شعار سال: مالیات بر عایدی سرمایه یکی از اقسام مالیات بر درآمد است که تاکنون در بیش ۱۸۰ کشور دنیا در حال اجرا است و بیش از صد سال سابقه اجرا دارد. این مالیات اولین بار در سال ۱۹۱۳ درکشور امریکا تصویب و اجرا شد و بعد از آن به سرعت در سایر کشور‌ها فراگیر شد. در کشور ایران نیز علی رغم اینکه در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی در برای تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه انجام گرفته، اما تاکنون این تلاش‌ها به منجر به تصویب و ابلاغ قانونی برای اخذ مالیات از عایدی سرمایه نشده است.

برای روشن شدن موضوع در این یادداشت ابتدا تعریفی از مالیات بر عایدی سرمایه ارائه و سپس به این موضوع پرداخته می‌شود که در ایران این نوع مالیات قرار است در چه بازار‌هایی و روی چه کالا‌هایی وضع شود، همچنین در ادامه این یادداشت به تشریح اهمیت و آثار اخذ مالیات بر عایدی سرمایه در کشور پرداخته می‌شود.

*مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟

مالیات بر عایدی سرمایه که به مالیات ثروتمندان نیز شناخته می‌شود، نوعی از مالیات محسوب می‌شود که بر سود ناشی از فعالیت‌های غیر‌مولد اقتصادی از قبیل خرید و فروش مکرر زمین، خودرو، ارز و طلا اعمال می‌شود. در واقع در این نوع مالیات، افراد برسود ناشی از خرید و فروش مکرر دارایی‌های خود مالیات پرداخت می‌کنند. برای درک بهتر این موضوع بهتر است مفهوم «عایدی سرمایه» را شرح دهیم.

تصور کنید که دلالی تعداد زیادی مسکن را در به قیمت ۱۰۰ میلیارد تومان خریداری کرده و بعد از ۳ ماه قصد فروش آن را به قیمت ۱۲۰ میلیارد تومان دارد. در این میان او ۲۰ میلیارد تومان از خرید و فروش این منازل سود کرده است، اما هیچ مالیاتی نمی‌پردازد. در این شرایط پس از تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه او باید برای این ۲۰ میلیارد تومان که عایدی فروش او در مدت ۳ ماه است، مالیات پرداخت کند.

*چرا تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه ضروری است؟

نگاهی به داده‌های آماری بخش مسکن نشان می‌دهد که در کشور‌هایی که از لحاظ اقتصادی بی ثبات هستند، بخش مسکن محل حضور سرمایه‌هایی است که به جهت سفته بازی به آن جا سرازیر شده و باعث ایجاد تقاضای سوداگری و در نهایت افزایش تقاضا در بخش مسکن می‌شوند و افزایش تقاضا که بخش عمده آن غیر واقعی و نتیجه سفته بازی است باعث افزایش قیمت مسکن و بالا رفتن نرخ اجاره‌ها و فشار بی رویه به طبقه ضعیف و متوسط و متقاضیان واقعی در بخش مسکن می‌شود.

علاوه بر بخش مسکن، هجوم نقدینگی موجب ایجاد تقاضای سوداگرانه برای خرید و فروش وسایل نقلیه، طلا و ارز نیز می‌شود که این موضوع تاکنون به بی ثباتی قیمت‌ها در ایران منجر شده است. به همین منظور نمایندگان مجلس از چندی قبل در صدد حل این مشکل برآمده و به همین منظور طرحی برای اخذ مالیات بر عایدی سرمایه ارایه داده‌اند.

در صورت تصویب و اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه، از فعالیت‌های سوداگرایانه در بخش طلا، ارز، خودرو و مسکن جلوگیری می‌شود. همچنین وضع مالیات بر عایدی سرمایه در این بازار‌ها باعث از بین رفتن جذابیت فعالیت‌های سوداگرانه و پر هزینه شدن دلالی و سفته بازی در این بخش‌ها می‌شود و مصرف کنندگان واقعی راحت‌تر و با امنیت بیشتر می‌توانند نیاز‌های خود را از طریق این بازار‌ها تامین کنند. علاوه بر این قانون اخذ مالیات از عایدی سرمایه باعث هدایت نقدینگی سرگردان به سمت سرمایه گذاری در سهام شرکت‌ها به عنوان یکی از بخش‌های مولد اقتصادی خواهد شد و با مدیریت درست بازار سرمایه زمینه رونق کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی و رشد اقتصادی و افزایش رفاه و ثروت مردم فراهم می‌شود.

*آثار ضد تورمی اخذ مالیات از فعالیت‎‌های سوداگرایانه

در حال حاضر تورم در بخش مسکن، طلا، ارز و خودرو حداقل ۳۰ درصد بالاتر از سایر بخش‌ها ارزیابی می‌شود و این تورم بالا عامل حضور سفته بازان در این بازار‌ها برای کسب سود‌های کلان شده است. در این میان حضور دلالان در این بازار‌ها و ایجاد تقاضای غیر واقعی همان طور که پیش‌تر توضیح داده شد عامل افزایش بیشتر قیمت‌ها است و مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند به عنوان ابزار کنترل کننده از ورود سوداگران و دلالان جلوگیری کرده و به این ترتیب تورم را کنترل نماید تا به این شیوه زمینه برای استفاده بهینه مصرف کنندگان واقعی از کالا‌ها فراهم شود.

یادداشتی از روح‌اله رامشینی کارشناس حوزه مالیات

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از فارس، تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۴۰۰۰۳۱۷۰۰۰۶۷۴، www.farsnews.ir