای کودکان کار سخت و پیچیده کرده است.

ضرورت اصلاح رفتار مردم با کودکان کار!

امان‌الله قرائی‌مقدم جامعه شناس اظهار کرد: باور باندی هدایت شدن کودکان کار و خیابانی که گاهی به گدایی هم می‌پردازند، دیگر در مورد همه کودکان کار صحت ندارد و شاید بتوان گفت که ۱۰ درصد این کودکان به این سبک زندگی می‌کنند.

وی افزود: مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم را با چالش‌های متعددی روبرو کرده است و از طرفی اغلب کودکان کار دارای سرپرست ناموثری هستند که خود درگیر معضلاتی، چون طلاق و اعتیاد به مصرف موادمخدر بوده و نمی‌توانند مثل عموم مردم شرایط و امکانات حداقلی را برای فرزندان خود فراهم کنند و از این رو آن‌ها را در ازای کسب درآمد راهی خیابان می‌کنند.

این جامعه شناس بر ضرورت اصلاح رفتار مردم با کودکان کار و نقش آن در باورمند شدن آن‌ها تاکید کرد و گفت: رفتاری توام با احترام و به دور از ترحم می‌تواند در بهبود وضعیت فعلی که کودکان کار و خیابان با آن روبرو هستند کمک بزرگی باشد و از ارتکاب جرم آن‌ها نیز جلوگیری خواهد کرد.

ورود اجباری کودکان به بازار کار!

قرائی مقدم اقدامات دستگاه‌های اجرایی در حوزه ساماندهی و حمایت از کودکان کار و خیابان را ضعیف توصیف کرد و یادآور شد: متاسفانه اقدامات فعلی در موضوع تلاش برای بهبود شرایط جامعه در راستای حذف کار کودک و ایجاد بستری امن به دور از تنش برای این کودکان کافی نبوده و از طرفی متولی ثابت و مشخصی در این حوزه وجود ندارد.

وی همچنین تاکید کرد: آمار حضور کودکان کار که اتباع خارجی و غیر مجاز در ایران محسوب می‌شود روندی رو به افزایش دارد و این مسئله خود معضلات اجتماعی دیگری را به دنبال خواهد داشت.

این جامعه شناس اضافه کرد: تعداد کودکان کار ایرانی با هویت ایرانی هم کم نیستند و متاسفانه مشکلات معیشتی فعلی، خانواده‌های بسیاری را به ورود کودکانشان به بازار کار وادار کرده است.

قرائی مقدم بر وجود هماهنگی و نظم سازمانی میان دستگاه‌های متولی ساماندهی کودکان کار و خیابان تاکید کرد و گفت: در صورت ایجاد هماهنگی بین دستگاهی کار کودک قابل کنترل است و ارائه حمایت‌های روانشناسی و مشاوره به والدین این کودکان در جهت توانمند سازی آن‌ها نقشی غیر قابل انکار دارد.

 

با تصویب مصوبه "تهران شهر دوستدار کودک" توسط شورای اسلامی شهر تهران طی سال‌های اخیر، قرار بود تا همه کودکان حاضر در پایتخت از شرایط و امکانات معمولی برای داشتن یک زندگی معمولی و ساده برخوردار باشند و از ورود آن‌ها به چرخه آسیب‌های اجتماعی جلوگیری شود، اما نه تنها این مصوبه اجرایی نشده است که آمار کودکان کار و خیابان در این شهر مدام در حال افزایش است و با نگاهی به وضعیت فعلی این نان آوران کوچک به راحتی می‌شود فهمید که تهران مدفن آرزو‌های دل‌های بزرگ این کوچک قامتان شده است.

هم اکنون ۱۲ شهر در کشور به عنوان "شهر دوستدار کودک" شناخته شده‌اند، اما در کمتر مواردی کودکان از حقوق حداقلی برخوردار هستند و این مصوبه همچون بسیاری دیگر از مصوبات خیابان بهشت، تنها یک طرح کاغذی بدون هیچ ضمانت اجرایی به یادگار از اهالی این ساختمان در حاشیه باقی مانده است.

کودکان کار به عنوان یکی از اقشار در معرض آسیب نیازمند توجه و حمایت ویژه مسئولانی هستند که بدون تردید صاحب فرزندانی هم سن و سال آن‌ها بوده و تنها به جرم نداشتن والدین موثر و سالم از کمترین رفاهی که فرزندان مسئولان از آن بهره‌مند هستند، محروم مانده‌اند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۹۳۴۸۹۵، snn.ir