شعار سال: چندین دهه است که جوانان این سرزمین هر سال در آزمونی سخت و نفس‌گیر به نام کنکور شرکت می‌کنند تا توان علمی و شاید شانس خود را برای ورود به دانشگاه­های ملی بیازمایند. با توجه به محدودیت‌های برخی رشته‌ها (به ­ویژه رشته ­های پزشکی)، شرایط اقتصادی و اجتماعی برخی مشاغل در جامعه ایران و در سطح بین­ المللی و مدیریت بی نقص مافیای کنکور، رقابت بسیار فشرده ­ای در کنکور شکل گرفته است. به دلیل استقبال شدید دانش ­آموزان از رشته تجربی، شاید نفس گیرترین کنکور‌ها در دهة ۹۰ و در قرن جدید برگزار می ­شود.

به نظر می ­رسد اکثریت شرکت‌کنندگان با رؤیای پزشک شدن و پول دار شدن یا کسب جایگاه اجتماعی مطلوب‌تر در کنکور تجربی شرکت می ­کنند و شاید رویای خدمت به خلق خدا! به هر حال قابل احترام می ­باشند.

متاسفانه، خیل عظیمی از این طفلکان، ناکامان ابدی دهه ۹۰ نیز هستند، چرا که فقط پنج درصد دانش ­آموزان می‌توانند به این رؤیای صادقه خود و خانواده هایشان جامة عمل بپوشانند و سایرین راهی دیار غربت می‌شوند و یا ...

و، اما کاسبان­ کنکور از این آب گل آلود تا توانسته اند، ماهی گرفته اند. شاه ماهی صید کرده ­اند. آن‌ها هر سال با تبلیغات وسیع رسانه‌ای از صدا و سیمای ملی تا مدارس دولتی سرتاسر کشور، همه دانش آموزانِ جویای نام و نان را تا مرز موفقیت می‌بردند. تا مرز پزشک شدن، تا مرز قبولی صددرصدی در رشته دلخواه. سپس، در آزمونی نفس گیر آن‌ها را چنان بر زمین می ­کوبند که صدای آن نسل­‌ها در گوش زمان خواهد پیچید.

بررسی‌های آماری نشان می‌دهند اکثر دانش آموزان بعد از شرکت در آزمون‌های کنکور بر ناتوانی و بی عرضگی خود در کسب علم و دانش صحه گذاشته اند. زیرا، بیش از ٪۵۰ درصد شرکت‌کنندگان در آزمون­های کنکور، معمولاً نمره‌ای درحد صفر تا منفی ۳۳ (۳۳-) کسب می‌کنند. در حالی که اغلب آن‌ها مهارت­ها و استعداد‌های بالقوه زیادی دارند که در آموزش و پرورشِ ملی شناسائی نمی ­شوند؛

 

و البته باز ناقوسی دیگر، مشاوره‌ای دیگر، برخاستن و مجدداً به زمین کوبیده شدن. این داستان تراژیک تکراری خیلی از جوانان برومند چند دهة اخیر ایران ماست؛ و عقده ­ای که هیچ ­گاه درمان نخواهد شد. کنکور چه‌ها که بر سر فرزندان مظلوم و معصوم این سرزمین وارد نکرده ­است. باید به سراغ ناکامان کنکور برویم تا عمق فاجعه را دریابیم؛ و گرنه؛

 

 

و اکنون آغاز قرن ۱۵ شمسی است. قرن ۲۱. عصر فن آوری اطلاعات و ارتباطات، مهندسی ژن­، علوم شناختی، هوش مصنوعی، کریسپر (ویرایش ژنی)، عصر فضا و جیمزوب و ادعای خدا شدن انسان. انسان خدا گونه! استغفرالله...

تعداد دانشگاه‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی ایران به عدد ۳۰۰۰ نزدیک و نزدیک ­تر می‌شود. یعنی برای هر شرکت کننده کنکور سراسری چندین صندلی در دانشگاه‌ها وجود دارد؛ و البته مافیای پزشکی و کاسبان کنکور و... کماکان بر شیپور موفقیت می‌دمند و بر طبل کنکور می­ کوبند. ولی دریغ از تاثیر این همه دانشگاه و امکانات در تولید کیفی علم، حل مشکلات هوا، آب و انرژی و بهداشت و افزایش تولیدات صنعتی ملی. دانشگاه­‌های ما صد ساله شده اند. ولی تاکنون ۱۰ مسئله اساسی مملکت را حل نکرده­ اند.

 

ولی جهان مسیر دیگری می‌رود؛ و البته منتظر ما نمانده است. معیار‌های موفقیت و شاید خوشبختی نیز عوض شده است.

حالا، باید جوانان ما بدانند که یگانه راه خوشبختی، پزشک شدن نیست، هرچند که این حرفه بسیار مقدس و شریف است. ولی تحصیل در رشته پزشکی، نه برای همه امکان‌پذیر است و نه معادل پول دار شدن و خوشبخت شدن. به گمانم، مثلث پزشکی، پول و خوشبختی در حال از هم پاشیدن است. باید مثلثی دیگر رسم کرد! و البته پول‌دار شدن به هر قیمتی نیز پسندیده نیست.

حالا دیگر جوانان ما باید بدانند (و شاید می‌دانند) که باید به دنبال رشته و حرفه‌ای بروند که آن را دوست دارند و با علایق و استعداد‌های آن‌ها هم ­خوانی دارد. روانشناسان اعتقاد دارند که بیش از سی نوع هوش وجود دارد که فقط چند مورد از آن‌ها در کنکور سنجیده می ­شود. هر جوانی حداقل در پنج زمینه نابغه است. استعداد و نبوغ خود را کشف و دنبال کنید. راز خوشبختی و موفقیت همین است.

امیدوارم جوانان برومند ما بدانند که راه خوشبختی در این دنیا از دانشگاه نمی‌گذرد. دانشگاه برای افراد دوستدار علم و پژوهش است؛ و البته، کدام دانشگاه و کدام رشته، جای بحث فراوان دارد؛ و این که فقط یک راه خوشبختی وجود ندارد، بلکه هزاران راه برای خوشبختی و سعادت دنیوی و اخروی وجود دارد. شاید به تعداد آدم‌ها، راه برای سعادت و خوشبختی وجود دارد. البته، نیکوست که ابتدا مفهوم سعادت و خوشبختی را از نگاه خود و دیگران جست و جو کنید؛ و این که مفهوم واقعی سعادت و خوشبختی چیست؟

امیدوارم، جوانان عزیز کنکوری، انتخاب رشته تحصیلی دانشگاه را بر اساس استعداد و علایق خود انجام دهند؛ و تلاش کنند در آینده ایران عزیز، باری از دوش میهن بردارند. به میهن خود، به سان خانواده، عشق بورزند؛ و در دوران بسیار حساس فعلی تنهایش نگذارند.

ورود به دانشگاه پایان کار نیست. آغاز راه است. راهی که پیشرفت در آن نیاز به تلاش و پشتکار دارد. نیاز به علم و هوشمندی دارد؛ و البته وطنِ خوب و پیشرفته، ساختنی است. نه یافتنی. اگر ایران را تنها بگذاریم، در آینده حرفی برای گفتن نداریم.

دکتر رضا مقدسی