شعار سال: خشکسالی ۱۹سال است که در خراسان جنوبی بیداد می کند. سال ها بود که که اغلب قنات‌های این سرزمین شرمسار لب‌های تشنه کویر می شدند و مردمانش هم گاه و بیگاه دست به دعا گشودند تا شاید اشک آسمان، زمین را شادمان کند. و اما امسال تحفه بهاری خداوند در نخستین فصل سال نصیب کویرنشینان شد و موجی از خوشحالی به راه انداخت.

قطره های الماس گونه باران نه تنها روح کویر را شاداب کرد، بلکه آبگیری سدها های کوچک و بزرگ و ذخیره سازی ۱۴ میلیون متر مکعب آب، ذخیره ای چند ساله برای تامین آب مورد نیاز کشاورزان شد. دشت هایی که سال ها تازیانه داغ خورشید را به تن احساس کرده بودند هم با نوازش باران شوق پویایی گرفتند.

نفس خیس باران اراضی کشاورزی را شاداب کرد و بنا به گفته کارشناسان، بارش ۶۵ میلی متری باران، حیاتی دوباره را برای خاک تشنه کویر و محصولات زراعی و باغی استان رقم زد. جاری شدن آب از دامنه کوه ها هم نویدی بهاری بر دل خسته دامداران بود چراکه کوهسارهای این استان به دلیل خشکسالی های پیاپی از سال ها پیش صدای نی چوپان را از یاد برده بودند.

اگرچه این بارش ها اندکی از زخم های خشکسالی را مرهم شد اما باز هم نمی تواند دشت های تفتیده استان و قنات های خفته را کافی باشد و قصه پرغصه و دنباله دار کمبود باران همچنان ادامه دارد. از این رو با توجه به کاهش نزول باران، مهار روان آب ها نقش بسزایی در تامین بخشی از آب مورد نیاز کشاورزی دارد این در حالی است که در مهار روان آب های حاصل از بارش اخیر، اقدامات شایسته ای انجام نشده و باید اعتبارات بیشتری متوجه این امر باشد. با وجود خشکسالی ها، یافتن روش های کارامد استحصال آب باران می تواند پنجره ای جدید رو به توسعه کشاورزی و حل مشکلات کم آبی در مناطق شهری این استان باشد.

بارندگی ها همچنان کاهش دارد

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به بارندگی های اخیر بیان کرد: بیشترین میزان بارندگی ها در شهرستان سربیشه با میزان ۶۵.۸ میلیمتر بوده است.

علیرضا خندان رو ادامه داد: همچنین میزان بارندگی ها در شهرستان بیرجند ۲۴.۱ میلیمتر، شهرستان قاین ۲۴.۷ میلیمتر و در نهبندان ۸.۶ میلیمتر بوده است.

وی ادامه داد: همچنین این بارش ها در بشرویه ۹.۵ میلیمتر، طبس ۲۲.۸ میلیمتر، سرایان ۴۲.۵ میلیمتر و درمیان نیز ۳۶.۱ میلیمتر بوده است.

در اردیبهشت و خرداد ماه بارندگی ها در حد نرمال بلند مدت را شاهد خواهیم بود خندان رو با بیان اینکه میزان بارندگی ها از ابتدای سال زراعی تاکنون ۷۰.۸ میلیمتر بوده است، گفت: بیشترین بارندگی ها در شهرستان سربیشه و کمترین نیز در نهبندان گزارش شده است.

وی بیان کرد: میانگین بارندگی در سال زراعی ۶۲ میلیمتر بوده که نسبت به سال گشته ۱۷ درصد کاهش و نسبت به بلند مدت ۳۷ درصد کاهش بارندگی را شاهد بوده ایم.

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی با نوید بارندگی ها در ماه های آتی اظهار کرد: در اردیبهشت و خرداد ماه بارندگی ها در حد نرمال بلند مدت را شاهد خواهیم بود.

وی با اشاره به دمای استان در ۲۴ ساعت آینده بیان کرد: تا روز جمعه کاهش دما در اکثر نقاط استان پیش بینی شده که در ارتفاعات نیز شاهد وقوع یخبندان خواهیم بود.

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی بیان کرد: از کشاورزان خواستاریم با تمهیدات لازم از محصولات خود مراقبت کنند.

۱۴ میلیون متر معکب آب در سدها ذخیره سازی شد

معاون حفاظت و بهره بردای شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی هم در گفت و گو با خبرنگار مهر بیان کرد: میانگین بارندگی از ابتدای سال جاری تاکنون قریب به ۶۶ میلیمتر بوده است.

