چگونگی شکسته شدن حصر آبادان

عملیات ثامن‌الائمه عملیات تهاجمی نیرو‌های مسلح ایران بود که به فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و مشارکت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، علیه مواضع یگان‌های ارتش عراق، مستقر در استان خوزستان، انجام شد. این عملیات در ساعت ۱ بامداد ۵ مهرماه ۱۳۶۰ در محور آبادان به شرق کارون در جنوب‌غربی ایران آغاز گردید و پس از ۴۲ ساعت نبرد بی‌وقفه، با شکسته شدنِ حصر آبادان و بازپس‌گیری بیش از ۱۵۰ کیلومتر مربع از خاکِ ایران، به پایان رسید. محوریت عملیات ثامن‌الائمه با لشکر ۷۷ خراسان بود و در مجموع بیش از ۳۵ گردان از نیرو‌های ایرانی در این عملیات شرکت داشتند.

شعار سال: پس از برکناری ابوالحسن بنی‌صدر از مقام فرماندهی کل قوا، امکان همکاری مشترک سپاه پاسداران و ارتش، میسر شد. با صدور پیام امام خمینی در جهت شکسته شدن حصر آبادان، نیروی زمینی ارتش با طراحی این عملیات و محول کردن آن به لشکر ۷۷ خراسان، در ساعت یک بامداد ۵ مهر ۱۳۶۰ با نام عملیات ثامن‌الائمه، در سه محور دارخوین، فیاضیه و جاده آبادان-ماهشهر، به اجرا درآمد.

در این عملیات، چند گردان از سپاه پاسداران، لشکر ۷۷ خراسان و تیپ ۳۷ زرهی شیراز از ارتش، یک گردان تانک، از تیپ ۲ لشکر ۱۶ زرهی قزوین و یک گردانِ پیاده از ژاندارمری، به مصاف حدود ۳۰ گردان از نیرو‌های ارتش عراق رفتند. نیرو‌های ایرانی تا ساعت ۲ بعد از ظهر، ضمن شکستن محاصرهٔ آبادان، موفق شدند ۲ جادهٔ آبادان-اهواز و آبادان-ماهشهر را نیز تصرف نمایند.

برخی از مهمترین نتایج و خسارات وارده بر طرفین عملیات بشرح زیر بوده است:

* ساحل شرقی رودخانه کارون توسط نیرو‌های ایرانی تصرف گردید.
* آبادان از محاصره یک ساله نیرو‌های عراقی خارج شد.
* بیش از ۱۵۰ کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده ایران آزاد شد.
*تلفات این عملیات برای طرف عراقی بیش از ۱٫۵۰۰ نفر کشته و در حدود ۲٫۵۰۰ نفر اسیر شدند، تعداد ۹۰ دستگاه تانک و نفربر، ۱۰۰ دستگاه انواع خودروی سبک و سنگین منهدم گردید و ۳ فروند هواپیمای جنگنده و یک فروند هلیکوپتر نیروی هوایی عراق نیز سرنگون شدند، همچنین ۱۰۰ دستگاه تانک، ۶۰ دستگاه نفربر، ۳ دستگاه لودر و ۱۵۰ دستگاه خودرو نیز توسط نیرو‌های ایرانی به غنیمت گرفته شد.

* از نیرو‌های ایرانی ۳٫۰۰۰ نفر کشته و زخمی شدند و ۱۵۰ فروند تانک، ۹ فروند هلیکوپتر تهاجمی از نوع بل ای‌اچ-۱ کبرا، ۲ فروند هلیکوپتر ترابری بوئینگ سی‌اچ-۴۷ شنوک و ۳ فروند بل ۲۱۴ ایرانی نیز در هنگام اجرای این عملیات منهدم شدند.
عملیات ثامن‌الائمه را باید اولین تجربه پیروز عملیات‌های مشترک سپاه و ارتش دانست، که پس از عزل بنی‌صدر انجام گردید. پس از این عملیات ۷ تن از فرماندهان ارشد ارتش عراق، با دستور مستقیم صدام حسین تیرباران شدند.