شعار سال: هفته گذشته در گزارشی با عنوان «ایمیدرو مانع تولید» که منتشر شد، بخشی از موانع و مشکلات برخی واحدهای تولیدی در حوزه معدن مورد بررسی قرار گرفت که سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) در آنها نقش داشتند. البته همان‌طور که در گزارش عنوان شده بود، از این دست موارد در حوزه‌های صنعتی و تولیدی به تعداد زیاد وجود دارد که واهمه صاحبان کارخانه‌های تولیدی از مانع‌تراشی‌های بیشتر و عدم همراهی مسوولان برای حل مشکلات باعث می‌شود که از بیان این دغدغه‌ها به رسانه‌ها خودداری کنند. اما با این حال روزنامه «جهان‌صنعت» طبق سیاستی که در راستای حمایت از واحدهای تولیدی در سال‌هایی همچون سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها در پیش گرفته است، موفق شده تا بخش کوچکی از موانع موجود در حوزه تولید را که به دلیل خودتحریمی‌های داخلی و کم‌کاری برخی از سازمان‌ها و ارگان‌ها ایجاد شده است بیان کند. اگرچه همچنان این موارد از سوی سازمان‌های مربوطه مورد قبول واقع نمی‌شود و یا اینکه در صورت پذیرش واقعیت‌های موجود از سوی آنها، شاهد تغییر روال عملکردی آنها نیستیم.

جوابیه ایمیدرو

روابط عمومی ایمیدرو با ارسال جوابیه‌ای که در ذیل می‌آید، هرگونه مانع‌تراشی بر سر راه واحدهای تولیدی از سوی این سازمان را کتمان کرده است. در متن ارسالی این جوابیه آمده است: مدیرمسوول محترم روزنامه جهان‌صنعت با سلام و احترام، ضمن تشکر از مجموعه روزنامه جهان‌صنعت بابت پرداختن به موضوعات تولید و چالش‌های صنعتگران، با عنایت به درج مطلبی تحت عنوان ایمیدرو مانع تولید؛ در صفحه نخست آن روزنامه در روز شنبه ۲۷ آذرماه ۱۴۰۰ خواهشمند است ترتیبی اتخاذ فرمایید تا وفق قانون مطبوعات پاسخ این سازمان در همان صفحه منعکس شود.

بخش اول: کارخانه هماتیتی شرکت فکور صنعت

قرارداد سرمایه‌گذاری بین شرکت مهندسی فکور صنعت تهران و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در سال ۱۳۹۴ با هدف سرمایه‌گذاری جهت تولید کنسانتره هماتیتی از دپوی سنگ‌آهن‌های کم‌عیار موجود در جوار معدن سنگ‌آهن جلال‌آباد زرند پس از طی فرآیند مزایده و به مدت یازده سال منعقد شد.

در این قرارداد سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی در طی مدت حداکثر ۱۰ سال پس از راه‌اندازی کارخانه متعهد به تامین ۱۰ میلیون تن سنگ‌آهن بوده و بر این اساس باید از زمان بهره‌برداری سالانه یک میلیون تن سنگ‌آهن تحویل شرکت فکور صنعت دهد و نحوه تحویل سنگ‌آهن در محموله‌های ۵۰۰ هزارتنی بوده و ادامه روند تحویل در محموله‌های بعدی منوط به تسویه‌حساب محموله قبلی است.

با توجه به اینکه کارخانه مذکور در سال ۱۳۹۵ راه‌اندازی شد، تا پایان سال ۱۳۹۹ و در طی مدت ۵ سال، شش و نیم میلیون تن سنگ‌آهن تحویل شرکت شد.

