شعار سال: به مرور زمان و با ورود آب به مخازن سد‌های کشور، گل و لای نیز وارد این مخازن می گردد که با گذشت زمان تبدیل به رسوب در کف مخزن و پشت دیواره‌های سد می‌شود که فشار قابل توجهی به سد وارد می‌کند. کاهش تدریجی حجم مخازن سدها بدلیل لایه گزاری تدریجی رسوبات و گل لای منتقل شده از طریق سیلاب، واقعیتی طبیعی است.اما این مسئله در دهه های اخیربدلیل برخی کم توجهی ها، تبدیل به یکی از مشکلات حاد صنعت اب کشور در برخی از سدها شده است. اقداماتی نظیر آبخیزداری در بالادست سدها، استقرار سازه های فشار شکن در مسیر رودهای جاری به پشت سدها ، باز کردن دریچه های زیرین سد برای رسوب زدایی در سال هایی که با تر سالی مواجه هستیم و مواردی همانند، از رایج ترین روش های مقابله با این چالش مطرح در سدسازی است که در داخل کشور،تمرکز خاصی روی انها صورت نگرفته است. 

در شرایطی که کشور با پدیده خشکسالی و اتمام آب در برخی از سدها مواجه است، چرا رسوب زدایی از مخازن سدها در دستور کار قرار نمی گیرد؟ ممکن است بیان شود که عملیات رسوب زدایی ، عملیاتی پر هزینه بوده و بودجه لازم در اختیار دولت و وزارت نیرو و اب منطقه ای نیست. در پاسخ باید بیان داشت که چرا با پهنه بندی فضای خشک پشت سدها، امکان پیمانکاری بخش خصوصی و مزایده، شن ،ماسه و رس و لای ته نشسن شده ، دنباله گیری نمی شود؟
همه می دانند که تغییر اقلیم در پهنه جغرافیایی کشور، موضوعی غیرقابل انکار است. از جمله رفتارهای متداول در این فرآیند تغییر، تبدیل بارش های متناوب به بارش های دفعی منجر به وقوع سیلاب است. آیا نباید با آماده سازی سدها برای مهار سیلاب،جلوی زیان های احتمالی آن را گرفت؟ ایا منتظریم بعد از تحمل مشقات زیاد مرتبط با خشکسالی، تحمل گر مشقات سیلاب ها هم باشیم؟ 

 در موضوع آب، بخش ورودی آب (تولید) ، عموما حجم نزولات آسمانی را در بر می‌گیرد که به هیچ عنوان در اختیار وزارت نیرو نیست، بنابراین عمده مسئولیت و اقدامات وزارت نیرو در بخش مدیریت مصرف، سیستم انتقال و توزیع،اقدامات آبخیزداری و ..می باشد.  طبق آخرین اعلام وزارت نیرو، هدررفت آب در ایران بین ۲۰ تا ۵۰ درصد متغیر بوده که عمده این هدررفت درروند ذخیره سازی و شبکه توزیع به وقوع می پیوندد. کم توجهی به آب گیری درست سدها خصوصا با کم توانی در پیش بینی سیلاب ها و بحث تبخیر آب از دریاچه های پشت سدها، در کنار فرسودگی شبکه توزیع ، باعث رقم خوردن فاجعه اتلاف 50 درصدی آب می شود. 

بنظر می رسد که سه امر مهم و مرتبط با بحث سدسازی و سدداری یعنی آبخیزداری در بالادست سدها، لایروبی و شستشوی مستمر سدها در بخش میانی و تغذیه مصنوعی سفره های زیرزمینی در پایین دست سدها، توسط وزارت نیرو به فراموشی سپرده شده است. در بین این سه فعالیت ، بحث لایروبی را شاید بتوان فوری ترین اقدام محسوب نمود.به نظر می‌رسد وزارت نیرو لایروبی مخازن پشت سد‌ها را به دست فراموشی سپرده و البته در دولت های قبل نیز اقدامات خاصی برای آن صورت نپذیرفته است. 


اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال