شعار سال: ورود تورم میانگین به بازه دو رقمی

اگرچه تورم مصرف‌کننده در سال ۹۶ در دایره تک رقمی ماند، اما تورم تولید‌کننده از این محدوده خارج شد. بر اساس گزارش بانک مرکزی نرخ تورم تولید‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به اسفندماه سال ۱۳۹۶ نسبت به ۱۲ ماه منتهی به اسفندماه سال ۱۳۹۵، به ۵/ ۱۰ درصد رسیده است. این عدد بالاترین رقم شاخص میانگین تورمی از مرداد ۹۴ به این سو محسوب می‌شود. تورم میانگین ۱۲ ماهه در اسفندماه ۱۳۹۵معادل پنج درصد بود که نشان می‌دهد در سال گذشته تحول جدی در بخش تولید‌کننده رخ داده است. نکته مهم‌تر اینجاست که در سال گذشته یک تغییر روند در تورم تولید‌کننده تثبیت شده است. تورم میانگین تولید‌کننده که تا سکوی ۴۶ درصدی در سال ۹۲ رفته بود، از شهریور آن سال در سیر نزولی قرار گرفت.

این نزول تا عدد ۲/ ۳ درصد در مهر ۹۵ پیش رفته بود؛ اما از آن ماه روند تغییر کرد. اتفاقی که در سال گذشته افتاد این بود که روند صعودی کاملا تایید شد و شدت بیشتری گرفت، تا جایی که در دو ماه پایانی سال تورم میانگین تولید‌کننده از بازه تک رقمی خداحافظی کرد و بار دیگر مرز دو رقمی را رد کرد. در ادبیات اقتصادی، از تورم تولید‌کننده به‌عنوان تورم پیش‌نگر یاد می‌شود؛ چراکه شاخص تغییرات قیمت در مرحله تولید و در کارخانه را نشان می‌دهد. انتظار بر این است که تغییرات قیمت در مرحله تولید با یک تاخیر زمانی خود را در مرحله مصرف نیز منعکس کند و تورم مصرف‌کننده را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو جهش شاخص تولید‌کننده در سال ۹۶ می‌تواند زنگ خطر را برای تورم در سال ۹۷ به صدا در آورد.

نوسان‌های ماهانه شدید

تغییرات نمایان شده در تورم میانگین نشان از نوسانات شدیدتر شاخص تولید‌کننده در سال ۱۳۹۶ دارد. تورم‌های ماهانه در سال گذشته گویای این واقعیت است. در سال ۹۶، میانگین تورم ماهانه شاخص تولید‌کننده یک درصد بود، درحالی‌که در سال ۹۵ این عدد ۹۷/ ۰ درصد گزارش شده بود که نشان می‌دهد در سال گذشته جهش شاخص تولید‌کننده جدی بوده است. در ۱۲ ماه سال ۱۳۹۶، تنها در سه ماه تورم ماهانه زیر یک درصد گزارش شده است. نوسان ماهانه شاخص تولید‌کننده در آخرین ماه نیز یک و نیم درصد گزارش شده است. تورم ماهانه شاخص مصرف‌‌کننده نیز در ماه‌های پایانی سال روند صعودی درپیش گرفته و در اسفندماه به ۱/ ۱ درصد رسیده است.

نرخ مهم دیگری که می‌تواند شدت نوسان شاخص تولید‌کننده را ارزیابی کند، تورم نقطه‌به‌نقطه است. این نرخ تغییرات شاخص در ماه مورد بررسی نسبت به ماه مشابه سال گذشته را نشان می‌دهد. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه از خرداد ۹۲ تا خرداد ۹۵، با حرکت در یک مسیر نزولی از ۴۹ درصد به ۶/ ۱ درصد تقلیل یافت. اما از اواسط سال ۹۵ روند صعودی در تورم نقطه‌به‌نقطه مشهود شد. در سال گذشته نیز روند صعودی امتداد یافت تا اینکه در مرداد ماه تورم نقطه‌به‌نقطه نیز از مرز دو رقمی عبور کرد و تا پایان سال نیز به روند صعودی خود ادامه داد. تورم نقطه‌به‌نقطه در ماه گذشته به ۸/ ۱۲ درصد رسید که بالاترین رقم این نرخ از بهمن ۹۳ به این سو محسوب می‌شود.

گروه‌های پرتلاطم

شاخص تولید‌کننده میانگینی از تغییرات قیمتی هشت گروه تولیدی است. بیشترین نوسان ماهانه در ماه گذشته در گروه «هتل و رستوران» بوده است که اتفاق قابل پیش‌بینی بود. معمولا حجم سفرهای نوروزی تقاضا برای اقلام مورد نیاز هتل و رستوران را در ایام پایانی سال افزایش می‌دهد. تورم ماهانه این گروه در اسفند ۹۶معادل ۶/ ۲ درصد بوده است. نوسان نوروزی «هتل و رستوران» در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ یک افزایش نسبی را نشان می‌دهد؛ چراکه تورم ماهانه این گروه در اسفند ۹۵معادل ۲/ ۲ درصد گزارش شده بود. اما نوسان ماهانه شدید در اسفند ۹۶ تنها مختص به هتل و رستوران نبود. گروه «حمل‌و‌نقل و انبارداری» نیز نوسان ماهانه بالای دو درصد را در ماه گذشته ثبت کرده است. در حالی که در ماه مشابه سال ۱۳۹۵، نوسان ماهانه این گروه صفر درصد بوده است. این جهش موجب شد تا تورم نقطه‌به‌نقطه گروه حمل‌و‌نقل به ۱/ ۹ درصد در آخرین ماه سال گذشته برسد. علاوه بر این دو گروه، نوسان ماهانه «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» و «ساخت» نیز ارقام بالایی را نشان می‌دهد. تورم ماهانه این دو گروه حدود ۵/ ۱ درصد بوده است.

اما از دید سالانه در پایان سال گذشته، بیشترین نوسان قیمت در بخش‌های تولیدی ساخت(صنعت) بوده است. تورم نقطه‌به‌نقطه صنعت در اسفند ۱۳۹۶ بیش از ۱۵ درصد بوده است. رشد قیمت‌ها در بخش تولید صنعتی نشان می‌دهد که خرید مواد اولیه در این بخش با رشد مواجه بوده است. این رشد می‌تواند یک پیام مثبت داشته باشد که خروجی واحدهای صنعتی در حال فروش و انبارها در حال تخلیه است. در واقع افزایش تورم در این بخش می‌تواند پیام‌آور رونق در بخش‌های صنعتی باشد. اما از طرفی نیز این موج افزایش قیمت در مراحل بعدی به قسمت مصرف می‌رسد و بخش مصرف از نظر درآمدی باید آمادگی خرید با قیمت‌های جدید را داشته باشد. پس از گروه ساخت یا صنعت، بیشترین نوسان سالانه در اختیار گروه «آموزش» و «سایر فعالیت‌های خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی» قرار دارد. تورم بخش‌های تولیدی این دو گروه بالای ۱۳ درصد بوده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 15 فروردین 97، شماره: 3371513