شعارسال: کارخانه سیمان دیلمان این روز‌ها به یکی از بحث‌برانگیزترین صنایع منطقه تبدیل شده است؛ کارخانه‌ای که قرار بود با شعار اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی به رونق محلی کمک کند، اما حالا ردپای آن بیشتر شبیه به زخم عمیقی روی تن طبیعت و زندگی مردم است.

فرآیند تولید سیمان، به‌ویژه در مراحل آسیاب و پخت مواد، حجم زیادی گردوغبار در هوا پخش می‌کند. اهالی روستا‌های اطراف مدعی هستند که این آلودگی‌ها باعث افزایش مشکلات تنفسی و بیماری‌های ریوی شده است. بااین‌حال، به گفته بسیاری از ساکنان، تا زمانی که رسانه‌ها و افکار عمومی فشار نیاورده‌اند، مسئولان واکنش جدی نشان نداده‌اند. به عبارت ساده‌تر، سلامت مردم قربانی سود کارخانه شده است و استاندارد‌های زیست‌محیطی بیشتر روی کاغذ هستند تا در عمل.

از طرفی، برداشت بی‌رویه آب برای فعالیت کارخانه، چشمه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی منطقه را با خطر خشک شدن روبه‌رو کرده است. کشاورزان و دامدارانی که زندگی‌شان به این منابع وابسته است، حالا با بحران کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این ماجرا نشان می‌دهد که توسعه اقتصادی کارخانه بدون فکر به آینده و بدون ارزیابی درست از اثرات زیست‌محیطی پیش رفته است.

تردد کامیون‌ها و ماشین‌آلات سنگین هم جاده‌های روستایی را تخریب کرده و حتی به خانه‌های مردم آسیب رسانده است. بعضی اهالی حاشیه جاده هم بر این باورند که ترک‌های دیوار خانه‌هایشان روزبه‌روز بیشتر می‌شود، اما پاسخی جدی از طرف مسئولان دریافت نکرده‌اند.

گرچه پیشنهاد‌هایی مثل نصب فیلتر‌های پیشرفته یا ایجاد کمربند سبز مطرح شده، اما اغلب این اقدامات بیشتر شبیه به واکنشی نمایشی است تا راه‌حل جدی. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون نظارت مداوم و مشارکت واقعی مردم محلی، این اقدامات فقط نقش مُسکن موقت را دارند.

بیشتر وعده‌ها و اقدامات مثل نصب فیلتر یا کاشت درخت، فقط بعد از فشار رسانه‌ها و شکایت مردم مطرح شده‌اند، نه به‌عنوان برنامه‌ای پیشگیرانه؛ هیچ سیستم دقیقی برای نظارت بر کیفیت هوا، منابع آب و تأثیرات جاده‌ای وجود ندارد؛ گزارش‌ها هم پراکنده و ناقص هستند، به همین دلیل مشکلات زیست‌محیطی به معضلات طولانی‌مدت تبدیل شده‌اند؛ تصمیم‌گیری‌ها بدون نظرخواهی جدی از اهالی انجام می‌شود. همین موضوع باعث شده اعتماد مردم به مسئولان کاهش یابد و بسیاری از برنامه‌ها با مقاومت محلی روبه‌رو شود؛ برخی اقدامات بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند. مثلاً مراسم‌های کاشت نهال یا نصب فیلتر‌ها به شدت رسانه‌ای می‌شوند، اما در عمل تغییر چشمگیری در وضعیت منطقه به وجود نمی‌آورند.

در نهایت، اگر نظارت جدی، برنامه‌ریزی پیشگیرانه و مشارکت واقعی مردم محلی وجود نداشته باشد، مشکلات کارخانه سیمان دیلمان همچنان ادامه پیدا می‌کند و وعده‌های مسئولان تنها به پوششی برای پنهان کردن بحران‌های زیست‌محیطی تبدیل می‌شوند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از درسیاهکل، 1مهر1404، 133780، https://www.darsiahkal.ir/