- هشدار برخی کشور‌ها درباره سفر به ایران در آستانه جام جهانی و درخواست بودجه عجیب مقابله با ایران هراسی!
- حتی یک رزرو هم برای میزبانی کیش در جام جهانی قطر نداشته ایم، سلام ضرغامی؟!
- بعد از انقلاب معماری ما به کلی نابود شد
- پروژه زن روس که ۳۰۰ سلبریتی را به ایران آورد، توریستها عاشق حجاب شدند؟!
- عزت جان، آمار توئیت کردن کافی به وزارت نیست اخوی
جمعه ۳۱ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 April 19 
رئیس جمهورگفت: یک اثر هنری این ظرفیت را دارد که گاه به اندازه یک کتاب پیام و مفهوم را در یک نما و تصویر بدون نیاز به توضیح و ترجمه منتقل کند و لذا هنر یکی از جلوه‌ها و ابزار‌های مهم و اصلی جهاد تبیین است.
شعار سال: دوصد روز گذشت؛ از آغاز به کار دولت مردمی برای ساختن ایران قوی. همه می‌دانند که فرهنگ اساس تمدن و زیرساخت جامعه است، پس ارزیابی دولت سیزدهم در این عرصه، برای رسیدن به راهبرد بی‌نقص، اهمیت داشت.
یکصد روز نخست دولت را در حوزه فرهنگ و هنر رصد کرد و به مردم ارائه داد. یکصد روز دوم، با گرم شدن مدیران و هماهنگ‌تر شدن ارکان مختلف با خواسته‌ها و داشته‌های هنرمندان و فرهنگ‌داران کشور، پررونق شد و حاصل آن دو صد روز، اینک گردآوری شده و در اختیار مخاطبان و مردم قرار گرفته است. این گزارش مروری کرده بر برآورد اقدامات ۲۰۰ روزه دولت سیزدهم در حوزه هنر‌های تجسمی.
سوم شهریور محمدمهدی اسماعیلی به عنوان چهاردهمین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم انتخاب شد، وی برقراری عدالت و حمایت از محصولات تولیدی این عرصه در کنار سایر حوزه‌های هنری و توجه خاص به هنرمندان شهرستانی و مناطق دورافتاده، ارایه آموزش‌های لازم در حوزه‌های مختلف هنری، کاهش واردات محصولات مشابه صنایع دستی داخلی و حمایت از محصولات تولیدی داخلی، کاهش هزینه تمام شده محصولات صنایع دستی داخلی به واسطه حمایت از تولیدکنندگان، مسئله‌محور کردن تولیدات هنر‌های تجسمی و صنایع دستی براساس نیاز‌های جامعه و ذائقه ایرانی را جزو برنامه‌های خود اعلام کرده بود.
همچنین اسماعیلی بهبود شرایط شغلی و معیشتی هنرمندان حوزه هنر‌های تجسمی، اعطای تسهیلات حمایتی به افراد و کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی به واسطه شیوع ویروس کرونا، افزایش تعداد افراد تحت پوشش بیمه‌ای از بین هنرمندان و صنعتگران این حوزه، اجرای قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی مصوب ۱۳۹۶، معافیت مالیاتی هنرمندان صنایع دستی و کارگاه‌های تولیدی این حوزه، تقویت هنرمندان متعهد این عرصه در رده‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری، حمایت از برپایی مسابقات و نمایشگاه‌های فصلی و موضوعی در حوزه صنایع دستی، عکس، کاریکاتور، نقاشی و.. را از دیگر برنامه‌های خود مطرح کرده بود که بخشی از این برنامه‌ها در ۲۰۰ روز اخیر محقق شد.
آموزش رایگان هنر در ۷۲ شهرستان
در راستای تحقق عدالت فرهنگی و تمرکززدایی، طرح ملی آموزش رایگان هنر در مناطق محروم، کمتر توسعه‌یافته و مرزی ۱۸ بهمن ماه همزمان با چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و دهه مبارک فجر با همکاری کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، معاونت امور فرهنگی و سایر بخش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اولویت آموزش هنر‌های کاربردی به نوجوانان آغاز شد. براین اساس در ۱۱ استان؛ آذربایجان غربی، ایلام، لرستان، بوشهر، جنوب کرمان، خوزستان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان و ۷۲ شهرستان برای ۴۰ هزار فردی که به طور داوطلبانه ثبت‌نام کرده بودند، کار آموزش در ۵۱ رشته هنری آغاز شد تا هر ایرانی علاقه‌مند به فرهنگ و هنر امکان آموزش را داشته باشد.
طرح آموزش رایگان هنر دارای اهداف مهمی در دو بخش توسعه کسب و کار‌های فرهنگی و هنری و کشف استعداد‌های هنری در سراسر کشور به ویژه مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته و شهر‌های مرزی است و از جمله راهبردهای این طرح تاکید بر تقویت آموزش‌های بومی، تقویت ارزش‌های انقلابی، توسعه اقتصاد هنر و کسب و کار‌های فرهنگی و هنری، توسعه کشف استعداد‌های فرهنگی هنری در مناطق محروم، استفاده از فضای مجازی برای آموزش‌های هنری و ... است.
دیدار با هنرمندان حوزه هنر‌های تجسمی
همان طور که بیان شد، یکی از برنامه‌های مهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم، توجه ویژه به هنر‌های تجسمی بود و در این راستا نشست جمعی و فردی با بزرگان و پیشکسوتان حوزه هنر‌های تجسمی در تهران و شهرستان‌ها برگزار و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش کرد ضمن گفتگو با آنان از نزدیک در جریان امور، مسائل و مشکلات و درخواست آنان قرار بگیرد.
