شعار سال: رحمان گلزار به عنوان سازنده شهرک اکباتان، شناخته شده بود که به عنوان زرگترین شهرک مسکونی ایران و خاورمیانه شناخته میشود. این شهرک برنامهریزیشده در حال حاضر ۵٫۹۴ کیلومتر مربع وسعت و ۴۴٬۹۸۱ تن جمعیت دارد.
در بهمن ماه ۹۵ اتاق بازرگانی ایرانی به مناسبت جشن ۱۳۳ سالگی تآسیس خود از برخی کارآفرینان و فعالان اقتصادی تجلیل به عمل آورد که در این مراسم رحمان گلزار شبستری در مقام بنیانگذار ساختمان سازی نوین در ایران، نشان یادبود مراسم را البته به صورت غیر حضوری دریافت نمود.
ایده ساخت شهرک اکباتان
گلزار ساختمانی در خیابان آبان ساخته بود و آن را به مبلغ یک میلیون تومان فروخت و در قبال باقی مانده مبلغ بدهی که ۲۰۰ هزار تومان میشد قطعه زمینی به متراژ ۱۰۰ هزار متر مربع در مکان اکباتان کنونی که باشگاه پاس و اکباتان در آن قرار دارند را از خریدار خانه دریافت کرد. گلزار زمانی که وسعت زمین را دید به ایده ساخت شهرک اکباتان رسید، اما او برای اجرایی کردن ایده اش نیاز به ۴۵۰ هزار متر از زمینهای مجاور را داشت وی د ر خاطراتش میگوید: آن زمینها متعلق به آقای نظامالسلطنه مافی یکی از رجال قاجار که در پاریس زندگی میکرد بود. نظامالسلطنه پیشکاری در ایران داشت که به کارهایش رسیدگی میکرد. قرار شد این پیشکار اجازه فروش زمین به ما را از نظامالسلطنه بگیرد. اما او گفته بود که من باید حضوری با ایشان در پاریس صحبت کنم. دوستی داشتم به نام عباس مس فروش که برایش ویلای قشنگی ساخته بودم. خیلی مشتریهای بازاری را او برایم میآورد. همیشه به من میگفت هر کاری میخواهی کنی من برای سرمایهگذاری حاضرم. وقتی زمینها را دیدم، به او گفتم که میخواهم شهرکسازی کنم و به او پیشنهاد مشارکت دادم.
آقای مس فروش به من گفت «بیا برویم منزل یکی از شیوخ و استخاره کنیم برای شراکت»؛ استخاره کردیم و خوب آمد. از آنجا که آمدیم بیرون، آقای مس فروش یک چک ۵ میلیونی به من داد و گفت من با تو شریکم. وقتی قرار شد پیش نظامالسلطنه بروم. فقط همین ۵ میلیون تومان را نقدی داشتم و برای دیدن او به فرانسه رفتم. خانهاش در خیابان Avenue Foch، یکی از زیباترین خیابانهای پاریس بود. طرح اولیه شهرک اکباتان با دیدن این خیابان در ذهنم نشست. در پروژههای اولیه شهرک هم این ایده کاملاً منعکس است. وقتی به خانه او رفتم، نظامالسلطنه روی تخت دراز کشیده بود. گفتم من میخواهم این زمینها را بخرم و شهرک بسازم و کمی هم در مورد ایدهام توضیح دادم. نظامالسلطنه از جا بلند شد و من را بوسید و گفت: «این زمین برای تو. به پیشکارم میگویم که این کار را انجام دهد؛ چقدر میخواهی بابت آن پول بدهی؟» من بهدلیل اینکه در مورد آن محل تحقیقات مفصلی انجام داده بودم، ارزش واقعی زمین نظامالسلطنه را میدانستم و قیمت واقعی را به او اعلام کردم. گفتم ۵ میلیون و او هم قبول کرد. آن زمین را هم خریدم. این شد که ۱۰۰ هزار متر زمین را که از قبل داشتم و ۴۵۰ هزار متر زمین دیگر را هم خریدم. بعد از آن افکار شهرک اکباتان شروع به رشد کرد.
اکباتان طراحی خلاقانه و معماری منحصر به فرد
مهندس گلزار دربارهٔ طراحی و ساخت شهرک اکباتان میگوید: شوربختانه بعضیها شایعه کردهاند که من در اکباتان الگوبرداری کردم. اما به هیچ وجه چنین نبوده؛ چیزی که در مورد اکباتان برای من باعث افتخار معماری مملکت ماست این است که اکباتان اولین شهرک و مجموعه ساختمانی در دنیاست که ۱۰۰ درصد ساختمان است و ۱۰۰ درصد فضای سبز. ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار متر مربع ساختمان و ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار متر مربع فضای سبز در اکباتان وجود دارد. این ایده کاملاً خلاقانه بود. این چیزی است که در دنیا راجع به آن صحبت میکنند. یکی از شایعات بد در مورد اکباتان که آن موقع خیلی به گوشم میرسید این بود که بهدلیل اینکه این شهرک در ورودی شهر تهران است و آن طرف به سمت کرج، کارخانههای صنعتی فعال هستند، دود و هوای آلوده وارد اکباتان میشود. این در حالی بود که من اکباتان را طوری طراحی کردم که فضای خالی زیر برجها این هوا را رد میکند و هوای آلوده در شهرک نمیماند. شهرک اکباتان همانطور که میبینید، روی ستون بنا شدهاست.
مقاومت در برابر زمینلرزه تا ۹ ریشتر، فضای سبز بسیار گسترده، نورگیری کافی سازه، شوتینگ، رایزرهایی اختصاصی، پلههای ویژهٔ فرار و دهها استاندارد دیگر آمریکایی، اکباتان را توانمند میساخت. اکباتان بزرگترین پروژهٔ ساختمانی با سرمایهگذاری خارجی دانسته شدهاست که برای نخستینبار در ایران، ساختش با هدف کنترل کردن بافت جمعیتی شهر تهران، جابجایی سرریز جمعیتی ناشی از ورود این شهر به دورهٔ مدرنیته و ساکن کردن گستردهٔ کارمندان دولتی انجام شد. در ساخت شهرک از روشها و فناوریهای ساخت نوینی بهرهگیری شد و این به انتقال فناوری به شرکتهای پیمانکار ایران در زمینهٔ ساخت، کمک کرد.
طرح ساخت شهرک، نخست بسیار گسترده بودهاست و بهعنوان نمونه، شامل دریاچهای مصنوعی و بزرگترین مجموعهٔ فرهنگی ایران میشد. کار ساخت شهرک هنوز نیمهتمام بود که انقلاب ۱۳۵۷ رخ داد و پروژه دچار توقف گردید.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از حکایت گیلان، تاریخ انتشار: ۲۶ دی ۱۴۰۰، کدخبر: ۷۶۸۵، hekayatgilan.ir