شعار سال: بنابر نقشه‌های هواشناسی مجموع بارش کشور از ابتدای سال زراعی تاکنون ۱۳۰ میلی متر بوده که این امر کاهش ۵۳.۹ درصدی نسبت به سال قبل و ۴۱.۹ درصدی دوره بلندمدت نشان می‌دهد که این امر در کنار نبود بارش مناسب در فصل تابستان منجر به انواع و اقسام خشکسالی در بخش کشاورزی شده است.

گزارش‌های سازمان ملل حاکی از آن است که از سال ۲۰۰۸ و به دنبال بحران اقتصادی جهان، افزایش قیمت موادغذایی و انرژی، فعالیت در بخش کشاورزی در کشور‌های دیگر روند تندتری به خود گرفته که همواره برای کشور‌های میزبان، دریافت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای توسعه بخش کشاورزی است که در نهایت منجر به افزایش تولید محصولات غذایی و کاهش فقر، انتقال دانش و تجربه به این کشور‌ها خواهد شد.

بسیاری از مسئولان بر این باورند که با توجه به قرار گرفتن ایران در کمربند خشک جهان، تغییر اقلیم و کاهش بارش یک سوم متوسط جهانی توسعه روش‌های نوین‌های آبیاری و کشت فراسرزمینی راهی برای مقابله با بحران کم آبی کشور است و در مقابل برخی مسئولان انتقاداتی نسبت به کشت فراسرزمینی دارند و معتقدند که در شرایط تحریم امکان کشاورزی در کشور‌های دیگر وجود ندارد.

حال به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا درباره تاثیر کم بارشی و خشکسالی‌های اخیر بر شرایط آبی کشور و راهکار‌های رفع بحران فعلی آب با خبر شویم:

ضرورت رفع نگرانی بحران آب در بخش کشاورزی/ قحطی و کم آبی را قبول نداریم

رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با اشاره به اینکه کم آبی و خشکسالی کشور ما را تهدید می‌کند، اظهار کرد: علی رغم شرایط اقلیمی و کم بارشی، محصولات پر آب همچون هندوانه صادر و در مقابل گندم و جو کم آب وارد می‌شود، در حالیکه بصورت دیم امکان تولید وجود دارد.

وی با تاکید بر اینکه نگرانی آب در بخش کشاورزی باید حل شود، افزود: نگاه به بارش‌های بهاری و زمستان نباید باشد چرا که کشور‌های خلیج فارس هم در طول سال همیشه باران ندارند و از آب رودخانه‌ها استفاده می‌کنند، درحالیکه ما فقط به آب‌های زیرزمینی متکی هستیم.

نورانی با بیان اینکه یک پنجم کره زمین را خاک و مابقی را آب تشکیل داده است، گفت: هم اکنون برخی کشور‌ها از آب دریای عمان استفاده می‌کنند و بی تدبیری مسئولان را نباید گردن کم آبی یا محصولات پر آب انداخت.

این مقام‌مسئول در واکنش به اظهار نظر برخی کارشناسان مبنی بر صادرات محصولات آب بر بیان کرد: با توجه به کم آبی، صادرات محصولات را نباید تعطیل کرد و باید به سمت و سوی تولیداتی رفت که مصرف آب کمتری در واحد سطح دارند.

رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی با بیان اینکه غذای مردم اولویت همه دولت هاست، گفت: کشور‌هایی که تولید غذا می‌کنند، ابر قدرت هستند و کشور‌هایی که دستشان را برای تامین غذا دراز می‌کنند، ناتوان هستند.

وی با اشاره به اینکه کشت فراسرزمینی راه حل رفع بحران فعلی نیست، بیان کرد: کشت فراسرزمینی تنها برای زمان صلح است و در شرایطی که دیگر کشور‌ها ما را تهدید می‌کنند، چطور می‌توان در آفریقا اقدام به کشت گندم و ورود آن به کشور کرد.