اسماعیلی دهم بهمن از نمایشگاه هنر انقلابی اعتراضی موزه هنر‌های معاصر با عنوان آینه در آینه که با نگاهی پژوهشی به مقوله هنر اعتراضی و انقلاب ایران از سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۳ پرداخته و بخشی از جشنواره چهاردهم هنر‌های تجسمی بود، بازدید و با هنرمندان حاضر در این نمایشگاه گفتگو کرد.
حضور رئیس جمهور در موزه هنر‌های معاصر تهران
آیت‌الله ابراهیم رئیسی رئیس جمهور با همراهی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای نخستین بار در تاریخ هنر انقلاب ۲۰ بهمن ماه با حضور در موزه هنر‌های معاصر تهران، از آثار نمایشگاه آینه در آینه (آثار تجسمی هنر انقلاب در سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۳) بازدید و سپس در دیدار با جمعی از هنرمندان هنر‌های تجسمی کشور آثار خلق شده توسط هنرمندان را جلوه اندیشه، خرد و نگاه هنرمندانه آنان توصیف کرد.
رئیس جمهور همچنین با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر جهاد تبیین گفت: یک اثر هنری این ظرفیت را دارد که گاه به اندازه یک کتاب پیام و مفهوم را در یک نما و تصویر بدون نیاز به توضیح و ترجمه منتقل کند و لذا هنر یکی از جلوه‌ها و ابزار‌های مهم و اصلی جهاد تبیین است.
در این دیدار حسن سلطانی رئیس دانشگاه هنر، مسعود شجاعی طباطبایی رئیس خانه کاریکاتور ایران، علی رجبی نگارگر و استاد دانشگاه، جلیل رسولی استاد خوشنویسی و مینا صدری هنرمند نگارگر و استاد دانشگاه در سخنانی به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند و درباره ایجاد موزه، اقتصاد هنر و آموزش نکاتی را به رئیس جمهور پیشنهاد دادند.
آیت‌الله رئیسی توجه به دیپلماسی هنر را نکته مهم دیگری دانست که در سخنان هنرمندان در این جلسه مطرح شد و تصریح کرد: هنر یکی از زمینه‌هایی است که می‌تواند باعث ارتقا و تقویت روابط ملت‌ها به ویژه ملت‌های همسایه و کشور‌هایی که دارای اشتراکات فرهنگی با یکدیگر هستند، شود.
حضور رئیس جمهور در موزه هنر‌های معاصر تهران و دیدار با هنرمندان با واکنش‌های مثبتی از سوی آنان مواجه شد؛ برخی بیان کردند که دیدار صمیمانه رئیس جمهور با هنرمندان حوزه هنر‌های تجسمی، راه تعامل و گفت و گوی سازنده را گشود و می‌تواند باعث افزایش رابطه نهاد‌های دولتی و عمومی با هنرمندان و ایجاد جریان‌های هنری در فضا‌های منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.
برخی از هنرمندان نیز حضور رئیس جمهور در موزه هنر‌های معاصر تهران را نشان‌دهنده عزم دولت برای ساماندهی موثر و مشخص در حوزه تجسمی دانستند و اعلام کردند که رئیس جمهور به جنبه‌های معرفتی، معیشتی و مادی هنر توجه دارد و می‌توان به رفع مشکلات جامعه هنری امیدوار بود.
خرید آثار توانیابان توسط نماینده وزیر ارشاد و عضویت ۲۱۰ هنرمند در صندوق هنر
هنرمندان توانیاب نیز از قافله حمایت وزارت ارشاد در حوزه هنر‌های تجسمی عقب نماندند؛ دومین جشنواره و نمایشگاه هنری توانیابان هنرمند (همام) ششم اسفند با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در موسسه فرهنگی و هنری صبا افتتاح شد و تا ۱۰ اسفند میزبان علاقه‌مندان بود. این جشنواره همزمان با عید مبعث رسول گرامی اسلام حضرت محمد (ص) با معرفی و تجلیل از هنرمندان توانیاب در محل برج میلاد تهران به کار خود پایان داد.
گفت و گوی صمیمانه و بدون هماهنگی و بی‌واسطه هنرمندان توانیاب با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، عکس‌های یادگاری و سلفی با وی، ارائه درخواست‌های کتبی و شفاهی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله حاشیه‌های افتتاحیه نمایشگاه هنری توانیابان بود.
فراخوان جشنواره همام از طریق بانک اطلاعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، سازمان بهزیستی و خیریه امام رضا (ع) به تمامی توانیابان ارسال و از طریق رسانه‌های جمعی نیز اطلاع رسانی شد که در مجموع دبیرخانه همام ۳هزار اثر شامل ۳۳ اثر موسیقی و بقیه در بخش‌های مختلف هنر‌های تجسمی و صنایع دستی را دریافت کرد که در نهایت پس از سه مرحله داوری ۲۴۰ اثر برای نمایش در نمایشگاه انتخاب شدند و تعدادی از آثار نیز به بخش فروشگاه عرضه محصولات راه پیدا کردند و در معرض فروش قرار گرفتند.
