شعارسال : به نقل از المیادین آمریکا در نشست مذاکرات صلح سوریه در وین سندی را به نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه ارائه کرده که در آن سخن از تجزیه سوریه و قرارگرفتن آن تحت قیمومیت بین المللی به میان آمده است.

خبرگزاری اسپوتنیک با بررسی شواهد، این سند را مخالف قطعنامه‌های بین‌المللی به‌ ویژه قطعنامه 2254 شورای امنیت دانسته است. بر همین اساس عنوان شده این سند جزئیاتی از اختیارات رئیس‌ جمهور، دولت، حکومت‌های محلی، دستگاه قضایی، امنیتی و مجلس را شامل می‌شود.

دو نکته بارز در سندی که المیادین آن را رسانه‌ای کرد وجود دارد. نخست عقب نشینی ایالات متحده از پیش شرط اساسی سابق خود، یعنی کناره گیری بشار اسد از قدرت و پس از آن، تجزیه سوریه و به قیمومیت گرفتن آن توسط جامعه بین الملل است.

یکی دیگر از مهمترین اهداف آمریکا در سند جدید، قرار دادن سوریه تحت قیمومیت بین المللی است. پروژه ای که ساکنان قدیمی سوریه هنوز طعم آن را در دهان دارند و جوانانشان خاطرات تلخ قیمومیت فرانسه بر سوریه را از پدرانشان شنیده‌اند.

گفتنی است؛ سال 1920 و پس از شکست نیروهای مردمی سوریه در مقابل ارتش 9000 نفری زرهی فرانسه در جریان جنگ میلسون که منجر به کشته و زخمی شدن بیش از 1400 تن از مردم سوریه شد، فرانسه قیمومیت خود بر سوریه را اعلام کرد. در دنیای سیاست قیمومیت واژه‌ای معادل استعمار است و کشور مستعمره را تحت قیمومیت می‌نامند.

فرانسه بلافاصله پس از تصرف سوریه با هدف تحکیم قدرت خود و جلوگیری از فعالیت‌ جنبش‌های ناسونالیستی، سعی کرد تا با استفاده از تقویت اقلیت‌های مذهبی و تفکیک آنها، به مقابله با ملی گرایان مبارز بپردازد. بر همین اساس طرح تجزیه سوریه واحد را در دستور کار خود قرار داد.

بر همین اساس پاریس، سوریه را بر پایه دین و طایفه به شش بخش مستقل تقسیم کرد. دولت‌های دمشق ،حلب، العلویین ، لبنان بزرگ ،جبل الدروز ،سنجاق اسکندرون نتایج استعمار غربی بودند که سوریه را جهت کنترل ساده‌تر و درگیری در مسائل قومی و قبیله ای به شش قسمت تجزیه کرد.

علی‌رغم اعتراضات مردمی در سوریه، به دلیل برخورد تند و سخت فرانسوی‌ها با معترضان، عملا آتش درخواست‌های مدنی استقلال طلابانه خاموش شد. پس از این جریان، فرانسه کنترل سیستم اقتصادی سوریه را در دست گرفت و تدریس این زبان در مدارس سوریه اجباری شد. امری که دنباله رو سیاست انگلیس در کشورهای تحت استعمارش همچون هند بود.

اما چند تکه کردن سوریه به هیمن دخالت‌ها محدود نشد. از سال 1925 دولت لبنان از سوریه جدا شد و به عنوان کشور مستقل لبنان شناخته شد. همچنین سال 1939 با توافق ترکیه و فرانسه استان سنجاق اسکندرون از سوریه جدا و به ترکیه واگذار شد. علت این واگذاری ادعای آتاتورک مبنی بر ساکن بودن عده‌ای ترک زبان گریخته از ظلم‌های دولت وی در این منطقه بود. کردها و ارامنه‌ای که همواره مورد غضب آتاتورک بودند از چندین دهه پیش به عنوان آوارگان ترکیه‌ای در این منطقه سکونت داشتند.

سرانجام در ماه مه 1945 با فشارهای استقلال طلبان سوری و مردم سوریه، فرانسه مجبور به عقب نشینی و خروج نیروهایش از سوریه شد. آخرین لشگر نیروهای نظامی فرانسه در 17 آوریل 1945 از سوریه خارج شدند و نهایتا این روز به عنوان روز ملی استقلال در تقویم سوریه ثبت شد.

هم اکنون با مطالعه سند ارائه شده در وین توسط آمریکا می‌توان دریافت ایالات متحده در نظر دارد سیاست چند دهه پیش فرانسه در قبال سوریه را دوباره احیا کند تا بتواند در عین تداوم حضورش در منطقه، منافع تل آویو از حذف یک دولت قدرتمند در مرزهایش را برآورده سازد.

