شعارسال: مجموعه مقبرهالشعرای تبریز که سالیان گذشته در سایه بیمهری و کمتوجهی متولیان فرهنگی و گردشگری استان آذربایجانشرقی در گوشهای از کلان و کهن شهر تبریز که سبقه تاریخی در الگو شدن برای کلانشهرهای دیگر در عرصههای مختلف دارد، بهحال خود رها شده است. این مجموعه که در سالهای اخیر تا حدودی مورد توجه مسئولان قرار گرفته، ولی در رقابت با مجموعههایی مانند طوس مشهد، حافظیه و سعدیه شیراز و برخی آثار فرهنگی اصفهان همچنان بهلحاظ عمرانی عقب مانده است و باید مسیری طولانی را برای رسیدن به این جایگاه طی کند.
البته در سالهای گذشته اقداماتی برای ساماندهی، محوطهسازی و بازسازی این مجموعه فاخر آغاز شده است، ولی نگاه کوتاهمدت و بخشینگر بهجای نگاه بلندمدت و آیندهنگر به آن موجب شده تا ساماندهی و محوطهسازی مقبرهالشعرا بهجای اینکه در قالب یک مجموعه بزرگ تاریخی و فرهنگی بینالمللی برای کلانشهر تاریخی تبریز دیده شود، در حد تنها یک اثر تاریخی و فرهنگی محلی انجام شود.
وضعیت نابسامان مقبرهالشعرای تبریز و حصارهای گالوانیزه پیرامون آن، در سالهای گذشته سیما و منظرهای زشت و دور از شأن شاعران خفته در این آرامگاه ابدی ایجاد کرده و موجب دلخوری و گلایه گردشگران، دوستداران آثار تاریخی و اهل فرهنگ و ادب شده بود.
اختصاص ردیف بودجهای از محل اعتبارات ملی در اواخر دهه ۱۳۷۰ شمسی برای نخستینبار و بهمدت یکسال برای بازسازی و بهسازی مقبرهالشعرا بارقه امیدی برای سروسامان بخشیدن به این مجموعه در دل اهالی فرهنگ و ادب این سرزمین ایجاد کرد، ولی توقف و رکود این اقدامات در سالهای بعد این امید را کمرنگ کرد.
در سال ۱۳۹۸ تخصیص اعتبار حدود ۹۸ میلیارد ریالی برای اجرای طرح ساماندهی مجموعه فرهنگی و تاریخی دوباره کورسوی امید را در دل دوستداران فرهنگ و ادب این مرزوبوم روشن کرد و تصویب اعتبار یک هزار و ۲۰۰ میلیارد ریالی در مدت سه سال و در سفر استانی به آذربایجانشرقی، این روند را هموار کرد.
در زمان کنونی ساماندهی بخش شمالی (صفه شمالی) مقبرهالشعرا به بهرهبرداری رسیده است و ساماندهی بخش جنوبی (صفه جنوبی) آن به مساحت دو هزار و ۵۰۰ مترمربع نیز در جریان است که پس از ساماندهی و تکمیل کامل به پروژه صفه شمالی مقبرهالشعرا به مساحت هشت هزار و ۵۰۰ مترمربع الحاق میشود.
مجموعه مقبرهالشعرا، باید با نگاه جامع، هماهنگ و آیندهنگر به مجموعهای فاخر، تاریخی و فرهنگی، به محلی در خور و شأن شاعران و ادیبان خفته در این آرامگاه و کهن شهر تاریخی و فرهنگی تبریز تبدیل شود.
«سیدمحمدحسین بلاغی»، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجانشرقی میگوید: به وضعیت مقبرهالشعرا را باید در بازههای زمانی سهساله از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ نگاه کرد تا از تغییرات و اقداماتی که در این سالها در جهت ساماندهی این مجموعه انجام شده است، اطلاع کسب و آنها را با هم مقایسه کرد.
او با تأکید بر اینکه مشکلاتی که در زمان کنونی در مقبره الشعرا بهوجودآمده از ناحیه ساماندهی این مجموعه است، میافزاید: مقبرهالشعرا در دو سال گذشته در حصار دیوارهای گالوانیزه بود و برای دیدن موزه آن باید از یک مسیر دشوار و کانال عبور میکردیم.
«یعقوب هوشیار»، شهردار تبریز، نیز میگوید: مجموعه تاریخی و فرهنگی مقبرهالشعرای تبریز که حدود ۱۵ سال مخروبه و بلاتکلیف باقی مانده بود، اکنون بههمت شهرداری و سایر دستگاههای متولی ساماندهی شده و به مجموعهای در خور شأن شاعران خفته در آن تبدیل شده است.
او با اشاره به وجود برخی مشکلات جزئی در ساماندهی این مجموعه، میافزاید: اجرای کامل طرح ساماندهی مقبرهالشعرا و اجرای سنگفرش «حیدر تکیهسی» با هدف ارتقای زیرساختهای گردشگری و فرهنگی در این مجموعه موجب جذب گردشگران بیشتر به این شهر میشود.
حجتالاسلام «سیدشهاب الدین حسینی»، مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجانشرقی، نیز با بیان اینکه اقدامات انجامشده در پیرامون مجموعه تاریخی و فرهنگی مقبرهالشعرا براساس مدیریت جزیرهای بوده است، میگوید: این نوع مدیریت مانع از تبدیل این مجموعه به مانند مجموعههایی مانند حافظیه و سعدیه شیراز و میدان امامعلی (سبزه میدان) اصفهان میشود.
