از عملیات کمان ۹۹ یا سایه البرز چه می‌دانید؟

در بعد از ظهر روز ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ نیروی هوایی عراق در عملیاتی شبیه به حمله نیروی هوایی اسرائیل که در سال ۱۹۶۷ در جنگ با اعراب، با حمله غافلگیرکننده نیروی هوایی مصر را از کار انداخته بود، به پایگاه‌های هوایی ایران حمله کرد، با این تصور که با این کار، نیروی هوایی ایران را از کار خواهد انداخت. این عملیات موفقیت چندانی برای عراق نداشت و نیروی هوایی ایران آسیب زیادی ندید. روز اول مهر، ایران عملیات تاریخی کمان ۹۹ یا سایه البرز را تدارک دید و نیروی هوایی عراق را تا حد زیادی زمین گیر کرد.

شعار سال: عملیات کمان ۹۹ یا عملیات سایه البرز، عملیات هوایی گسترده نیرو‌های مسلح ایران، در اولین روز جنگ ایران و عراق بود که بزرگترین عملیات نظامی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. این عملیات در تاریخ ۱ مهر ۱۳۵۹ اجرا شد. در عملیات کمان۹۹، شمار ۲۰۰ هواپیمای جنگی ایرانی حضور داشتند، که ۱۴۰ فروند از آن‌ها از مرز عبور کردند و اهداف نظامی، فرودگاه‌ها و آشیانه‌های نظامی متعلق به ارتش عراق را در مناطق کرکوک، موصل، رشید، حبانیه، ناصریه، شعیبیه، کوت و المثنی مورد هدف قرار دادند و ۶۰ فروند دیگر نیز کار پشتیبانی را در این عملیات هوایی، انجام می‌دادند.

در عملیات کمان۹۹ از جنگنده-بمب‌افکن‌های اف-۵ و اف-۴ برای بمباران مواضع، شکاری-رهگیر اف-۱۴ برای محافظت از هواپیماها، بوئینگ ۷۴۷ و بوئینگ ۷۰۷ برای سوخت‌رسانی و از سی-۱۳۰هرکولس برای جمع‌آوری اطلاعات الکترونیکی و مشخص کردن محل پایگاه‌های موشکی استفاده شد. کمان ۹۹، باعث برتری هوایی نیرو‌های مسلح ایران در ماه‌های آغازین جنگ گردید.

وضعیت ناوگان و اسکادران هوایی حاضر در این عملیات بشرح زیر بوده است:

۴۸ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن F۵E از پایگاه هوایی تبریز به پرواز درآمدند و پایگاه هوایی موصل را در هم کوبیدند.
۴۰ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن F۵E از پایگاه چهارم شکاری دزفول به پرواز درآمدند و پایگاه هوایی ناصریه را در هم کوبیدند.

۱۶ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه همدان به پرواز درآمدند و پایگاه هوایی کوت را در هم کوبیدند.
۱۶ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه ششم شکاری بوشهر به پرواز درآمدند و پایگاه هوایی شعیبه را در هم کوبیدند.

۱۲ فروند هواپیمای جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه یکم شکاری مهرآباد به پرواز درآمدند و پایگاه هوایی رشید در نزدیکی بغداد را بمباران کردند.

۸ هواپیمای جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه همدان به پرواز درآمدند و فرودگاه بغداد و پایگاه شمالی حبانیه را در غرب بغداد در هم کوبیدند

۳ فروند هواپیمای هرکولس سی - ۱۳۰ از پایگاه یکم شکاری مهراباد جهت یافت پدافند هوایی و نیروی موشکی عراق
برای این عملیات جمعاً ۳۸۰ نفر از پرسنل نیروی هوایی با ۲۰۰ فروند جنگنده بمب‌افکن به پرواز درآمدند که ۱۴۰ هواپیما از مرز عبور کرد. در این روز نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با ۳۰۰ پرواز عملیاتی باعث شدند ارتش عراق در به‌کارگیری نیروهایش دچار مشکل شود و با از دست دادن آزادی عمل، نیروی زمینی خود را بدون پشتیبانی هوایی در صحنه نبرد در مناطق اشغالی ایران، به حال خود رها کند.