قیمت پیشنهادی شرکت فکور صنعت برای هر تن سنگ‌آهن موضوع قرارداد در زمان برگزاری مزایده از سوی آن شرکت پیشنهاد شده است. با توجه به بلندمدت بودن زمان قرارداد در جهت جلوگیری از تاثیر نوسانات قیمت سنگ‌آهن و ارز (در قرارداد) از ضریب قیمت جهانی سنگ‌آهن در زمان تحویل محموله به زمان تعیین قیمت در مزایده جهت به‌روزرسانی قیمت سنگ‌آهن و تغییرات نرخ ارز تسعیر ارز در زمان تحویل محموله به زمان ارائه پیشنهاد استفاده شده است که این موارد نیز به طور کامل در اسناد مزایده برگزار شده و قرارداد منعقده نیز تحت عنوان ضرایب خاص خود، عنوان شده و به تائید شرکت مهندسی فکور صنعت تهران رسیده است.

با توجه به مفاد قرارداد تا پایان سال ۱۳۹۹ و پس از تحویل آخرین محموله براساس فاکتورهای صادره شرکت فکور صنعت بالغ بر ۳۲۰۰ میلیارد ریال به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران بدهکار شد، که از پرداخت آن خودداری کرد. از آنجایی که تحویل هر محموله سنگ‌آهن به شرکت فکور صنعت منوط به تسویه محموله‌های قبلی است، بنابراین از تحویل سنگ‌آهن به شرکت مذکور خودداری شد و شرکت فکور صنعت تاکنون اقدامی جهت تعیین‌تکلیف بدهی انجام نداده است.

بدیهی است پس از تسویه بدهی از سوی آن شرکت اقدام لازم در چارچوب مفاد قرارداد صورت خواهد پذیرفت. لازم به ذکر است که در حال حاضر شرکت مذکور نسبت به تامین خوراک مورد نیاز از سایر منابع موجود به تولید کنسانتره در سال‌جاری اقدام کرده است.

بخش دوم: فروش ماده معدنی سرب و روی انگوران

براساس ماده (۳۵) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان‌های تابعه و وابسته به آن از جمله سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران و شرکت‌های تابعه و وابسته به آن مکلفند طبق قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل‌وچهارم(۴۴) قانون اساسی، فروش مواد معدنی معادن متعلق به خود را صرفا از طریق بورس کالا یا مزایده انجام دهند.

در راستای اجرای قانون مذکور، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران از خرداد ماه سال‌جاری به دلیل ایجاد شرایط برابر و رقابتی و همچنین حذف رانت با شرایط اهلیت و فعالیت در زنجیره صنعت روی کشور نسبت به عرضه خاک سرب و روی معدن انگوران در بورس کالای ایران با توجه به قوانین فوق اقدام کرده است.

لازم به ذکر است طی ۸ ماه سال‌جاری بالغ بر ۶۲۰ هزار تن خوراک مورد نیاز واحدهای سرب و روی کشور از سوی این شرکت تامین که با توجه به برنامه کل تولید سال‌جاری به میزان ۷۰۰ هزار تن عملا میزان ارسال ماده معدنی نشان‌دهنده عملکرد مناسب شرکت در تخصیص مواد اولیه به واحدهای مصرف‌کننده بوده است.

با توجه به مطالب فوق، سیاست شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در جهت فروش کانسنگ معدن مذکور وفق قوانین و مقررات صورت پذیرفته است.

تعطیلی یک شرکت خصوصی سنگ‌آهن در شهرستان خواف، موضوع دیگری است که در آن شماره بدان پرداخته شده است.

در وهله نخست باید تاکید کرد که این سازمان طرف قراردادی با شرکت مورد اشاره نبوده و موضوع در حیطه اختیار نهادهای استان خراسان‌رضوی (صمت و شورای معادن) است. علاوه بر این تاکنون هیچگونه ابلاغیه‌ای برای سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، صادر نشده است و به نظر می‌رسد موضوع به صورت استانی قابل پیگیری است.

در پایان ضمن تشکر مجدد از مجموعه روزنامه جهان‌صنعت، باید به عرض برسانیم ایمیدرو همواره تلاش کرده زمینه توسعه و افزایش تولید را فراهم بیاورد. و در یک سال اخیر به طور مثال با پروژه‌های انتقال آب، پروژه ایجاد نیروگاه، تامین زیرساخت معادن، فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس و ارائه تسهیلات به بنگاه‌های معدنی و صنعتی تلاش کرده تا جریان جهش تولید در کشور تحقق پیدا کند.

