شعار سال: اینجا شادگان است؛ تالابی نیمه جان در فهرست مونترو، لیست قرمز تالاب های در معرض خطر کنوانسیون رامسر؛ اگر سرت را کمی بچرخانی، نخل های خشک و مُرده را می بینی و اراضی کشاورزی تشنه و نیمه جان را که اگر خشک تر شوند می شوند "کانون ریزگرد" ؛ یک میلیون و 800 هزار نفر نخل خشک شده است.
 
در حالی که ساخت سدها در ایران و جهان، تجربه ای شکست خورده به حساب می آید و مخزن اغلب سدها اکنون در نزدیکی زمستان خالی است وزارت نیرو همچنان مجوز ساخت سد صادر می کند.
 
از سوی دیگر بروز خشکسالی ها و سیلاب های دهشتناک در مناطق پُرسد ایران، چین و دیگر کشورها اثبات کرده سدها به دلیل برهم زدن تعادل اکولوژیک مناطق، بحران را افزایش می دهند. در ایران اما همچنان عده ای بدون انجام "مطالعات ارزیابی محیط زیستی" EIA (Environmental impact assessment) و بدون بررسی شرایط مناطق، بر طبل سدسازی می کوبند. گویی قرار است این سرزمین همچنان بر پایه "آزمون وخطا" بچرخد و علم و قانون جایگاهی در تصمیم سازی ها و سیاست گذاری های کلان و خُرد نداشته باشند.
 
تالاب شادگان با 486 هزار هکتار مساحت، در فهرست جهانی "کنفوانسیون رامسر" قرار دارد. بخش عمده ای از این تالاب در شادگان و بخشی نیز در آبادان قرار گرفته است.
 
این تالاب، حقابه خود را از رودخانه جراحی ( مارون) می گیرد که از کوه های "ایدنک" کهکیلویه سرچشمه گرفته، از بهبهان عبور می کند. در "رامز" با یک رودخانه بسیار کوچکی تلاقی می کند و نام آن "جراحی" می شود.
 
مارون 1 و بروز فاجعه
 
محمد داسمه وکیل دادگستری و کنشگر محیط زیست در اینباره به سلامت نیوز گفت:« در بهبهان در دولت آقای هاشمی رفسنجانی، سد مخزنی "مارون" را ساختند که با ساخت آن، صدها هزار هکتار از اراضی اطراف، به زیر کشت آبی رفت. با استقراض از بانک جهانی، اراضی تسطیح و صاف شد و کشت غرقابی در آن اجرا شد. در بهبهان دو سد دیگر نیز داریم؛ یکی سد تنظیمی "آریوبرزن" و دیگری سد "شهدا".»
 
او افزود:« از شبکه آبیاری مارون تا "جایزان" و "امیدیه" و زمین های "رامشیر" تا "شادگان" سرتاسر از رودخانه مارون (جراحی) آبیاری می شود. وجود سد مخزنی مارون 1 و صدها هزار هکتار زمین کشاورزی که به روش غرقابی تامین آب می شد موجب شد سال های سال، "تالاب بین المللی شادگان" بزرگترین تالاب ایران، از حقابه قانونی خودش محروم باشد و تالابی که در فهرست جهانی کنوانسیون رامسر بود تبدیل به تالابی در "فهرست مونترو" رامسر معروف به لیست قرمز و تالاب های در معرض خطر شود.»
 
نخل ها می میرند
 
داسمه با یادآوری آنچه در گذشته اتفاق افتاده و عوارض آن همچنان ادامه دارد گفت:« سال های 1391 آقای فرج اللهی فرماندار وقت شادگان اعلام کرد 500 هزار نخل در شادگان خشک شده است. الان که بنده خدمت شما هستم بر اساس اظهارات مسوولان منطقه خصوصا نماینده شادگان، بالغ بر یک میلیون و 800 هزار نفر نخل در شادگان خشک شده است و با ساخت مارون 2 این رقم چند برابر خواهد شد.»
 
این کنشگر محیط زیست همچنین گفت:« نابودی کشاورزی شادگان و نیز آسیب های جدی به تنوع زیستی منطقه، تنها بخشی از مصیبت ها و تبعات نابودی تالاب شادگان در صورت ساخت مارون 2 است.»
 
تقویت ریزگردها در منطقه
 
داسمه هشدار داد:« همان طور که می دانید ریشه ریزگردها و کانون های ریزگرد نیز منشا تالابی دارد و عموما مناطق و عرصه هایی که قبلا آب داشته و آبیاری می شده است و یا نمناک بوده در صورت خشک شدن تبدیل به کانون ریزگرد می شود. بر این اساس مسلما اگر حقابه تالاب شادگان تامین نشود؛ علاوه بر اینکه نخیلات بیشتری خشک خواهند شد و معیشت ساکنان حاشیه هور به خطر افتاده و بیشتر به فلاکت می رسند، کانون ریزگردی ایجاد خواهد شد که شرق خوزستان کاملا از بین خواهد رفت.»
 
او افزود:« ما وقتی با مصیبت هورالعظیم مواجه هستیم باید فاجعه دیگری برای کشور ایجاد نکنیم. توجه داشته باشیم که در فاجعه تالاب شادگان که حیات شرق خوزستان وابسته به آن است در صورت سدسازی که همواره منجر به عدم تامین حقابه شده، چه بحران مصیبت باری شکل خواهد گرفت.»
 
داسمه درباره سد مارون 2 که برخی نمایندگان در حال لابیگری برای گرفتن مجوزهای آن هستند به سلامت نیوز گفت:« اکنون با فشار و لابیگری آقای موحد نماینده کهکیلویه، در بالادست شهرستان بهبهان یعنی در شهرستان دهدشت یا کهکیلویه، می خواهند سد مارون 2 را احداث کنند. زمانی آقای مهندس شمسایی رییس "سازمان آب وبرق خوزستان" که عضو "کمیته آب و محیط زیست شورای ملی امنیت ملی" هم بود گفت که "احداث سد مارون 2 از دستور کار وزارت نیرو خارج شده است".»
 
این وکیل دادگستری افزود:« سد مارون 2 مجوز محیط زیست ندارد و در "کمیته ارزیابی اثرات زیست محیطی" سازمان حفاظت محیط زیست در حال بررسی است؛ اما در سفر اخیر رییس جمهور، شاهد اظهارنظر وزیر جهادکشاورزی در اینباره بودیم که اعلام کرد "سد مارون 2 با شتاب بیشتری احداث خواهد شد". این در حالی است که اساسا تولیت آب با وزارت نیرو است نه جهادکشاورزی.»
 
داسمه هشدار داد:« پس از اعتراض های آبی در خوزستان، نماینده بهبهان و "مجمع نمایندگان استان خوزستان"، "مجمع صنفی کشاورزان خوزستان"، "مجمع صنفی کشاورزان شادگان"، همه و همه اعلام کردند که احداث سد مارون 2 موجب از بین رفتن کشاورزی بهبهان تا شادگان و نابودی تالاب شادگان و تبدیل آن به کانون ریزگرد و تکرار بحران غرب خوزستان، حالا در شرق خوزستان خواهد شد.»
 

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری اسکان نیوز  ، تاریخ انتشار: 26  آبان1400، کدخبر: ،www.eskannews.com،38108