آثار توانیابان از استان‌ها و شهر‌های مختلف کشور از استان‌های تهران، البرز، سیستان و بلوچستان، گیلان، مازندران، همدان، اصفهان، خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، یزد، کرمانشاه، خوزستان، لرستان، هرمزگان، فارس، مرکزی، قم، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و زنجان به جشنواره راه یافته بود. برگزاری هشت کارگاه آموزشی در خلال جشنواره برای ارتقای توان هنری توانیابان از دیگر برنامه‌های متولیان این جشنواره بود.
در پی بازدید و حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در افتتاحیه دومین جشنواره توانیابان هنرمند و قول مساعد خرید آثار این رویداد، نهم اسفند سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر ضمن بازدید و سفارش خرید چندین اثر برای وزارتخانه متبوع، از عضویت ۲۱۰ هنرمند این نمایشگاه در صندوق اعتباری هنر خبر داد.
حمایت از هنر نگارگری
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به مراسم بزرگداشت استاد محمود فرشچیان چهره ماندگار نگارگری که ۳۰ بهمن به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، اهمیت وزارت متبوع خود را به هنر نگارگری و تجلیل از پیشکسوتان این هنر نشان داد.
اسماعیلی در این این پیام، استاد فرشچیان را از مفاخر ارزشمند، جریان‌ساز و تأثیرگذار هنر ایران اسلامی دانست که آثار و نگاره‌های پرمعنا و ارجمندی را در تاریخ هنر ایران ماندگار کرده است. آثاری که در موزه‌ها و گنجینه‌های معتبر داخل و خارج از کشـور نگهداری می‌شود و گزیده‌هایی از آن نیز در کتاب‌های نفیس و دیوان شاعران کهن منتشر شده است.
استاد فرشچیان در حیطه نقاشی ایرانی به وجود آورنده سبک و مکتب خاصی است که در عین توجه به اصالت مبانی سنتی این هنر، با ابداع شیوه‌های نو، قابلیت و کارایی نقاشی ایرانی را افزایش داده است. آثار این استاد در بیش از صد‌ها نمایشگاه فردی و جمعی در ایران و سایر کشور‌ها برپا گشته و با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شده است. طراحی‌های ضریح مطهر و منور حضرت اباعبدالله (ع) و ثامن‌الائمه حضرت رضا (ع) به قلم ماندگار و با کفایت استاد فرشچیان صورت گرفته است که این نقوش زرین، یادمانی است خجسته در تاریخ فرهنگ و هنر ایران که استاد به صورت افتخاری انجام داده و به این توفیق، مفتخر است.
افزایش ۴۰ درصدی آثار در چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر
اداره کل هنر‌های تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چهل و سومین سالگرد پیروی انقلاب اسلامی با همکاری مؤسسه توسعه هنر‌های تجسمی معاصر و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و با حضور فعال هنرمندان، دانشگاهیان، پژوهشگران، نگارخانه‌ها، انجمن‌ها، مراکز و مؤسسات هنری، چهاردهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر را از ۱۵ بهمن تا ۱۳ اسفند در فرهنگستان هنر، موسسه فرهنگی و هنری صبا، موزه هنر‌های معاصر تهران، خانه هنرمندان ایران و سایر استان‌ها (۳۰ استان) برگزار کرد.
این جشنواره با رویکرد هنرمتعالی برای مردم؛ هنری خلاق، وحدت بخش، امید آفرین، هویتمند و زمینه‌ساز تمدن نوین اسلامی در رشته‌های تصویرسازی، خوشنویسی، رسانه‌های هنری جدید (پرفورمنس آرت، چیدمان و ویدئوآرت)، سرامیک، طراحی گرافیک، عکاسی، کارتون و کاریکاتور، مجسمه، نقاشی و نگارگری در بخش‌های طوبای زرین، بخش ویژه با موضوع ایثار و فداکاری، کیوریتوریال، مقالات، بخش ویژه نظامی گنجوی، بخش ویژه استان‌ها، برگزاری نمایشگاه آثار اساتید با عنوان آینه در آینه (از گنجینه موزه هنر‌های معاصر تهران و حوزه هنری) و تجلیل از مفاخر هنر‌های تجسمی برگزار شد.
۴هزار و ۳۴۵ هنرمند با ۱۰هزار و ۸۶۲ اثر در این دوره از جشنواره شرکت کردند که این رقم رشد ۳۴ درصدی تعداد شرکت‌کنندگان و رشد ۴۰ درصدی تعداد آثار را نسبت به دوره قبل نشان می‌دهد. در بخش نقاشی ۳هزار و ۲۴۰ اثر توسط یکهزار و ۳۱۷ هنرمند، در بخش عکاسی ۲هزار و ۳۳ اثر از سوی ۸۴۷ هنرمند، در بخش گرافیک یکهزار و ۱۴۹ اثر از سوی ۴۸۶ هنرمند، در بخش تصویرسازی یکهزار و ۱۲۰ اثر از سوی ۴۶۱ هنرمند، در بخش خوشنویسی ۷۲۰ اثر از سوی ۳۲۹ هنرمند به چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر ارائه شده بود.
همچنین در بخش نگارگری ۶۰۰ اثر از سوی ۳۱۰ هنرمند، در بخش هنر‌های جدید ۳۴۶ اثر از سوی ۲۰۱ هنرمند، در بخش کاریکاتور ۴۶۹ اثر از سوی ۱۸۵ هنرمند، در بخش مجسمه ۳۲۷ اثر از سوی ۱۷۹ هنرمند و در بخش سرامیک ۱۲۵ اثر از سوی ۶۷ شرکت‌کننده به این جشنواره ارائه شده بود.
