شعار سال: نشست هم اندیشی اصحاب رسانه و فرهنگ، هنر و رسانه با حضور هنرمندان و مسئولان میراث‌فرهنگی برگزار شد.

در این نشست سعید رشتیان (تهیه کننده فیلم مستند) با اشاره به آنکه وقتی می‌خواهیم درخصوص سینمایی یک حوزه صحبت کنیم باید از چه حوزه‌ای ورود کنیم، گفت: وقتی می‌گوییم یزد و میراث فرهنگی یزد پیدا کردن نقطه کانونی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان با محتوای متعددی روبه‌رو هستیم که نکته اصلی گم می‌شود. انتخاب مسیر درست و طی کردن مقدمات اصلی آن مهم است.

سید مهدی مجابی نیز متذکر شد: هماهنگی و پیوند با رسانه‌ها مهم است، اما وزارت میراث با وجود قدمت طولانی هنوز پیوند لازم با این حوزه را ندارد. حدود ۳ دوره است که کنگره تاریخ معماری و شهرسازی را در ایران برگزار کردیم و چندین جلد کتاب منتشر کردیم. در چهارمین دوره که نشد برگزار کنیم به این نتیجه رسیدیم که اگر بخواهیم زبان و ادبیات فارسی، میراث‌فرهنگی و مسائل شهر‌ها را جهانی کنیم راهی سریعتر و بهتر از سینما نداریم.

او تصریح کرد: برقراری پیوند شهرسازی و فرهنگ بر دوش سینمای مستند گذاشته شد، اما تاکنون به نتیجه نرسیده است. در ضمن یکی از کارکرد‌های مهم شهر تاریخی ویژگی رسانه‌ای بودن آن است. با تجهیز و حفاظت از شهر تاریخی از رسانه‌ای حفاظت می‌کنیم که خود گویای گذشته و حال است.

سپس رسول صدرعاملی (تهیه کننده و نویسنده) از جدا افتادگی جدی بین هنرمندان و حکمرانان خبر داد و گفت: این جدا افتادگی دلایل مختلفی دارد و عدم درک متقابل و سو تعبیر‌ها و سوتفاهم‌ها سبب این جدا افتادگی است. حکمرانی تاکید دارد که باید نکته نظرات او در آثار هنرمند تداعی یابد در حالی که می‌توان با درک متقابل از هم آثار جهانی و فاخر تولید کرد. تا سال گذشته فستیوال‌های مطرح دنیا به دنبال آثار ایرانی بودند چرا امسال اینگونه نبود؟ همچنان امیدوارم این سرزمین به عاقبت بخیری و روز‌های خوب خواهد رسید.

در ادامه فائق توحیدی (کارشناس آثار میراث‌فرهنگی و عتیقه) معرفی را مهمترین مشکل در حوزه میراث‌فرهنگی دانست و گفت: میراث منقول و غیر منقول داریم، اما کسی زبان آن‌هارا نمی‌داند و هنوز نتوانسته‌ایم آن‌هارا معرفی کنیم. با هنرمندان خوب تا نکردیم و همچون مردم عادی از آن‌ها بلیت خواستیم و بعد هم برایشان توضیح ندادیم. درحالی که هر شئ موزه‌ای حرف‌های زیادی برای گفتن دارند.

جهانگیر الماسی (بازیگر) نیز رجعت دادن به هویت را اولویت امر دانست و گفت: با وجود بوی کاهگل و کاشی‌های آبی و رنگ خاک در مراکز اقامتی یزد، اما وقتی مکانی با ستون‌های رومی و از جنس سنگ مرمر در کنار آن قرار می‌گیرد نشانه‌های فرهنگ و هویت گم می‌شود. یکی از راه‌های جهانی شدن آن است که خودمان باشیم. در دنیای متاورس به رنگ‌هایی که از آن این مرز و بوم است نیاز داریم. شهرداری نباید اجازه ساخت و ساز عمارت‌های عجیب را بدهد. باید هویت شهری حفظ شود.

جلیل گلشن (کارشناس میراث‌فرهنگی) هم خاطرنشان کرد: مهمترین مسئله ما فرهنگ است. هویت ما با فرهنگ می‌تواند ادامه یابد. میراث‌فرهنگی سه وجه کالبد، پیام آوری و… دارد. زمانی میراث‌فرهنگی باقی میماند که توسط جامعه حفظ شود. هنرمندان می‌توانند این مهم را محقق کنند هویت ما به ارزش‌های میراث‌فرهنگی در طول تاریخ بستگی دارد ما باید تنوع فرهنگی خود را در تمام کشور حفظ کنیم.