او میافزاید: پیرامون مقبرهالشعرای تبریز در مقایسه با حافظیه و سعدیه شیراز که آباد و در شأن حافظ و سعدی و بهویژه شهر شیراز است، در شأن حدود ۴۰۰ شاعر مدفون در آن و شهر تاریخی تبریز نیست و نسبت به آنها وضعیت خوبی ندارد.
توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:
مجموعه بزرگ فرهنگی مقبره الشعرا تبریز طی سالها و پس از دست به دست شدن بین دستگاههای مختلف، در نهایت به عنوان «بزرگترین پروژه عمرانی فرهنگی کشور» از سال ۹۴ نیز در دستور کار شهرداری تبریز قرار گرفت و همه ساله نیز مسئولان امر از تزریق مبالغی برای اتمام این پروژه خبر دادند، اما آنچنان که پیداست هنوز هم دست به دست شدن این پروژه بین دستگاههای اجرایی به نتیجهای نرسیده و این مجموعه فرهنگی را در شرایط بغرنجی نیز قرار داده است. آبان ماه سال ۹۵ بود که بابک خوشنواز شهردار وقت منطقه ۱۰ تبریز با بیان اینکه احداث پروژه چند منظوره مقبره الشعرا بر اساس تاکید و حمایت شهردار وقت تبریز برای آماده سازی زیر ساختهای گردشگری سال ۲۰۱۸ و با هدف نمود صبغه تاریخی و فرهنگی تبریز کار خود را از سال ۹۴ آغاز کرده، گفت: پیش بینی میشود این پروژه طی دو سال آینده (یعنی سال ۱۳۹۷) به بهرهبرداری برسد.
جواد رحمتی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در سال ۱۳۹۷ گفته بود که پروژه مقبرهالاشعرا از همان ابتدا به صورت غیرفنی و غیرکارشناسی شروع شد، چرا که دخالت در بحث سازهای به این مکان آسیب میزند؛ همچنین طرحی با این عظمت بدون ملاحظات از جهت تامین اعتبارات شروع شده است. لزومی نداشت که کنارههای این بنا خاکبرداری شود، چراکه الان نیز به جهت به طول انجامیدن پروژه، بخشی از بنا زیر باران میماند و این امر خوشایندی نیست؛ نوع خاکبرداری اطراف این بنا نیز مناسب و فنی نبوده است.
محمد محمدپور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در سال ۱۳۹۷ مدعی شده بود که اصلیترین علت به طول انجامیدن عملیات اجرایی این پروژه، کسری منابع و اعتبار است. محمد محمدپور مدعی گردیده بود که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ردیف بودجه مستقلی برای مقبره الشعرا در سال ۹۸ لحاظ کرده است و دفتر طرحهای عمرانی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی این پروژه را به عنوان یک طرح ملی پیگیری میکند تا به محض تامین منابع و اعتبارات لازم، بخشی از پروژه که بر عهده اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی را در اختیار مشاور و پیمانکار قرار دهد. وی با تاکید بر اینکه بنای یادمان و پایین دست آن بر عهده اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان است، گفته بود در این رابطه اعتبار ۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومانی برای سال ۹۸ این پروژه در ردیف بودجه تعیین شده که احتمالا در سالجاری ۲۰ درصد آن (برابر با یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان) تخصیص یابد، اما تلاش ما این است که میزان تخصیص را بیشتر کنیم. اما در کل، پروژه درصد پیشرفت پایینی داشته و از پیشرفت قابل توجهی برخوردار نیست.
سیدقاسم ناظمی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی در سال ۱۴۰۰ با اشاره به طولانی شدن عملیات عمرانی در مقبره الشعرا بیان کرده بود که در وهله اول باید تلاش کنیم مقبره الشعرا را به عنوان یک مرکز مهم فرهنگی و سپس یک قطب مهم شهریار پژوهی جهانی مجهز کنیم که تحقق این امر مستلزم پایان فعالیتهای عمرانی در این مجموعه است و امیدواریم با مطالبه عمومی و البته پیگیری رسانهها در این خصوص، به زودی شاهد تکمیل و اتمام امور عمرانی این بنای ارزشمند باشیم. مقبره الشعرا مرکزی جهانی برای تبادلات فرهنگی است و انتظار ما از مسئولان استانی و ملی این است که با چنین تفکری به این موضوع نگاه کنند، اما متأسفانه وضعیت فعلی مقبره الشعرا با چنین جایگاهی سنخیت و تناسب ندارد و این در حالی است که اتمام طرحهای توسعهای این مکان کار چندان سخت و پر هزینهای نیست که بعد از ۴۰ سال در چنین وضعیتی باشد. نوعی اعوجاج و چندگانگی در بازسازی و توسعه مقبره الشعرا دیده میشود که ناشی از حضور دستگاههای مختلف در این خصوص است و نتیجه آن عدم توسعه مقبره الشعرا متناسب با جایگاه و عظمت آن و البته وضعیت نابسامان فضای عمومی آن و قطع منابع ملی لازم بوده و با توجه به تغییر ساختار دولت و به تبع آن در سطح استان تلاش میکنیم از طریق تعامل با استانداری آذربایجان شرقی و شهرداری تبریز، بنیاد مقبره الشعرا که بنا به دلایلی منحل شده، دوباره احیا و با نگاهی واحد و منسجم نسبت به بازنگری در توسعه عمرانی این مکان فرهنگی و تاریخی اقدام شود.
شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از اقتصاد24، تاریخ انتشار:16مهر1403، کدخبر:262190، eghtesaad24.ir/سایر منابع