نورانی ادامه داد: کشت فراسرزمینی برای کشور‌هایی است که در صلح و آرامس به سر می‌برند و مشکلات تحریم ندارند، اما در زمانیکه تحریم در طول سال‌های گذشته فشار سنگینی به کشور وارد می‌کند، کمبود‌ها را نباید گردن بی آبی انداخت، درحالیکه می‌توان آب دریای عمان را انتقال داد.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در واکنش به اظهار نظر برخی کارشناسان پیرامون کمبود یا قحطی آب در کشور بیان کرد: هم اکنون کشور‌های همسایه از دریای عمان آب مورد نیاز را تامین می‌کنند که با این وجود قحطی و کم آبی را قبول نداریم.

نورانی ادامه داد: امروزه با استفاده از تکنولوژی روز دنیا می‌توان آب مورد نیاز را تامین کرد که با این وجود کم آبی و خشکسالی را قبول نداریم.

پرداخت ۸۵ درصد هزینه سیستم‌های نوین آبیاری شعاری بیش نیست/اجرای سیستم‌های نوین آبیاری راهی برای بحران کم آبی

محمد شفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه کشت فراسرزمینی راه حل مناسبی برای تامین نیاز کشور نیست، اظهار کرد: اگر با کشت فراسرزمینی به دنبال تامین نیاز کشور باشیم، این امکان وجود دارد که در سال‌های آتی با مشکل روبرو شویم.

وی افزود: تامین آب مورد نیاز کشور به شرط سرمایه گذاری و تغییر روش‌های آبیاری متناسب با شرایط اقلیم هر منطقه وجود دارد.

ملک زاده ادامه داد: مصرف آب مورد نیاز را متناسب با شرایط هر منطقه باید بهینه کنیم تا با ایجاد امکانات و زیرساخت‌های لازم همچون پرداخت تسهیلات بدون بهره و با کمک‌های یارانه‌ای تولیدکنندگان را در زمینه توسعه سیستم‌های نوین آبیاری حمایت کنند.

این مقام مسئول در واکنش به شعار۸۵ درصدی کمک‌های بلاعوض سیستم‌های نوین آبیاری بیان کرد: با توجه به نبود برنامه مناسب، کشاورزان تا نوبت دریافت تسهیلاتشان برسد، ۲ تا ۳ سال زمان می‌برد که در آن‌مقطع قیمت امکانات، ابزار و اتصالات لوله را با نرخ روز باید محاسبه شود که این امر مشکلات کشاورزان را تشدید می‌کند. به عنوان مثال در ۳ سال گذشته هزینه سیستم‌های نوین آبیاری ۱۰ میلیون تومان برآورد شده که با پرداخت ۸۵ درصد آن از سوی دولت، رقمی حدود ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود، درحالیکه قیمت اتصالات و لوله در آن مقطع ۵۰ میلیون تومان می‌شود که ۸۵ درصد یارانه بلاعوض رقمی نیست.

رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با انتقاد از بی کیفیتی لوازم و اتصالات سیستم‌های نوین آبیاری بیان کرد: در حال حاضر لوارم و اتصالات در مدت زمان ۵ تا ۶ ماه از بین می‌رود که این عوامل موجب شده کشاورزان رغبتی به توسعه سیستم‌های نوین آبیاری ندارند یا در تجهیز سیستم‌های نوبن ناچار به پرداخت ۱۰۰ درصد هزینه از جیبشان هستند که با این وجود نمی‌توان امیدوار به اجرای روش‌های نوین آبیاری بود.

وی با تاکید بر اجرای روش‌های نوین آبیاری بیان کرد: با اجرای سیستم مکانیزه برای آب، آبیاری غرقابی و سنتی به آبیاری نوین قطره ای، بارانی و نواری تبدیل شود، مصرف آب و مشکلات به حداقل می‌رسد.