بدهی به ایمیدرو به صورت کامل تسویه شده است

در این راستا شرکت مهندسی فکور صنعت تهران نیز در خصوص اعلام عددی به عنوان بدهی این شرکت به ایمیدرو، به «جهان‌صنعت» اعلام کرد که این شرکت مبلغ محموله‌های تحویلی سنگ‌آهن هماتیتی کم‌عیار را برمبنای توافق سه‌جانبه انجام‌شده-مبتنی بر ساعت‌ها کار کارشناسی مشترک- به صورت کامل تسویه کرده است و عدد اعلامی مبنای کارشناسی ندارد. این شرکت بخش خصوصی همچنین در پاسخ به موارد عنوان‌شده در جوابیه سازمان ایمیدرو به مواردی اشاره کرد که در ذیل می‌آید:

مدیران کارخانه تولید کنسانتره هماتیتی از اواسط ۱۳۹۷ تا این لحظه هرگونه اقدام در جهت شفاف‌سازی، بیان مشکل و اجحاف بزرگی که بر اساس مفاد قرارداد و در نظر نگرفتن شرایط خاص کشور به این واحد تولیدی شده را به انجام رسانده‌اند. ده‌ها جلسه حضوری و بیش از صد مکاتبه با عالی‌ترین مقامات کشور از ریاست‌جمهوری، معاون اول ریاست جمهوری، چهار وزیر صمت و چندین معاون معدنی وزیر صمت، رییس هیات عامل ایمیدرو و مدیران عامل و معاونین شرکت تهیه و تولید، معاونت دادستانی و سازمان بازرسی کل کشور در قوه قضاییه، سه استاندار کرمان، دو شورای تامین استان کرمان و شهرستان زرند و چندین نماینده مجلس، طی سه سال گذشته صورت پذیرفته و در قالب جلسات و مکاتبات فوق‌الذکر همگان بر حق بودن مطالب مطرح شده این واحد تولیدی را صحه گذاشته و درخواست اصلاح رویه نادرست در قرارداد با توجه به شرایط ویژه (فورس ماژور) اتفاق افتاده در چند برابر شدن یکباره نرخ ارز در سال ۱۳۹۷ و جهش مجدد در سال ۱۳۹۸ از هر دلار سه هزار تومان به ۳۰ هزار تومان و نرخ جهانی سنگ‌آهن از ۸۰ دلار به ۲۴۰ دلار و با فرمول مندرج در قرارداد، افزایش ۳۰ برابری (۳۰۰۰۰/۳۰۰۰×۲۴۰/۸۰=۳۰) نرخ خرید سنگ خوراک کارخانه و از طرف دیگر ممنوعیت صادرات محصول به علاوه قیمت‌گذاری دستوری فروش محصول کارخانه، امور واضح و بدیهی است که هر شنونده‌ای، زیان‌ده بودن فعالیت را تصدیق می‌کند.

بر خلاف متن ارائه شده از سوی روابط عمومی ایمیدرو که اشاره شده «جهت جلوگیری از نوسانات نرخ ارز و سنگ جهانی»، دقیقا برای «اعمال نوسانات نرخ ارز و قیمت سنگ جهانی در نرخ خرید سنگ از ایمیدرو» فرمول‌های فوق تعیین شده است به عنوان مثال، نسبت نرخ ارز آزاد (چهارراه استانبول) به نرخ ارز آزاد در روز عقد قرارداد، در قیمت پایه ضرب می‌شود و به نظر تولیدکننده در شرایط عادی اعمال افزایش‌ها چه در نرخ خرید سنگ و چه در فروش محصول به صورت متعادل اشکالی ندارد، اما در شرایط جنگ اقتصادی و سیل جهش ۱۰برابری تسعیر ارز که بنا به اظهار مدیران وقت همین سازمان مصداق فورس ماژور و پیش‌بینی شده در قرارداد است، تصمیم نگرفتن مدیران عالی‌رتبه ایمیدرو، چنین مشکلاتی را فراهم آورده است.