وی افزود: میراث کشور ما برای تقویت و روان انسانی حاکم است. اما همیشه در معرفی و مستندسازی ضعیف بوده‌ایم. از نظر کارشناسی سقوط کرده‌ایم. اولین اقدام تکمیل و قوی کردن حوزه کارشناسی وزارتخانه میراث‌فرهنگی است. فعالیت میدانی و شناخت ۷۰ درصد کار است.

در ادامه نیز تعدادی از خبرنگاران در خصوص تخریب‌هایی که در بافت‌های تاریخی شهر‌های مختلف از جمله شیراز و مشهد و… شاهد هستیم انتقاد کردند و عنوان کردند: با وجود آنکه گفته میشود در حاشیه جشنواره میراث‌فرهنگی و رسانه گرد هم آمدیم تا درخصوص چگونگی نمایش و مستندنگاری میراث استفاده کنیم، اما از دیگر سو شاهد تخریب میراث هستیم حتی برخی از سینماگران در آثارشان آسیب‌هایی را متوجه میراث می‌کنند چراکه قوانین درستی نداریم.

فاطمه داوری (حفاظت از بنا‌ها و بافته‌های تاریخی کشور) در ادامه گفت: از میراث‌فرهنگی حفاظت می‌کنیم تا هویت مردم را حفظ کنیم و جذب گردشگر دز مرحله بعد قرار می‌گیرد.

مرتضی رضوانفر (فعال در حوزه میراث) هم عنوان کرد: رسانه می‌تواند دوست یا دشمن میراث باشد. برای مثال در حوزه میراث ناملموس گردشگر دشمن است چراکه این حوزه را سفارشی میکند.

سپس جواد انصافی (نویسنده، پروهشگر و بازیگر نقش عبدلی) میراث ما را دارای پیشینه فرهنگی دانست و گفت: در آیین‌های ما تفکر در مرحله نخست قرار دارد. از آنچه در سفره هفت‌سین میچینیم تا فرهنگ و اندیشه‌ای که در پس آن تفکر قرار دارد. ما می‌توانیم از این تفکرات برای ساخت فیلم‌ها استفاده کنیم.

احمدضا درویش نیز یادآور شد: مهمترین سرمایه میراث‌فرهنگی نیروی انسانی است. حوزه سینما حوزه اندیشه است. ما فقط وظیفه معرفی نداریم. ما نشانه‌ها را تبدیل به واقعیت‌هایی می‌کنیم که از میان آن حقیقت کشف می‌شود. مهمترین آثار علی حاتمی در حوزه میراث‌فرهنگی است. تمام آثار سینمایی ایران‌ در اختیار میراث‌فرهنگی است. در فیلمی نیست که نشانه‌ای از میراث و صنایع دستی و گردشگری نباشد.

سپس پارساییان (از مسئولان استانداری یزد) گفت: باید ظرفیت‌های یزد را معرفی کنیم تا فعالان عرصه رسانه و هنر تا حدودی از پایتخت دور شوند.

محسن علی اکبری (تهیه کننده) نیز یادآور شد: در سال ۲۰۰۵ در ترکیه بودم که کلا ۲۰۰ سالن سینما داشت، اما در سال ۲۰۱۸ بیش از ۳ هزار سالن سینما شده بود. در واقع از هرچه داشتند و نداشتند فیلم ساختند. اما ما اینکار و نکردیم. در ترکیه ۳۰ درصد هزینه ساخت فیلم تاریخی و گردشگری و… را شهرداری میدهد. من از خدامه که فیلم درباره فرهنگمان بسازیم، اما امکانات نداریم.

حسین طالبیان (مشاور معاون میراث‌فرهنگی) هم با اشاره به ثبت جهانی شهر یزد گفت: هرچند در آن زمان هم وضعیت یزد خوب نبود، اما در هیچ جای دیگر اثری از شهر ایرانی اسلامی باقی نگذاشته بودیم. باید پژوهش و حفاظت را در کنار معرفی داشته باشیم.

محمدضا شریفی نیا (بازیگر) نیز با پیشنهاد ایجاد شبکه تلویزیونی میراث‌فرهنگی خواستار توجه به این مهم شد و گفت: نمی‌دانم مانعی وجود دارد یا خیر. ما به بنا‌ها خیلی اهمیت می‌دهیم درحالی که آدم‌های ارزشمندی داریم که از میراث‌فرهنگی و بنا‌ها می‌توانند مهمتر باشند.

او ادامه داد: از هنرمندان می‌توانیم برای میراث داری میراث‌فرهنگی شهر‌های مختلف استفاده کنیم و هنرمندان سفرای میراث‌فرهنگی هر شهر شوند.