ملک زاده ادامه داد: با مصرف بهینه آب می‌توان حداکثر بهره وری را داشت به طوریکه در محصولاتی که ۷۰ تا ۸۰ درصد وارد کننده هستیم، بی نیاز از واردات شویم.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه کشت فراسرزمینی یک ظرفیت است، بیان کرد: در کشور‌هایی که امکان آب و زمین فراهم است و نیاز به نیروی انسانی دارند، می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد. به عنوان مثال هر فردی چند صد هکتار اجاره کند یا در قالب تشکل‌ها کشت فراسرزمینی را انجام دهند چرا که در چند سال گذشته برخی کشاورزان در کشور‌های استقلال یافته همچون قزاقستان، اوکراین، غنا، برزیل و عراق کشت فراسرزمینی انجام دادند، اما رضایتمندی نداشتند.

به گفته وی، با توجه به تاکید مقام‌معظم رهبری بر حمایت از تولید از داخل، استفاده صحیح از منابع، ایجاد زیرساخت‌های لازم و شناسایی بازار محصولات در داخل و خارج کشاورزان دغدعه‌ای ندارند، اما این امر مستلزم رفع مشکلات کم آبی و استفاده بهینه از تولید است.

اجرای سیستم‌های نوین آبیاری بهترین گزینه برای بحران آب/پتانسیل قابل توجهی در تولید مغفول مانده است

رحیمی نیا کارشناس کشاورزی  اجرای روش‌های نوین آبیاری تحت فشار را بهترین‌گزینه رفع بحران کم آبی دانست و گفت: اجرای روش‌های نوین آبیاری بهره وری را افزایش و مصرف آب را کاهش می‌دهد.

وی با تاکید بر مطالعه کشت کم آب بر در نقاط اقلیمی با شرایط مختلف افزود: با توجه به آنکه توسعه چغندر قند پاییزه یک سوم چغندرقند بهاره آب مصرف می‌کند، وزارت جهاد کشاورزی از سال ۹۲ با حدود ۲ هزار هکتار کشت چغندرقند پاییزه را شروع کرد که امسال با افزایش ۱۰ برابری به ۲۰ هزار هکتار رسیده است.

رحیمی نیا توسعه محصولات کم آب بر با ارزش نهادن به مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش بنیان و توسعه محصولات سازگار متناسب با هر اقلیم را از دیگر راهکار‌های رفع بحران کم آبی اعلام کرد.

این کارشناس کشاورزی ادامه داد: گرچه کشت فراسرزمینی راهی برای رفع نیاز کم آبی است و این موضوع را نمی‌توان تکذیب کرد، اما پتانسیل‌های قابل توجهی در داخل کشور مغفول مانده است که توجه به آن می‌تواند ما را از بحران آب نجات دهد.

به گفته وی، در برخی مواقع تصور می‌کنیم که با کشت فراسرزمینی مشکلات مرتفع می‌شود، درحالیکه براساس چشم انداز ابلاغی کلان کشور باید برنامه ریزی بلندمدت داشته باشیم.

رحیمی نیا با بیان اینکه مدیریت‌های غیرکارشناسی منجر به کاهش حجم آب شده است، گفت: به رغم آنکه خوزستان استان اول تولید محصولات استراتژیک گندم، ذرت، چغندرپاییزه، کلزا و مناطق شمالی این استان محل کشت صیفی و مرکبات است، اما مدیریت‌های غیرکارشناسی منجر به کاهش حجم آب و آسیب به تولید محصولات استراتژیک شده است.

این کارشناس کشاورزی در پایان تصریح کرد: اتخاذ برخی تصمیمات بر مبنای سال‌های پرآبی منجر به ایجاد خسارت به تولید محصولات شده است به طوریکه مشکلات مدیریتی سال‌های اخیر موجب شد بحث آب در مواقع بحرانی خود را بیشتر نشان دهد.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار:۹تیر ۱۴۰۰، کد خبر: ۷۷۹۸۹۲۱ yjc.ir