شعار سال: جمعی از اهالی فرهنگ در حالی 55 سالگی شورای کتاب کودک را جشن گرفتند که این تشکل مردمی همچنان بدون حمایت جدی مادی و معنوی مسئولان بخش‌های مختلف علمی و فرهنگی به‌ تلاش خود در راستای بهبود وضعیت ادبیات کودک و نوجوان کشور ادامه می‌دهد. نوش آفرین انصاری در این مراسم تأکید کرد که برای انتشار جلدهای بعدی فرهنگنامه کودکان و نوجوانان به همراهی بیشتر کارشناسان برجسته حوزه‌های مختلف و همچنین حمایت‌های مالی نیاز دارد.

فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در کتابخانه‌های کانون پرورشی

نوش آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک در این مراسم که به میزبانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد ضمن تشکر از همه زنان و مردانی که طی نیم قرن اخیر به شورای کتاب کودک در راستای دستیابی به اهدافش یاری رسانده‌اند گفت:«در چنین روزی از همه افرادی که دیگر در بین ما نیستند اما سکانداران این حرکت واز اعضای هیأت مدیره شورا بودند یاد می‌کنم، بزرگانی همچون توران میرهادی، عباس یمینی شریف، معصومه سهراب، منصوره راعی و یحیی مافی که یادشان همواره گرامی است.»

تقریباً 17 سال بعد از تأسیس شورای کتاب کودک به همت اعضای این تشکل مردم نهاد تلاش برای انتشار فرهنگنامه کودک و نوجوان آغاز شد، فرهنگنامه‌ای متناسب با شرایط کشور خودمان که نه تنها برای گروه سنی مذکور، بلکه حتی برای جوانان نیز دربردارنده مطالبی خواندنی است. دبیر شورای کتاب کودک با اشاره به انتشار پیوسته جلدهای این فرهنگنامه از سال 58 تا به امروز تأکید کرد:«بسیار خوشحالیم که تا جلد شانزدهم فرهنگنامه هم‌اکنون در بیش از 800 کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در اختیار مخاطبان قرار دارد. امیدواریم که بزودی جلد هفدهم آن نیز در دسترس علاقه مندان قرار بگیرد.» یکی از خواسته‌های اعضای شورای کتاب کودک و فرهنگنامه، طی سال‌های فعالیتش این بوده که وزارت آموزش و پرورش شرایطی فراهم کند تا جلدهای منتشر شده از فرهنگنامه در کتابخانه تمام مدارس کشور در دسترس دانش‌آموزان قرار بگیرد. خواسته‌ای که تا به امروز توجه چندانی به آن نشده و گلایه افرادی همچون نوش آفرین انصاری را به‌دنبال داشته است.هرچند که سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش به تازگی در گفت‌و‌گویی با «ایران» در خصوص همکاری بیشتر این وزارتخانه با شورای کتاب کودک و به تبع آن فرهنگنامه سخنانی گفته است. با این همه باید دید که برنامه‌ریزی‌های مسئولان آموزش و پرورش تا چه اندازه منجر به حمایت از این تشکل مردمی می‌شود.

269 مقاله در هفدهمین جلد فرهنگنامه

انصاری هم در این مراسم ضمن اشاره به اهمیت همکاری آموزش و پرورش با شورا گفت:«امیدواریم با قرار گرفتن فرهنگنامه در سامانه رشد وزارت آموزش و پرورش این اثر به کتابخانه‌های بیشتری در مدارس مناطق گوناگون راه پیدا کند. چندی قبل هفدهمین جلد فرهنگنامه منتشر شد، به عقیده من این جلد فوق‌العاده زیباست و دربردارنده مطالب با ارزش و قابل‌توجهی است.» آن طور که دبیرشورای کتاب کودک در این مراسم گفت، جلد هفدهم فرهنگنامه شامل 269 مقاله، 48 مدخل اجرایی، 402 تصویر،