تعداد ۲هزار و ۵۶۰ هنرمند زن در چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر حضور داشتند که در مقایسه با تعداد آقایان یکهزار و ۷۸۵ عدد قابل توجهی است، تعداد شرکت‌کننده‌ها از سایر استان‌ها ۲ هزار و ۸۷۲ نفر و از استان تهران یکهزار و ۴۷۳ نفر بود. بر اساس این آمار استان تهران سهم قابل توجهی از شرکت‌کنندگان را از میان سایر استان‌ها به خود اختصاص داده بود.
همچنین نکوداشت علی‌اصغر کفشچیان مقدم و کامبیز درم‌بخش که بر اثر کرونا از دنیا رفتند، در این جشنواره برگزار شد.
حمایت از اقتصاد هنر
حمایت از اقتصاد هنر از مهمترین اهداف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چهاردهمین دوره جشنواره هنر‌های تجسمی بود، تلاش این وزارتخانه بر این است که تا در مجموع نهادها، معاونت‌ها و بخش‌های مختلف زنجیره‌ای از حوزه تولید تا عرضه را تشکیل داده و به این منظور در عرصه داخلی و خارج کشور با جدیت از توسعه اقتصاد هنر پشتیبانی و حمایت کند.
در حال حاضر۸۰ رایزنی فرهنگی در خارج کشور فعالیت می‌کنند که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان تکلیف اصلی از آن‌ها خواسته است که معرفی آثار هنرمندان ایرانی به جهانیان را در برنامه‌های اصلی و کار مهم و هدف اصلی خودشان قرار دهند از این رو تاکید شده که معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تلاش کنند در حوزه منطقه جغرافیای فارسی‌زبان‌ها و دیگران که این آثار مورد استقبال هستند را فراهم کنند.
در داخل کشور هم بودجه خوبی برای خرید آثار ارایه شده در نمایشگاه و جشنواره تجسمی فجر پس از تعیین ارزش هنری آثار در نظر گرفته شده است و وزارت ارشاد برای خرید این آثار پیش قدم شد تا این موضوع به صورت فرهنگ در کشور رایج شود و یکی از سر فصل‌های اصلی مجموعه نهاد‌های اداری، دولتی و حاکمیتی خرید آثار هنری برجسته فاخر باشد.
همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موضوع خرید آثار هنری توسط مجموعه نهاد‌های اداری، دولتی و حاکمیتی را نیز در سطح دولت پیگیری خواهد کرد.
ثبت جهانی هنر خوشنویسی
پرونده «برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران» در شانزدهمین نشست کمیته بین‌الدول حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که به صورت مجازی از ۱۳ تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱ برابر با ۲۲ تا ۲۷ آذرماه ۱۴۰۰ در پاریس - مقر یونسکو برگزار شد، مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت تحت عنوان برنامه‌های خوب پاسداری (اقدامات مثال زدنی) ثبت جهانی شد.
این برنامه به عنوان هفدهمین عنصر فرهنگی ناملموس ایران در فهرست جهانی کمیته حفاظت از میراث ناملموس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد. پرونده برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی ایران به مجموعه اقداماتی اشاره دارد که طی چند دهه گذشته برای پاسداری از این هنر ایرانی اسلامی ایران جریان داشته و تداوم دارد. ثبت این پرونده ملی ضمن تایید دستاورد‌های فرهنگی نهاد‌های متولی خوشنویسی ایران اعم از نهاد‌های دولتی و به ویژه مردم نهاد؛ خوشنویسی ایران را به ثبت در فهرست میراث جهانی ناملموس رسانده است.
برنامه ملی محافظت از هنر سنتی خوشنویسی ایران، طرح ایران برای ثبت برنامه‌های خوب پاسداری است که با شماره ارجاع ۱۷۱۶ در این جلسه بررسی و در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد. ثبت خوشنویسی ایران در برنامه‌های خوب پاسداری یونسکو به این معناست که هم میراث ناملموس موردنظر به جهانیان معرفی خواهد شد و هم پاسداری خوبی از آن صورت خواهد گرفت. براین اساس نمایشگاه‌ها و همایش‌هایی برای معرفی و حفظ این هنر سنتی در مراکز فرهنگی هنری برگزار شد.
افتتاح نمایشگاه پنج گنج در موزه هنر‌های معاصر تهران
۲۱اسفند در تقویم رسمی کشور به عنوان روز بزگداشت حکیم نظامی شاعر پارسی‌گوی قرن ششم ایرانی ثبت شده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم با تشکیل ستادی طی یک هفته ویژه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی را در این راستا برگزار کرد که برنامه حکیم نظامی شاعر پارسی‌گو به روایت موزه هنر‌های معاصر تهران و افتتاح نمایشگاه پنج گنج با مضمون حکیم نظامی با حضور محمود شالویی دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از هنرمندان هنر‌های تجسمی کشور در این موزه از جمله این برنامه‌ها بود.
در این نمایشگاه آثار جواد بختیاری و بنفشه مصری‌پور از اساتید پیشکسوت هنر‌های تجسمی و بنیان مهستان هنر، تابلوی نستعلیق (جلی) خطاطی از اشعار حکیم نظامی به نمایش گذاشته شد. همچنین به این مناسبت با همت و تلاش جامعه هنری و هنرمندان کشور آثار فراوانی از گنجینه‌ها و مخازن هنری کشور مانند موزه آستان قدس و موزه ملک برپا شد.
دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این آیین معرفی حکیم نظامی با ابزار‌های فرهنگی و هنری به ویژه فیلم، سریال و هنر‌های تجسمی را مورد تاکید قرار داد و از راه‌اندازی دبیرخانه دائمی بزرگداشت این شاعر پارسی‌گوی در وزارتخانه خبر داد.
یکصد روز نخست دولت را در حوزه فرهنگ و هنر رصد کرد و به مردم ارائه داد. یکصد روز دوم، با گرم شدن مدیران و هماهنگ‌تر شدن ارکان مختلف با خواسته‌ها و داشته‌های هنرمندان و فرهنگ‌داران کشور، پررونق شد و حاصل آن دو صد روز، اینک گردآوری شده و در اختیار مخاطبان و مردم قرار گرفته است. این گزارش مروری کرده بر برآورد اقدامات ۲۰۰ روزه دولت سیزدهم در حوزه هنر‌های تجسمی.
سوم شهریور محمدمهدی اسماعیلی به عنوان چهاردهمین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم انتخاب شد، وی برقراری عدالت و حمایت از محصولات تولیدی این عرصه در کنار سایر حوزه‌های هنری و توجه خاص به هنرمندان شهرستانی و مناطق دورافتاده، ارایه آموزش‌های لازم در حوزه‌های مختلف هنری، کاهش واردات محصولات مشابه صنایع دستی داخلی و حمایت از محصولات تولیدی داخلی، کاهش هزینه تمام شده محصولات صنایع دستی داخلی به واسطه حمایت از تولیدکنندگان، مسئله‌محور کردن تولیدات هنر‌های تجسمی و صنایع دستی براساس نیاز‌های جامعه و ذائقه ایرانی را جزو برنامه‌های خود اعلام کرده بود.
همچنین اسماعیلی بهبود شرایط شغلی و معیشتی هنرمندان حوزه هنر‌های تجسمی، اعطای تسهیلات حمایتی به افراد و کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی به واسطه شیوع ویروس کرونا، افزایش تعداد افراد تحت پوشش بیمه‌ای از بین هنرمندان و صنعتگران این حوزه، اجرای قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی مصوب ۱۳۹۶، معافیت مالیاتی هنرمندان صنایع دستی و کارگاه‌های تولیدی این حوزه، تقویت هنرمندان متعهد این عرصه در رده‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری، حمایت از برپایی مسابقات و نمایشگاه‌های فصلی و موضوعی در حوزه صنایع دستی، عکس، کاریکاتور، نقاشی و.. را از دیگر برنامه‌های خود مطرح کرده بود که بخشی از این برنامه‌ها در ۲۰۰ روز اخیر محقق شد.
آموزش رایگان هنر در ۷۲ شهرستان
در راستای تحقق عدالت فرهنگی و تمرکززدایی، طرح ملی آموزش رایگان هنر در مناطق محروم، کمتر توسعه‌یافته و مرزی ۱۸ بهمن ماه همزمان با چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و دهه مبارک فجر با همکاری کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، معاونت امور فرهنگی و سایر بخش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اولویت آموزش هنر‌های کاربردی به نوجوانان آغاز شد. براین اساس در ۱۱ استان؛ آذربایجان غربی، ایلام، لرستان، بوشهر، جنوب کرمان، خوزستان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان و ۷۲ شهرستان برای ۴۰ هزار فردی که به طور داوطلبانه ثبت‌نام کرده بودند، کار آموزش در ۵۱ رشته هنری آغاز شد تا هر ایرانی علاقه‌مند به فرهنگ و هنر امکان آموزش را داشته باشد.
طرح آموزش رایگان هنر دارای اهداف مهمی در دو بخش توسعه کسب و کار‌های فرهنگی و هنری و کشف استعداد‌های هنری در سراسر کشور به ویژه مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته و شهر‌های مرزی است و از جمله راهبردهای این طرح تاکید بر تقویت آموزش‌های بومی، تقویت ارزش‌های انقلابی، توسعه اقتصاد هنر و کسب و کار‌های فرهنگی و هنری، توسعه کشف استعداد‌های فرهنگی هنری در مناطق محروم، استفاده از فضای مجازی برای آموزش‌های هنری و ... است.
دیدار با هنرمندان حوزه هنر‌های تجسمی
همان طور که بیان شد، یکی از برنامه‌های مهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم، توجه ویژه به هنر‌های تجسمی بود و در این راستا نشست جمعی و فردی با بزرگان و پیشکسوتان حوزه هنر‌های تجسمی در تهران و شهرستان‌ها برگزار و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش کرد ضمن گفتگو با آنان از نزدیک در جریان امور، مسائل و مشکلات و درخواست آنان قرار بگیرد.
اسماعیلی دهم بهمن از نمایشگاه هنر انقلابی اعتراضی موزه هنر‌های معاصر با عنوان آینه در آینه که با نگاهی پژوهشی به مقوله هنر اعتراضی و انقلاب ایران از سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۳ پرداخته و بخشی از جشنواره چهاردهم هنر‌های تجسمی بود، بازدید و با هنرمندان حاضر در این نمایشگاه گفتگو کرد.