همزمان با جهش نرخ ارز و قیمت سنگ جهانی، ممنوعیت صادرات محصول و قیمت دستوری فروش محصول بر اساس ۱۶ درصد کدال فولاد خوزستان، از طرف معاونت معدنی وزارت صمت به تولیدکنندگان کنسانتره اعمال شد. لذا برای تعادل بخشیدن به معادله خرید سنگ به دستور رییس هیات عامل وقت ایمیدرو کمیته‌ای تشکیل و پس از بررسی‌های جامع کارشناسی طی سه ماه مطالعه، فرمولی بر اساس ضریبی از کدال شمش فولاد خوزستان برای خرید سنگ به دست آمد و تولیدکننده بر این مبنا بهای تمامی سنگ خوراک دریافتی را تا این تاریخ پرداخت کرده است. لازم به ذکر است بهای تمامی سنگ‌های دریافتی تا قبل از نیمه سال ۱۳۹۷ نیز با فرمول قرارداد تمام و کمال و بدون هیچ تاخیری و به موقع تسویه شده است.

جای بسی شگفتی است در اثر عدم تصمیم‌گیری چند مقام مسوول که برای تحلیل و اخذ همین تصمیمات در این مسندها نشسته‌اند، کارخانه‌ای که با خلاقیت و نوآوری و معرفی تکنولوژی جدید، طراحی بومی و سرمایه‌گذاری داخلی ویژه استحصال کنسانتره از سنگ‌های هماتیتی کم‌عیار و باطله‌های معدن جلال‌آباد در جوار معدن تاسیس و راه‌اندازی می‌شود، دچار بحران و قطع خوراک ورودی شود تا مدیران کارخانه، براساس وعده‌های مکرر مسوولان مبنی بر حل مشکل،برای جلوگیری از تعطیلی کارخانه و بیکار شدن ۴۰۰ نفر از کارکنان جوان بومی مجموعه و جلوگیری از وقوع مشکلات عدیده بعدی، مجبور به تهیه سنگ‌آهن از صدها کیلومتر فاصله شوند. این در حالی است که این اقدامات، مسائل متعدد دیگری در عرصه حمل‌و‌نقل و ترافیک جاده‌ای و غیراقتصادی‌تر شدن فعالیت تولیدی به همراه دارد.

آمادگی برای حضور در نشست مشترک با مسوولان

شرکت فکور صنعت تهران همچنین در پایان اعلام کرده است: با توجه به پاسخگو نبودن مدیران متولی به نامه‌های این شرکت در سه و نیم سال گذشته و عدم اهتمام به تصمیم‌گیری جهت حل مشکل تامین خوراک کارخانه تولید کنسانتره که در چند نوبت منجر به توقف تولید و مشکلات کارگری شده است این شرکت آمادگی کامل دارد در نشستی مشترک با حضور رسانه‌های تخصصی، ابعاد این مشکل را تبیین و قضاوت را به متخصصان این حوزه واگذار کند.

در نهایت نیز دو نمونه از مکاتبات انجام شده از طرف شرکت تهیه و تولید مواد معدنی، زیرمجموعه ایمیدرو، مبنی بر غیراقتصادی بودن و به صرفه نبودن تولید و وقوع شرایط فورس‌ماژور در اختیار این رسانه قرار گرفته است که در این گزارش منتشر می‌شود. اما متاسفانه حتی با وجود این نامه‌نگاری‌ها و اعلام نظر کارشناسی دستگاه‌های نظارتی، تصمیمی برای حل این مشکلات از سوی ایمیدرو اخذ نشده است که به نظر می‌رسد باید هرچه زودتر مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار گیرد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه جهان صنعت ، تاریخ انتشار: 5دی 1400، کدخبر: ، www.jahanesanat.ir،228412