18 نقشه، 35 جدول و نمودار است که ازجمله مقالات بلند آن می‌توان به سینما، شاهنامه و شورای کتاب کودک اشاره کرد. به گفته انصاری در حال حاضر کار روی جلدهای 18، 19 و 20 فرهنگنامه ادامه دارد و جلد اول تا دهم نیز در حال روزآمدسازی است. سال 1343، دو سال بعد از تأسیس شورای کتاب کودک این تشکل مردم نهاد موفق به عضویت درنهاد جهانی «IBBY» شد و هم‌اکنون شاخه ایرانی آن محسوب می‌شود. شاید جالب باشد که بدانید، دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان که به اختصار IBBY نامیده می‌شود، مؤسسه‌ای غیرانتفاعی است که سال 1953 به‌منظور بهبود کیفیت کتاب‌های کودکان و نوجوانان، گسترش کتابخانه‌های مربوط به آنها و ایجاد تفاهم میان نسل جوانِ کشورهای مختلف از طریق کتاب، درسوئیس دایر شد. انصاری در ادامه سخنانش به همکاری شورا با «IBBY»هم اشاره کرد و افزود:«شورای کتاب کودک، امسال فرهاد حسن‌زاده را به‌عنوان نامزد دریافت جایزه هانس کریستین اندرسن معرفی کرد که او جزء 5 نویسنده برتر جهان معرفی شد. این مسأله نشان می‌دهد که چقدر کارشناسان ما در تهیه پرونده فرهاد حسن‌زاده دقت کرده‌اند. علاوه بر این سه نماینده از ایران در حوزه نویسندگی، ترجمه و تصویرگری برای فهرست افتخار «IBBY» معرفی می‌شود.» آن‌طورکه انصاری در این مراسم گفت در سی و ششمین کنگره ادبیات کودکان که امسال در آتن برگزار می‌شود قرار بود مقایسه‌ای بین بنیانگذار دفتر بین‌المللی «IBBY»، بنیانگذار کتابخانه مونیخ «دیلا لپمن» و همچنین بانو توران میرهادی انجام بگیرد. علاوه بر این بعد از گذشت یک دهه که ارتباط مان در حوزه داوری با نمایشگاه تصویرگری «براتیسلا» قطع شده بود امسال باهمکاری کانون پرورش فکری و انجمن تصویرگران توانستیم علی بوذری را به‌عنوان نامزد برای داوری این جشنواره معرفی کنیم که مورد قبول واقع شد. بعد از سخنان انصاری، گزارش شکوه حاج نصرالله از وضعیت ادبیات کودک و نوجوان از سوی جمیله سنجری قرائت شد. یکی از نهادهایی که در کنار شورای کتاب کودک کار خود را آغاز کرده خانه کتابدار است. در همین رابطه ملیحه پیشداد، مدیر خانه کتابدار هم یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود که گزارشی از عملکرد این مرکز که سیزده سال از تأسیس آن می‌گذرد ارائه کرد. گفتنی است که در پایان مراسم گرامیداشت پنجاه‌ وپنجمین سالگرد تأسیس شورای کتاب، کتاب‌های برگزیده بخش‌های مختلف شورا اعلام شدند. علاوه بر این از برخی همراهان فرهنگنامه کودکان و نوجوانان نیز قدردانی شد و از سررسید سال 1397 شورای کتاب کودک هم رونمایی شد.

یادداشت

دیده‌بانی برای کتاب‌های کودک و نوجوان

فرهاد حسن زاده

نویسنده کودک و نوجوان

شورای کتاب کودک از معدود نهادهای ادبی مردمی است که طی نیم قرن اخیر در حوزه ادبیات کودک و نوجوان کشورمان کار کرده، تشکلی مردمی که طی این دهه‌ها توانسته بخوبی از پتانسیل نیروهای داوطلب استفاده کند. نکته قابل توجهی که درباره شورای کتاب کودک وجود دارد وابسته نبودن آن به هیچ یک از سازمان‌های دولتی است. شورا علاوه بر آموزش علاقه‌مندان ادبیات، سال‌هاست که به‌عنوان دیده‌بان کتاب‌های کودک و نوجوان، آثار منتشر شده در این حوزه را بررسی کرده و فهرست آنها را با در نظر داشتن استانداردهای جهانی به خانواده‌ها معرفی می‌کند. با وجود آنکه من نویسنده و ناشران و توزیع‌کنندگان در تلاشیم تا کارمان را خوب انجام بدهیم، وجود چنین نهادهایی در نتیجه نهایی کار که همان کتابخوان شدن مردم است بسیار اثر‌گذار خواهد بود. افرادی همچون زنده یاد توران میرهادی و نوش آفرین انصاری که هم‌اکنون دبیر این شوراست، در ارتباط میان نویسندگان و مخاطبان بسیار مؤثر بوده و هستند. بی‌اغراق در آن سال‌هایی که از وجود زنده یاد میرهادی بهره‌مند بودیم همیشه به روحیه ایثارگری و اصراری که در انجام کارها به شکل جمعی داشت غبطه می‌خوردم، البته نوش آفرین انصاری و همچنین دیگر بزرگانی که رأس شورا هستند نیز چنین روحیه‌ای دارند که قابل ستایش است.‌ای کاش در همه بخش‌های حوزه کتاب شاهد حضور و فعالیت چنین افرادی باشیم، افرادی که بی‌هیچ مزد و منتی عاشقانه برای ارتقای این بخش از فرهنگ کار می‌کنند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازروزنامه ایران ، تاریخ انتشار -----، کدمطلب:458032، www.iran-newspaper.com