جعفر قنادباشی کارشناس مسائل منطقه ؛ با بیان اینکه هدف آمریکا از ارائه این سند تلاش برای یافتن راهکاری در مذاکرات اخیر وین است، گفت: با توجه شرایط حاکم بر این مذاکرات و نشست سوچی، آمریکا هیچ برگ برنده‌ای برای ارائه در وین ندارد و در تلاش است تا با تاثیرگذاری بر این مذاکرات مسیر آن را به نفع خود تغییر دهد.

قناد باشی افزود: در درون جامعه سوریه هیچ گروهی حامی آمریکا نیست. گروهک‌های تروریستی نزدیک به کاخ سفید نیز پایگاه مردمی ندارند و با توجه به همین موضوع می‌توان نتیجه گرفت هیچ بخشی از خاک سوریه تحت کنترل ایالات متحده و حامیانش نیست.

کارشناس مسائل منطقه بیان کرد: کاخ سفید با انتشار این سند در نشست وین سعی در ارائه یک راهکار به عنوان مبنای پیشبرد مذاکرات در جهت منافع خودش است.

قناد باشی در تشریح علت مطرح نکردن نام اسد از ابتدای مذاکرات گفت: هدف از مطرح نکردن نام بشار اسد و سخن نگفتن از حذف وی، جلوگیری از توقف این طرح در ابتدای آغاز مذاکرات است چرا که تمامی راهکارهای قبلی که با پیش شرط حذف اسد بود به بن بست خورده است.

وی خاطر نشان کرد: آمریکا در تلاش است تا با یک شعار به ظاهر خوب، هدفی شوم را دنبال کند اما نکته مهم اینجاست که محور غربی-عربی با پررنگ کردن گسل‌های اختلاف و قومی گری، تسلیح مخالفان و غیره آرامش و امنیت سوریه را بر هم زدند و اکنون به دنبال جداسازی قومیت‌ها و چند تکه کردن سوریه برای رسیدن به اهدافشان هستند.

قناد باشی اظهار کرد: با ارائه این طرح از سوی آمریکا مطالبه جدی بین قومیت‌ها و گروه‌های سوری مطرح خواهد شد که حتی در صورت مستقر شدن دولت واحد، همگی خواستار سهمی از قدرت در دولت سوریه باشند که نتیجه این سهم خواهی‌ها تضعیف دولت سوریه خواهد بود.

کارشناس مسائل منطقه ضمن معرفی رژیم صهیونیستی به عنوان همسایه‌ای که از تضعیف دولت قدرتمند در سوریه منتفع خواهد شد، اظهار کرد: تل‌آویو با کاهش قدرت و تقسیم سوریه به مناطق کوچک‌ تر، قدرتمندترین مخالف خود در مرزهایش را درگیر مسائل داخلی خواهد دید.

وی با اشاره به بدبینی مردم سوریه نسبت به آمریکا و همپیمانانش گفت: مردم این کشور چندین سال است به علت زیاده خواهی محورغربی-عربی کشته می‌شوند بنابراین هر گونه پیشنهادی از جانب آمریکا برای مردم سوریه به عنوان مداخله در امور داخلی سوریه تلقی و از اقبال عمومی برخوردار نخواهد شد.

در پایان با نگاهی به اهداف آمریکا در غرب آسیا که یکی از مهمترین آنها، تقسیم کشورها جهت تسلط آسان‌تر بر این منطقه است، می‌توان به این نتیجه رسید که ایالات متحده در تلاش است تا دومینوی تجزیه کشورها را از سوریه آغاز کند و پس از آن به کل منطقه تسری دهد. دومینویی که اقوام و مذاهب مهره‌های آن و ارگان‌های بین المللی همچون سازمان ملل ابزار شروع ریختن این دومینو خطرناک را تشکیل می‌دهند اما هوشیاری مردم سوریه از تلخی استعماری که هنوز به طور کامل از کام آنها پاک نشده است می‌تواند تمامی مهره‌های آمریکا را بر هم زند و خودشان را به بازیگر یک بازی جدید تبدیل کنند.

گفتنی است؛ ایالات متحده پس از حمله به عراق در سال 2003 میلادی و اشغال این کشور قصد داشت تا طرح خاورمیانه بزرگ را با هدف تجزیه کشور عراق اجرایی کند اما با شکل گیری و تقویت محور مقاومت در منطقه، این طرح راه به جایی نبرد و عراق از شر سلطه طلبی ایالات متحده در امان ماند.