سپس رضا میرکریمی (کارگردان) خاطرنشان کرد: در انتظار سیاست‌های کلان هستیم تا ببینیم چگونه می‌توان در این حوزه کار کرد. عامل زمان در میراث‌فرهنگی شدن اهمیت دارد. این درحالی است که در عصر گذر زمان شاید لازم باشد قرائت‌های جدیدی از میراث‌فرهنگی داشته باشیم و نگاهمان را به آثار جدیدتر از منظر زمانی تغییر دهیم. به جای نگاه از خیلی از دور کمی از نزدیکتر نگاه کنیم بهتر خواهد بود.

خجسته نیز با تاکید بر آنکه حفظ آثار مخالف است، گفت: حفظ با کار توسعه‌ای همخوانی ندارد. اگر روح آثار منتقل نشود خود اثر آنچنان که باید مهم نیست.

پرویز شیخ طادی هم تاکید کرد: مرز‌های بسته امکان حضور گردشگر و جذب پول را ندارد؛ بنابراین شاید نیاز باشد تا جلسات اینچنینی با مسئولان راس و حکمرانی گذاشته شود تا در‌ها به سوی گردشگر باز شود. گردشگری می‌تواند کشور را از همه درآمد‌ها بی‌نیاز کند.

حسن گیل آبادی در ادامه تصریح کرد: اطلاع رسانی، نقد، تحلیل و آینده نگاری کار رسانه است. درحالی که در این حوزه آنچنان که باید کار نمی‌کنیم. جوشش لازم وجود ندارد. ایران متعلق به جهان و جامعه بشری است. رسانه و هنر و هنرمند می‌توانند در هر جای دنیا حرفشان را به راحتی بزنند در حالی که مسئولان امر چنین امکانی را ندارند. چاره‌ای جز ایجاد تغییر در حکمرانی فرهنگ نداریم.

حسن بلخاری جهان را جهان تصویر عنوان کرد و گفت: تصویر خرد را به حس تغییر می‌دهد. ما در این دولت قرار داریم و باید تصویر آنرا درک کنیم. امروزه تصویر واقعیت را بازتاب نمی‌دهد بلکه رسانه است که تصویر مد نظر خود را بازتاب میدهد

او اذعان داشت: میراث می‌خواهد آثارش را معرفی کند، اما هنرمند کارش معرفی نیست. می‌توان از واقعیت اشیا گذشت و حقیقت آنرا مطرح کرد. اگر هنرمند را مؤلف بدانیم موفق میشویم. میراث حکمت محور را می‌توان مطرح کرد. در مفهوم موزه خاطره ملت‌ها حفظ می‌شود. اگر بتوانیم زبان جیرفت را کشف کنیم تاریخ هنر باید از نو نوشته شود.

مریم جلالی (معاون صنایع‌دستی کشور) هم به فاصله بین معرفت و غیرتمندی اشاره کرد و گفت: باید برای قاب‌های مختلف قصه تعریف کرد. تجلی فرهنگی آثار می‌تواند استعاره‌سازی از میراث و رمزگذاری‌گذشتگان است. اقتصاد هویت بنیان ما میراث‌فرهنگی است.

انسیه شاه حسینی هم خواستار تعریف و استخراج قصه آثار و میراث‌فرهنگی شد.

سپس علی دارابی (معاون میراث‌فرهنگی کشور و قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) یادآور شد: اینکه حرف‌های همدیگر را بشنویم و به سهم خود بخشی از میراث را میراث داری کنیم. ایران بزرگ ایران فرهنگی مرز‌های گسترده‌ای داشت و امروزه مرز‌های فرهنگی باقی مانده. عمق فرهنگ ما اهمیت دارد.

او ادامه داد: گردشگری رابطه مستقیمی با زیرساخت و… دارد چنانکه شب گذشته ایرلاین یزد را افتتاح کردیم. در این میان نیاید از قدرت رسانه برای توسعه گردشگری چشم پوشی کرد. ضمن آنکه طرح سفرای میراث‌فرهنگی نوشته شده.

عباس فاطمی (استاندار یزد) نیز با تاکید بر آنکه نظرات مطرح شده نگاه‌ها را تغییر خواد داد، گفت: قبل از حل هر مشکلی باید مسائل فرهنگی را حل کنیم و روح حاکم باید از جنس فرهنگ و هنر باشد. نگاه ما در استان تمدن‌سازی است. الهام بخشی و جنبه حکمت بنیان را مد نظر داریم. ساخت و ساز‌ها در یزد باید ویلایی باشد و عناصر معماری اسلامی ایرانی را باید رعایت کنند.

او ادامه داد: استان یزد برای آنکه اوج بگیرد به دو بال علم و فناوری و گردشگری نیاز دارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایلنا، تاریخ انتشار:۲۹ بهمن ۱۴۰۱، کدخبر: ۱۳۳۱۵۸۶، www.ilna.ir