حضور رئیس جمهور در موزه هنر‌های معاصر تهران
آیت‌الله ابراهیم رئیسی رئیس جمهور با همراهی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای نخستین بار در تاریخ هنر انقلاب ۲۰ بهمن ماه با حضور در موزه هنر‌های معاصر تهران، از آثار نمایشگاه آینه در آینه (آثار تجسمی هنر انقلاب در سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۳) بازدید و سپس در دیدار با جمعی از هنرمندان هنر‌های تجسمی کشور آثار خلق شده توسط هنرمندان را جلوه اندیشه، خرد و نگاه هنرمندانه آنان توصیف کرد.
رئیس جمهور همچنین با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر جهاد تبیین گفت: یک اثر هنری این ظرفیت را دارد که گاه به اندازه یک کتاب پیام و مفهوم را در یک نما و تصویر بدون نیاز به توضیح و ترجمه منتقل کند و لذا هنر یکی از جلوه‌ها و ابزار‌های مهم و اصلی جهاد تبیین است.
در این دیدار حسن سلطانی رئیس دانشگاه هنر، مسعود شجاعی طباطبایی رئیس خانه کاریکاتور ایران، علی رجبی نگارگر و استاد دانشگاه، جلیل رسولی استاد خوشنویسی و مینا صدری هنرمند نگارگر و استاد دانشگاه در سخنانی به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند و درباره ایجاد موزه، اقتصاد هنر و آموزش نکاتی را به رئیس جمهور پیشنهاد دادند.
آیت‌الله رئیسی توجه به دیپلماسی هنر را نکته مهم دیگری دانست که در سخنان هنرمندان در این جلسه مطرح شد و تصریح کرد: هنر یکی از زمینه‌هایی است که می‌تواند باعث ارتقا و تقویت روابط ملت‌ها به ویژه ملت‌های همسایه و کشور‌هایی که دارای اشتراکات فرهنگی با یکدیگر هستند، شود.
حضور رئیس جمهور در موزه هنر‌های معاصر تهران و دیدار با هنرمندان با واکنش‌های مثبتی از سوی آنان مواجه شد؛ برخی بیان کردند که دیدار صمیمانه رئیس جمهور با هنرمندان حوزه هنر‌های تجسمی، راه تعامل و گفت و گوی سازنده را گشود و می‌تواند باعث افزایش رابطه نهاد‌های دولتی و عمومی با هنرمندان و ایجاد جریان‌های هنری در فضا‌های منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.
برخی از هنرمندان نیز حضور رئیس جمهور در موزه هنر‌های معاصر تهران را نشان‌دهنده عزم دولت برای ساماندهی موثر و مشخص در حوزه تجسمی دانستند و اعلام کردند که رئیس جمهور به جنبه‌های معرفتی، معیشتی و مادی هنر توجه دارد و می‌توان به رفع مشکلات جامعه هنری امیدوار بود.
خرید آثار توانیابان توسط نماینده وزیر ارشاد و عضویت ۲۱۰ هنرمند در صندوق هنر
هنرمندان توانیاب نیز از قافله حمایت وزارت ارشاد در حوزه هنر‌های تجسمی عقب نماندند؛ دومین جشنواره و نمایشگاه هنری توانیابان هنرمند (همام) ششم اسفند با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در موسسه فرهنگی و هنری صبا افتتاح شد و تا ۱۰ اسفند میزبان علاقه‌مندان بود. این جشنواره همزمان با عید مبعث رسول گرامی اسلام حضرت محمد (ص) با معرفی و تجلیل از هنرمندان توانیاب در محل برج میلاد تهران به کار خود پایان داد.
گفت و گوی صمیمانه و بدون هماهنگی و بی‌واسطه هنرمندان توانیاب با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، عکس‌های یادگاری و سلفی با وی، ارائه درخواست‌های کتبی و شفاهی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله حاشیه‌های افتتاحیه نمایشگاه هنری توانیابان بود.
فراخوان جشنواره همام از طریق بانک اطلاعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، سازمان بهزیستی و خیریه امام رضا (ع) به تمامی توانیابان ارسال و از طریق رسانه‌های جمعی نیز اطلاع رسانی شد که در مجموع دبیرخانه همام ۳هزار اثر شامل ۳۳ اثر موسیقی و بقیه در بخش‌های مختلف هنر‌های تجسمی و صنایع دستی را دریافت کرد که در نهایت پس از سه مرحله داوری ۲۴۰ اثر برای نمایش در نمایشگاه انتخاب شدند و تعدادی از آثار نیز به بخش فروشگاه عرضه محصولات راه پیدا کردند و در معرض فروش قرار گرفتند.
آثار توانیابان از استان‌ها و شهر‌های مختلف کشور از استان‌های تهران، البرز، سیستان و بلوچستان، گیلان، مازندران، همدان، اصفهان، خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، یزد، کرمانشاه، خوزستان، لرستان، هرمزگان، فارس، مرکزی، قم، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و زنجان به جشنواره راه یافته بود. برگزاری هشت کارگاه آموزشی در خلال جشنواره برای ارتقای توان هنری توانیابان از دیگر برنامه‌های متولیان این جشنواره بود.
در پی بازدید و حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در افتتاحیه دومین جشنواره توانیابان هنرمند و قول مساعد خرید آثار این رویداد، نهم اسفند سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر ضمن بازدید و سفارش خرید چندین اثر برای وزارتخانه متبوع، از عضویت ۲۱۰ هنرمند این نمایشگاه در صندوق اعتباری هنر خبر داد.
