شعار سال: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سال 1395 کتاب مهمی با عنوان «عمده‌ترین مسائل کشور: اولویت‌ها و راهبردهای مجلس شورای اسلامی در دوره دهم» منتشر کرد که به تدریج خلاصه‌ی هر یک از بخش‌های موضوعی آن در شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی منتشر می‌شود.

فرهنگ

اهداف متعددی در حوزه فرهنگ وجود دارد، اما «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی و مبارزه با نفوذ فرهنگی» را می‌توان دو هدف اصلی نظام در حوزه فرهنگ دانست. با این حال اهداف فرهنگی که در سیاست‌های کلی به‌عنوان اهداف فرهنگی بیان می‌شود با سه مشکل اساسی مواجه است:

نامشخص بودن نقش دولت در تحولات فرهنگی: در واقع مشخص نیست که دولت مسئول چه بخشی در فرهنگ است و باید در قبال آن پاسخگو باشد.

هدف‌گذاری غیرواقعی: اهداف در نظر گرفته شده برای حوزه فرهنگ، غیرعملیاتی و بیش از حد کلان و قابل تفسیر است. از همین رو توان جهت‌دهی به برنامه‌ها و اقدامات را نداشته و امکان نظارت بر تحقق این اهداف نیز از بین می‌رود. در واقع بیان این اهداف بیشتر حالت تزیینی داشته و در مواردی نیز ذهنیت تدوین‌کنندگان و سیاست‌گذاران را بیان می‌کند.

پیچیدگی‌ ابزارهای فرهنگی: اهداف فرهنگی و راهبردهای تحقق این اهداف از طریق ابزارهایی اجرایی می‌شوند که به دلیل ماهیت خاص این حوزه پیچیدگی‌های زیادی دارند. دو دسته از این ابزارها قابل تمایز است: ابزارهای نهادی و ظرفیت‌های فرهنگی. ابزارهای نهادی شامل دستگاه اداری و اجرایی و مجموعه قوانین و مقررات است و ظرفیت‌های فرهنگی شامل پتانسیل‌ها و توان‌های فرهنگی است که در سطح جامعه می‌تواند به پیشبرد سیاست فرهنگی یاری رساند؛ نظیر سینما، کتاب، رسانه‌های دیجیتال، مساجد و ... .

صداوسیما

در اصل 175 قانون اساسی درباره سازمان صداوسیما آمده است: «خط‌مشی و ترتیب اداره سازمان و نظارت بر آن را قانون معین می‌کند»، قانونی که تا به امروز تصویب نشده است. در سه دوره مجلس ششم، هشتم و نهم طرح‌هایی با عنوان قانون اداره صداوسیما مطرح و حتی در مجلس نهم در کمیسیون مربوطه نیز به تصویب رسید با این حال هیچ یک از این طرح‌ها در صحن علنی مجلس تصویب نشدند. از جمله دلایل این امر عبارت‌اند از:

مهم‌ترین اقدامی که باید در خصوص سازمان صداوسیما اتخاذ شود، تعیین ماهیت این سازمان به‌مثابه یک رسانه یا قرارگاه فرهنگی است.

اقتصاد سیاسی: منافع شرکت‌ها و سازمان‌هایی که از وضعیت کنونی صداوسیما سود می‌برند مهم‌ترین دلیل به نتیجه نرسیدن تلاش‌ها برای تصویب قانون صداوسیما در طی این سال‌ها است. ترس از محدود شدن درآمدهای صداوسیما و ایجاد مشکلات برای نظام تولید و پخش این سازمان باعث شده تا ترس از ایجاد تغییر در وضعیت سازمان فراگیر شود.

ضعف صنعت روابط عمومی در کشور: از آنجایی که صنعت روابط عمومی در کشور رشد نکرده و بسیاری از دستگاه‌ها و سازمان‌ها اجرایی وظایف روابط عمومی خود را بر عهده‌ی صداوسیما گذاشته‌اند عملاً صداوسیما بسیاری از کارکردهای رسانه‌ای خود را از دست داده است. گره‌خوردگی منافع سازمان صداوسیما با منافع بسیاری از سازمان‌های اجرایی عملاً امکان تغییر را دشوارتر کرده است.

راهکار

مهم‌ترین اقدامی که باید در خصوص سازمان صداوسیما اتخاذ شود، تعیین ماهیت این سازمان به‌مثابه یک رسانه یا قرارگاه فرهنگی است. به نظر می‌رسد تا زمانی که هویت سازمان صداوسیما میان رسانه و قرارگاه بودن در حال تغییر باشد امکان تصمیم‌گیری جدی و اصولی درباره سازمان وجود ندارد. از همین رو تصمیم‌گیری در خصوص موضوعات زیر منوط به مشخص شدن موضوع فوق است:

تصمیم‌گیری درباره شخصیت حقوقی سازمان صداوسیما

تصمیم‌گیری درباره الگوی اداره سازمان از قبیل مقررات خاص اداری، استخدامی و ...

تعیین حیطه‌های فعالیت سازمان صداوسیما

تعیین تکلیف شرکت‌های وابسته به سازمان

تعیین وضعیت و فرآیند نظارت بر سازمان

تعیین نسبت سازمان با قوای سه‌گانه

مسئله فعالیت بخش خصوصی و انحصار فعالیت.

میراث فرهنگی

چالش‌های موجود در این حوزه عبارت‌اند از:

کمبود شدید زیرساخت‌های اقامتی و حمل‌ونقلی هوایی و ریلی

عدم شفافیت و تغییر سیاست‌های دولتی نسبت به حوزه گردشگری

عدم الزام به همکاری بودجه‌ای ذینفعان دولتی

عدم استقرار حساب‌های اقماری گردشگری

طولانی بودن فرآیند صدور مجوز، تصویب، ابلاغ و پرداخت تسهیلات طرح‌های گردشگری

عملیاتی شدن درصد اندک طرح‌های مرتبط با مناطق نمونه گردشگری علیرغم تصویب مناطق نمونه بسیار

توزیع نامناسب و تمرکز گردشگران داخلی و ورودی در مناطق محدود کشور

مشکلات متعدد در خصوص استفاده از کارت‌های اعتباری برای گردشگران ورودی

راهکار

تصویب قانون حفظ آثار ملی، اصلاح قانون توسعه ایران‌گردی و جهانگردی.

اصلاح قانون توسعه ایران‌گردی و جهانگردی.

تدوین قانون صنایع‌دستی کشور.

دریافت متن کامل

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از شبکه مطالعات سیاست گذاری عمومی ، تاریخ انتشار 7 فروردین 97، کدمطلب: 182113 ، www.npps.ir