سعید سروری با بیان اینکه میانگین بارندگی در مدت مشابه سال گذشته ۸۶ میلیمتر بوده است، اظهار کرد: این میزان نسبت به متوسط دراز مدت ۱۰۲ میلیمتر بوده است.

وی اظهار کرد: شهرستان طبس با میانگین بارندگی ۹۸ میلیمتر بیشترین میزان بارندگی ها در سال جاری را به خود اختصاص داده است.

سروری بیان کرد: بارندگی های چند روز اخیر باعث شده ۴.۸ میلیون متر مکعب آب در سدهای مصنوعی آب بتوانیم ذخیره کنیم که سبب تقویت سفره های آب زیرزمینی می شود.

وی با بیان اینکه همچنین ۱۴ میلیون متر مکعب در هفت سد، آب ذخیره شده است، اظهار کرد: بیشترین میزان ذخیره سازی مربوط به سد نهرین با میزان چهار میلیون متر مکعب بوده است.

سروری ادامه داد: سد نهرین علاوه بر تامین آب کشاورزی، تامین آب شرب را به عهده دارد و با این میزان ذخیره سازی، تابستان امسان دغدغه تامین آب نخواهیم داشت.

معاون حفاظت و بهره بردای شرکت آب منطقه ای خراسان بیان کرد: در حال حاضر ۱۳۰ میلیون متر معکب کسری آب زیرزمینی داریم.

آب هایی که هدر می رود

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در گفت وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: سیلاب یکی از معضلات جهانی در حوزه آب بوده که به صورت سلسله مراتبی بیشتر می شود.

علیرضا نصرآبادی با بیان اینکه شرایط استان به دلیل همزمانی سیل و خشکسالی نسبت به سطح کشوری در شرایط بحرانی تری قرار دارد، گفت: شرایط به گونه ای پیش رفته که بعد از خشکسالی های طولانی، هر سال شاهد وقوع سیل هستیم.

شرایط استان به دلیل همزمانی سیل و خشکسالی نسبت به سطح کشوری در شرایط بحرانی تری قرار دارد وی با بیان اینکه باید این سیل ها را فرصتی برای استان کویری بدانیم، اظهار کرد: اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری از بهترین روش های مهار روان آب ها و ذخیره سازی آن ها است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: سالانه بخشی از آب حاصل از باران به مرزها و کویر لوت می رود و از دسترس خارج می شود.

تخصیص ۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای مهار روان آب ها

وی با بیان اینکه با همین شرایط خشکسالی توانسته ایم بین هشت تا ۴۶ میلیون متر معکب مهار روان آب داشته باشیم، گفت: از ابتدای سال آبی امسال تا قبل از بارندگی های اخیر، ۳۰ میلیون متر معکب مهار روان آب ها را داشته ایم.

نصرآبادی با اشاره به اعتبارات اجرای طرح های آبخیزداری بیان کرد: در طول بازه زمانی ۱۰ ساله چیزی کمتر از ۴۰ میلیارد تومان اعتبار داشتیم که یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از وسعت هفت و نیم میلیون هکتاری حوزه ابخیزداری را توانسته پوشش بدهد که نیازمند اقدامات بیشتری است.

وی ادامه داد: خوشبختانه در سال ۹۷، با مجوزی که رهبری برای برداشت از صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح های آبخیز داری داده اند، سهم خراسان جنوبی ۲۰ میلیارد تومان است که درصورت تخصیص کامل، اقدامات ارزشمندی در این حوزه انجام خواهد شد.

کویری بودن خراسان جنوبی و ضعف پوشش گیاهی آن بر کسی پوشیده نیست. از این رو بارش باران قالبا با جاری شدن سیل و ایجاد روان آب ها نمود پیدا می کند که مهار آن می تواند نقش بسزایی در تامین نیاز آبی مردم داشته باشد. این در حالی است که متاسفانه این نعمت الهی به دلیل نبود برنامه ای منسجم و کارشناسی شده، روانه دشت ها شده و یا از مرزها از دسترس خارج می شود.

بارش‌های اخیر در استان خراسان جنوبی در جای خود اتفاق مهم و خوبی بود ولی باید توجه داشته باشیم که این بارش‌ها نمی تواند باعث رفع خشکسالی‌های بلندمدت شود و اگرچه ممکن است مشکل تا حدی تعدیل شود ولی از حافظه بلندمدت طبیعت پاک نمی‌شود و همچنان باید صرفه جویی و مصزف بهینه منابع آبی استان مورد توجه مردم باشد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر ، تاریخ انتشار 30 فروردین 97، کدمطلب:4275251، www.mehrnews.com