حمایت از هنر نگارگری
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به مراسم بزرگداشت استاد محمود فرشچیان چهره ماندگار نگارگری که ۳۰ بهمن به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، اهمیت وزارت متبوع خود را به هنر نگارگری و تجلیل از پیشکسوتان این هنر نشان داد.
اسماعیلی در این این پیام، استاد فرشچیان را از مفاخر ارزشمند، جریان‌ساز و تأثیرگذار هنر ایران اسلامی دانست که آثار و نگاره‌های پرمعنا و ارجمندی را در تاریخ هنر ایران ماندگار کرده است. آثاری که در موزه‌ها و گنجینه‌های معتبر داخل و خارج از کشـور نگهداری می‌شود و گزیده‌هایی از آن نیز در کتاب‌های نفیس و دیوان شاعران کهن منتشر شده است.
استاد فرشچیان در حیطه نقاشی ایرانی به وجود آورنده سبک و مکتب خاصی است که در عین توجه به اصالت مبانی سنتی این هنر، با ابداع شیوه‌های نو، قابلیت و کارایی نقاشی ایرانی را افزایش داده است. آثار این استاد در بیش از صد‌ها نمایشگاه فردی و جمعی در ایران و سایر کشور‌ها برپا گشته و با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شده است. طراحی‌های ضریح مطهر و منور حضرت اباعبدالله (ع) و ثامن‌الائمه حضرت رضا (ع) به قلم ماندگار و با کفایت استاد فرشچیان صورت گرفته است که این نقوش زرین، یادمانی است خجسته در تاریخ فرهنگ و هنر ایران که استاد به صورت افتخاری انجام داده و به این توفیق، مفتخر است.
افزایش ۴۰ درصدی آثار در چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر
اداره کل هنر‌های تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چهل و سومین سالگرد پیروی انقلاب اسلامی با همکاری مؤسسه توسعه هنر‌های تجسمی معاصر و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و با حضور فعال هنرمندان، دانشگاهیان، پژوهشگران، نگارخانه‌ها، انجمن‌ها، مراکز و مؤسسات هنری، چهاردهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر را از ۱۵ بهمن تا ۱۳ اسفند در فرهنگستان هنر، موسسه فرهنگی و هنری صبا، موزه هنر‌های معاصر تهران، خانه هنرمندان ایران و سایر استان‌ها (۳۰ استان) برگزار کرد.
این جشنواره با رویکرد هنرمتعالی برای مردم؛ هنری خلاق، وحدت بخش، امید آفرین، هویتمند و زمینه‌ساز تمدن نوین اسلامی در رشته‌های تصویرسازی، خوشنویسی، رسانه‌های هنری جدید (پرفورمنس آرت، چیدمان و ویدئوآرت)، سرامیک، طراحی گرافیک، عکاسی، کارتون و کاریکاتور، مجسمه، نقاشی و نگارگری در بخش‌های طوبای زرین، بخش ویژه با موضوع ایثار و فداکاری، کیوریتوریال، مقالات، بخش ویژه نظامی گنجوی، بخش ویژه استان‌ها، برگزاری نمایشگاه آثار اساتید با عنوان آینه در آینه (از گنجینه موزه هنر‌های معاصر تهران و حوزه هنری) و تجلیل از مفاخر هنر‌های تجسمی برگزار شد.
۴هزار و ۳۴۵ هنرمند با ۱۰هزار و ۸۶۲ اثر در این دوره از جشنواره شرکت کردند که این رقم رشد ۳۴ درصدی تعداد شرکت‌کنندگان و رشد ۴۰ درصدی تعداد آثار را نسبت به دوره قبل نشان می‌دهد. در بخش نقاشی ۳هزار و ۲۴۰ اثر توسط یکهزار و ۳۱۷ هنرمند، در بخش عکاسی ۲هزار و ۳۳ اثر از سوی ۸۴۷ هنرمند، در بخش گرافیک یکهزار و ۱۴۹ اثر از سوی ۴۸۶ هنرمند، در بخش تصویرسازی یکهزار و ۱۲۰ اثر از سوی ۴۶۱ هنرمند، در بخش خوشنویسی ۷۲۰ اثر از سوی ۳۲۹ هنرمند به چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر ارائه شده بود.
همچنین در بخش نگارگری ۶۰۰ اثر از سوی ۳۱۰ هنرمند، در بخش هنر‌های جدید ۳۴۶ اثر از سوی ۲۰۱ هنرمند، در بخش کاریکاتور ۴۶۹ اثر از سوی ۱۸۵ هنرمند، در بخش مجسمه ۳۲۷ اثر از سوی ۱۷۹ هنرمند و در بخش سرامیک ۱۲۵ اثر از سوی ۶۷ شرکت‌کننده به این جشنواره ارائه شده بود.
تعداد ۲هزار و ۵۶۰ هنرمند زن در چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر حضور داشتند که در مقایسه با تعداد آقایان یکهزار و ۷۸۵ عدد قابل توجهی است، تعداد شرکت‌کننده‌ها از سایر استان‌ها ۲ هزار و ۸۷۲ نفر و از استان تهران یکهزار و ۴۷۳ نفر بود. بر اساس این آمار استان تهران سهم قابل توجهی از شرکت‌کنندگان را از میان سایر استان‌ها به خود اختصاص داده بود.
همچنین نکوداشت علی‌اصغر کفشچیان مقدم و کامبیز درم‌بخش که بر اثر کرونا از دنیا رفتند، در این جشنواره برگزار شد.
