شعار سال: ایران سومین تولید کننده خرما در جهان است که سالانه ۱٫۳ میلیون تن خرما تولید می‌کند. از طرفی زنجیره فرآوری خرما نیز در کشور فعال است و سالانه بیش از یک میلیون تن خرما تولید می‌کند. یعنی ضریب فرآوری خرما در کشور ۷۸٫۷ درصد است.

اما علیرغم ارزش افزوده‌ای که این صنعت می‌تواند در کشور ایجاد کند همچنان با مشکلات و چالش‌های فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند.

اصلاح و جایگزینی ارقام مناسب تجاری و توسعه ارقام از طریق کشت بافت از جمله چالش‌های تولید خرما در کشور است. از طرفی عملیات کاشت و برداشت خرما نیاز به مکانیزه شدن دارد و باید بالابر‌های مناسب در این زمینه فراهم شود.

متاسفانه تعاونی‌های کارآمدی هم در زمینه مسائل نخلداران در کشور وجود ندارد.

ظرفیت صنایع فرآوری و بسته‌بندی خرما در کشور ناکافی است. احداث این صنایع فرآوری در قطب‌های تولید به طور مناسبی انجام نشده است. در واحد‌های بسته بندی و فرآوری خرما از فناوری‌های مدرن و به روز استفاده نمی‌شود و بنابراین سطح فرآوری به نسبت پایین است.

به علاوه در فرآوری محصولات خرما جای خلاقیت و نوآوری بسیاری وجود دارد که لازم است انجمن‌های تخصصی تحقیق و توسعه و پژوهشکده‌ها در این حوزه به طور فعالتری ورود کنند و با ایده‌های نوآورانه به این صنعت وارد شوند.

اصول و الزامات مرتبط با برچسب‌زنی محصولات منطبق با استاندارد‌های ملی یا بین‌المللی نیز در این صنعت آنچنان که انتظار می‌رود رعایت نمی‌شود. ظرفیت‌های سردخانه‌ای نیز در برخی استان‌ها با کمبود مواجه است.

بعلاوه واحد‌های فناوری در صنعت خرما نیز با کمبود نقدینگی مواجهند و تامین منابع مالی در این حوزه با چالش مواجه است.

بازار فروش خرما در زنجیره ارزش خرما اهمیت بسیار بالایی دارد که این روز‌ها این بازار همچون گذشته به دلیل افزایش قیمت‌ها رونق چندانی ندارد و تقاضا برای مصرف این محصول کاهش پیدا کرده است.

بررسی آمار و اطلاعات مربوط به صادرات خرما نشان دهنده آن است که ایران، در سال ۱۳۹۹ با رقمی‌حدود ۲۹۷ میلیون دلار دومین صادر کننده بزرگ خرما در جهان بوده است. با این حال، با توجه به پایین بودن متوسط قیمت خرمای صادراتی ایران به کشور‌ها در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با قیمت صادراتی کشور‌های دیگر نظیر تونس، عربستان، فرانسه، هلند و آمریکا، ارزآوری به نسبت کمتری دارد. ضمن اینکه خرمای ایران عمدتاً به صورت فله‌ای و در بسته‌بندی‌های بزرگ ۵ الی ۱۰ کیلویی به کشور‌های دیگر صادر می‌شود که هم از نظر بازار پسندی مناسب نیست و هم اینکه فرصت و زمینه انجام فراوری‌های مختلف را محدود می‌کند. از این رو، صادرات خرمای ایران با ارزش افزوده پایین‌تری همراه است. در واقع می‌توان گفت معمولاً خرمای ایران بعد از صادرات به کشور‌های هدف، در آنجا با انجام فراوری‌های مختلف، مجدداً بسته‌بندی شده و با الصاق برچسب مربوط به انواع استاندارد‌های کیفی و بهداشتی (حلال، ایزو ۲۲۰۰۰، ایزو ۹۰۰۲ HACCP)، با برند و بسته‌بندی‌های دیگر به بازار عرضه می‌شود. حتی به کشور ایران نیز صادر می‌شود و این جای تاسف بسیار دارد.

عدم توجه شرکت‌های صادرکننده به الزامات، ویژگی‌ها، سلایق و نیاز بازار‌های هدف به ویژه از نظر نوع بسته‌بندی محصول، یکی از مهم‌ترین دلایل ضعف نظام بازاریابی محصول خرما ست.

با توجه به اینکه ایران سومین تولیدکننده خرما در جهان است انتظار می‌رود روی صادرات این محصول به عنوان یکی از کالا‌های با ارزش گسترش دهنده صادرات غیر نفتی مدیریت بیشتری صورت گیرد چرا که این محصول پتانسیل این را دارد که منشاء ارزآوری و ایجاد ارزش افزوده در کشور باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ انتشار:۲۴ اسفند ۱۴۰۱، کدخبر:۱۷۴۳۳۲۱، www.khabaronline.ir