شعارسال: المیادین در مطلبی به قلم هدی رزق نوشت: در دهه هشتاد قرن گذشته، کمک آمریکا به نیرو‌های مبارز در افغانستان، مسکو را مجبور به عقب نشینی از این کشور کرد و باعث افزایش قدرت القاعده شد.

در ادامه این مطلب آمده است: خارجی‌ها مایلند که جنگ‌های داخلی به صورت نیابتی اوج بگیرد، همانطور که در لیبی، سوریه و یمن اتفاق افتاد. دخالت مستقیم سعودی در یمن، و واکنش انصارالله، زمینه مناسبی را برای القاعده در شبه جزیره عربی مهیا کرد و عواقب انسانی فاجعه باری هم داشت.

عواملی که مانع از جنگ بین دولت‌ها می‌شود، نظیر سلاح هسته ای، نمی‌تواند مانع از جنگ‌های داخلی شود، همچنانکه سوء استفاده از فقر، شکست حکومت‌ها و تنش‌های نژادی و دینی از سوی دولت‌های خارجی صورت می‌گیرد.

عقب نشینی غافلگیر کننده از افغانستان سوالاتی را به دنبال دارد

درگیری‌های داخلی به روزنه اصلی نفوذ و رقابت نظامی بین دولت‌ها تبدیل شده است. هزینه دخالت‌های مستقیم آمریکا در عراق و افغانستان بسیار زیاد بود، از این رو واشنگتن به دنبال اشکالی از نفوذ با استفاده از جنگ‌های داخلی در این کشورهاست که خود بتواند نفوذ غیر مستقیمی در آن داشته باشد. به نظر می‌رسد عصر دخالت‌های آمریکا ادامه دارد، تصمیم بایدن در مورد خروج از افغانستان، با هدف محدود کردن دخالت مستقیم آمریکا در جنگی بی پایان بود.

دلیل کسانی که خروج آمریکا را تایید می‌کنند آن است که این کشور باید برای مقابله با چالش‌هایی که از سمت چین با آن مواجه است، فراغت داشته باشد، اما نشانه‌های استراتژی ایالات متحده در قبال افغانستان و دوره پس از خروج از آن، شک برانگیز است و به نظر می‌رسد دلایلی که در مورد تمرکز واشنگتن روی رقابت با چین مطرح می‌شود، ضعیف است، چرا که حضور نیرو‌های نظامی آمریکا در کابل حتی قبل از روی کار آمدن بایدن کاهش یافته بود و قرار نیست با خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان، موازنه قوا با چین تغییر کند.

اظهارات جو بایدن در مورد تکیه واشنگتن بر استراتژی گرفتن کمک نظامی از خارجی ها، باعث نگرانی مسکو و متحدان آن در آسیای میانه شده است که مخالف ایجاد پایگاه‌های نظامی آمریکا هستند، این در حالی است که واشنگتن مذاکراتی را برای تشکیل پایگاه‌های نظامی انجام داده که وظیفه آنها، نظارت بر مسیر امور در افغانستان بعنوان بخشی از استراتژی مذکور باشد.

این استراتژی اساسا مبتنی بر مقابله با سازمان‌های تروریستی داخل افغانستان و به راه انداختن حملات هوایی از دولت‌های همسایه آن است، اما استراتژی مذکور مستلزم آن است که وزارت دفاع آمریکا جنگنده‌های بیشتری را فراهم کرده و آن‌ها را برای مبارزه با تروریسم در افغانستان اختصاص دهد. به این ترتیب آیا هدف از عقب نشینی سریع، تبدیل افغانستان به میدان درگیری بین دولت و طالبان است؟ تا به این شکل دخالت بدون هزینه آمریکا یا ایجاد مکانی برای پایگاه‌های آمریکایی در اسیای میانه، تسهیل شود یا اینکه این اقدام وسیله‌ای است برای ادامه جنگ در مرز‌های چین و تلاش برای مهار آن؟

رقابت با چین و جنگ‌های نیابتی

به نظر می‌رسد حل جنگ داخلی در افغانستان، یک طرح طبیعی مشترک برای واشنگتن و پکن است، چرا که ایالات متحده تمایل زیادی به پایان جنگ در این کشور دارد و استان شینگ یانگ چین در مرز‌های با افغانستان واقع است. قطعنامه‌های شورای امنیت وابسته به سازمان ملل متحد که به هیئت سازمان ملل اجازه کمک به افغانستان در سال ۲۰۱۶ را داد، به طرح یک کمربند و یک راه چین در راستای تشویق تجارت در افغانستان و تلاش تمام شرکای منطقه‌ای و بین المللی افغانستان برای حمایت از صلح و پیشرفت اشاره کرد، اما دولت ترامپ به مخالفت با همکاری افغانستان و چین ادامه داد.

 

 

 

رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا و جان بولتون مشاور امنیت ملی، در سال ۲۰۱۸ از توسعه تجاری چین انتقاد کرده و قرارداد‌های آن را مبهم توصیف نمودند. آمریکا برنامه‌ای را برای سرمایه گذاری طراحی کرد تا با طرح یک کمربند و یک راه چین رقابت کند، طرحی که مبتنی بر ایجاد آژانس آمریکایی جدیدی برای تسهیل سرمایه گذاری در کشور‌ها بود.

احتمالا پس از خروج از افغانستان، ایالات متحده مجبور به فرو رفتن در تمام مشکلات قبلی خود نمی‌شود و این در صورتی است که دولت افغانستان و طالبان در نهایت به توافق صلحی دست یابند؛ و چه بسا این دولت نمی‌تواند پناهگاهی برای سازمان‌های تروریستی باشد، حتی در صورتی که طالبان بتواند بر آن مسلط شود. در ادامه واشنگتن می‌تواند منابع مالی و انرژی خود را صرف رقابت با پکن کند.

احتمال دارد هر رقابت نظامی در آینده بین چین و آمریکا، به صورت جنگ نیابتی باشد و دلیل آن، عواملی است که مانع از جنگ بین دولت‌ها می‌شود و تعدادی دولت‌ها هستند که در سیاست‌های خود، دور از ایالات متحده بوده و به چین نزدیک می‌شوند، دولت‌هایی نظیر ایران، ونزوئلا یا کره شمالی.

با وجود مشکلات داخلی، همچنان ایالات متحده نیازمند خلق یک دشمن خارجی و نپذیرفتن قطب‌های دیگر است، بویژه آنکه صدا‌هایی از سوی جمهوری خواهان شنیده می‌شود که هنوز دشمنی با چین را بعنوان برگه‌ای برای رقابت با دموکرات‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند.

شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت انتخاب، تاریخ انتشار: ۲۸ تیر ۱۴۰۰، کدخبر: ۶۲۸۵۸۰، entekhab.ir.