حمایت از اقتصاد هنر
حمایت از اقتصاد هنر از مهمترین اهداف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چهاردهمین دوره جشنواره هنر‌های تجسمی بود، تلاش این وزارتخانه بر این است که تا در مجموع نهادها، معاونت‌ها و بخش‌های مختلف زنجیره‌ای از حوزه تولید تا عرضه را تشکیل داده و به این منظور در عرصه داخلی و خارج کشور با جدیت از توسعه اقتصاد هنر پشتیبانی و حمایت کند.
در حال حاضر۸۰ رایزنی فرهنگی در خارج کشور فعالیت می‌کنند که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان تکلیف اصلی از آن‌ها خواسته است که معرفی آثار هنرمندان ایرانی به جهانیان را در برنامه‌های اصلی و کار مهم و هدف اصلی خودشان قرار دهند از این رو تاکید شده که معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تلاش کنند در حوزه منطقه جغرافیای فارسی‌زبان‌ها و دیگران که این آثار مورد استقبال هستند را فراهم کنند.
در داخل کشور هم بودجه خوبی برای خرید آثار ارایه شده در نمایشگاه و جشنواره تجسمی فجر پس از تعیین ارزش هنری آثار در نظر گرفته شده است و وزارت ارشاد برای خرید این آثار پیش قدم شد تا این موضوع به صورت فرهنگ در کشور رایج شود و یکی از سر فصل‌های اصلی مجموعه نهاد‌های اداری، دولتی و حاکمیتی خرید آثار هنری برجسته فاخر باشد.
همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موضوع خرید آثار هنری توسط مجموعه نهاد‌های اداری، دولتی و حاکمیتی را نیز در سطح دولت پیگیری خواهد کرد.
ثبت جهانی هنر خوشنویسی
پرونده «برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران» در شانزدهمین نشست کمیته بین‌الدول حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که به صورت مجازی از ۱۳ تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱ برابر با ۲۲ تا ۲۷ آذرماه ۱۴۰۰ در پاریس - مقر یونسکو برگزار شد، مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت تحت عنوان برنامه‌های خوب پاسداری (اقدامات مثال زدنی) ثبت جهانی شد.
این برنامه به عنوان هفدهمین عنصر فرهنگی ناملموس ایران در فهرست جهانی کمیته حفاظت از میراث ناملموس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد. پرونده برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی ایران به مجموعه اقداماتی اشاره دارد که طی چند دهه گذشته برای پاسداری از این هنر ایرانی اسلامی ایران جریان داشته و تداوم دارد. ثبت این پرونده ملی ضمن تایید دستاورد‌های فرهنگی نهاد‌های متولی خوشنویسی ایران اعم از نهاد‌های دولتی و به ویژه مردم نهاد؛ خوشنویسی ایران را به ثبت در فهرست میراث جهانی ناملموس رسانده است.
برنامه ملی محافظت از هنر سنتی خوشنویسی ایران، طرح ایران برای ثبت برنامه‌های خوب پاسداری است که با شماره ارجاع ۱۷۱۶ در این جلسه بررسی و در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد. ثبت خوشنویسی ایران در برنامه‌های خوب پاسداری یونسکو به این معناست که هم میراث ناملموس موردنظر به جهانیان معرفی خواهد شد و هم پاسداری خوبی از آن صورت خواهد گرفت. براین اساس نمایشگاه‌ها و همایش‌هایی برای معرفی و حفظ این هنر سنتی در مراکز فرهنگی هنری برگزار شد.
افتتاح نمایشگاه پنج گنج در موزه هنر‌های معاصر تهران
۲۱اسفند در تقویم رسمی کشور به عنوان روز بزگداشت حکیم نظامی شاعر پارسی‌گوی قرن ششم ایرانی ثبت شده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم با تشکیل ستادی طی یک هفته ویژه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی را در این راستا برگزار کرد که برنامه حکیم نظامی شاعر پارسی‌گو به روایت موزه هنر‌های معاصر تهران و افتتاح نمایشگاه پنج گنج با مضمون حکیم نظامی با حضور محمود شالویی دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از هنرمندان هنر‌های تجسمی کشور در این موزه از جمله این برنامه‌ها بود.
در این نمایشگاه آثار جواد بختیاری و بنفشه مصری‌پور از اساتید پیشکسوت هنر‌های تجسمی و بنیان مهستان هنر، تابلوی نستعلیق (جلی) خطاطی از اشعار حکیم نظامی به نمایش گذاشته شد. همچنین به این مناسبت با همت و تلاش جامعه هنری و هنرمندان کشور آثار فراوانی از گنجینه‌ها و مخازن هنری کشور مانند موزه آستان قدس و موزه ملک برپا شد.
دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این آیین معرفی حکیم نظامی با ابزار‌های فرهنگی و هنری به ویژه فیلم، سریال و هنر‌های تجسمی را مورد تاکید قرار داد و از راه‌اندازی دبیرخانه دائمی بزرگداشت این شاعر پارسی‌گوی در وزارتخانه خبر داد.
شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از پایگاه خبری پرسون، تاریخ انتشار: ۲۷ اسفند ۱۴۰۰، کد خبر: ۳۸۹۴۱۷، www.purson.ir
برگزیده ها
ناشناس
۲۱:۴۰ - ۱۴۰۰/۱۲/۲۸
پاسخ
رئیس جمهور فرهنگ دوستی داریم