امضاهای طلایی، سد راه اجرای دولت الکترونیک است

این روزها ایجاد شفافیت و مبارزه با فساد به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است و به‌گفته کارشناسان، دولت الکترونیک سد راه فساد شده و شفافیت ایجاد می‌کند.

شعار سال: درهمین راستا دولت بارها از فراهم کردن زیرساخت دولت الکترونیک خبر داده و اعلام کرده است که با وجود فراهم شدن زیرساخت‌های دولت الکترونیک، هنوز بسیاری از دستگاه‌ها به دولت الکترونیک متصل نشده‌اند. ولی براستی دولت الکترونیک چقدر می‌تواند در شفاف‌سازی و مبارزه با فساد نقش ایفا کند؟ چرا با وجود اینکه زیرساخت دولت الکترونیک از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مهیا شده است، هنوز بیشتر دستگاه‌ها به آن متصل نشده اند؟ چه عواملی موجب شده است تا دولت الکترونیک هنوز به‌ صورت کامل اجرایی نشود؟ روزنامه «ایران» به سراغ نمایندگان مجلس رفته و نظر آنان را درباره سؤال‌های مطرح شده، جویا شده است.

امضاهای طلاییخط قرمز دولت الکترونیک

رمضانعلی سبحانی فر رئیس کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن در مجلس گفت: دلیل عمده تأکید بر راه‌اندازی دولت الکترونیک تسریع در خدمات‌رسانی به مردم، کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از دخالت افراد در سیستم اداری و تخلف و فساد است. هر جایی که فساد وجود دارد نشان می‌دهد که افراد بیشتری در روند انجام کارها با امضاهای طلایی دست دارند. بنابراین در برنامه توسعه پنجم و ششم به راه‌اندازی دولت الکترونیک تأکید شده است. وقتی دستگاه‌های اجرایی به دولت الکترونیک و مرکز ملی تبادل داده‌ها که بر بستر شبکه ملی اطلاعات شکل گرفته است، متصل شوند نقش افراد در روند انجام کارها و امضاهای طلایی کاهش یافته و در پی آن فساد مالی و اداری چه در درون و بیرون دستگاه‌ها نیز روند نزولی به خود می‌گیرد. بسیار واضح است که اتصال دستگاه‌ها به دولت الکترونیک باعث شفافیت و مانع فساد می‌شود.
عضو کمیسیون صنایع و معادن افزود: طبق گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات زیرساخت‌های دولت الکترونیک از نظر فنی صددرصد از سوی این وزارتخانه فراهم شده است، ولی تنها 20درصد دستگاه‌ها به دولت الکترونیک متصل شده‌اند و به مردم خدمات ارائه می‌دهند. این درحالی است که بخش عمده خدمت‌رسانی مربوط به شهرداری‌هاست. 18 درصد خدمات‌رسانی مربوط به نیروی انتظامی است. قوه قضائیه بیش از 30درصد خدمت را به مردم ارائه می‌دهد که متأسفانه هیچ‌کدام این دستگاه‌ها و قوا به مرکز ملی تبادل اطلاعات داده متصل نیستند و در دولت الکترونیک به مردم خدمات ارائه نمی‌دهند. نماینده مردم سبزوار گفت: طبق گزارش سازمان استخدامی کشور باید سه هزار دستگاه به دولت الکترونیک متصل شوند ولی تنها 105 دستگاه به دولت الکترونیک متصل شده‌اند. البته تمام خدمات شناسایی شده و برخی نیز کد شناسایی گرفته‌اند و بخش دیگری در حال انجام کد شناسه هستند. نماینده مردم سبزوار درباره اجرایی نشدن کامل دولت الکترونیک گفت: برخی قوا و دستگاه‌های اجرایی خود را ملزم به اتصال دولت الکترونیک نمی‌دانند در صورتی که قانونگذار تأکید کرده است که نه تنها دستگاه‌های اجرایی بلکه دیگر قوا نیز باید به این شبکه متصل شوند. به عبارتی تمام دستگاه‌ها باید خود را ملزم به اتصال به مرکز تبادل ملی اطلاعات بدانند و پایگاه داده‌های خود را به مرکز ملی تبادل اطلاعات متصل کنند بنابراین در همین راستا مجلس با جدیت با برگزاری جلسات هفتگی در حال پیگیری اتصال دستگاه‌ها و قوا به دولت الکترونیک است. در پیگیری‌های انجام شده از سوی کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن قرار است دستگاه‌ها هر چه سریعتر به دولت الکترونیک متصل شوند.
سبحانی فر افزود: در پیگیری‌های انجام شده از سوی مجلس هیچ دستگاه و قوایی مشکل فنی در اتصال به مرکز ملی تبادل داده و خدمت‌رسانی بر بستر دولت الکترونیک ندارد. دستگاه‌ها و قوا در اتصال به دولت الکترونیک به‌دلیل حفظ استقلال دستگاه خود مقاومت می‌کنند. از سوی دیگر مقاومت بیشتر در بخش امضاهای طلایی است چون با اتصال دستگاه‌ها و قوا به دولت الکترونیک امضاهای طلایی حذف می‌شود.

دولت الکترونیک،سد راه عملکرد سلیقه‌ای
حمیده زرآبادی نماینده مردم قزوین نیز با بیان اینکه دولت الکترونیک شفاف‌سازی در کارها را در پی دارد به «ایران» گفت: شفاف‌سازی و مبارزه با فساد اکنون به‌صورت جدی به یکی از مطالبه‌های مردمی تبدیل شده است و مجلس به‌صورت جدی پیگیر این مطالبه مردم است چون تنها با محقق شدن کامل دولت الکترونیک می‌توان به خواسته مردم پاسخ داد. اجرایی شدن کامل دولت الکترونیک می‌تواند جلوی فساد و رانت را بگیرد.
وی افزود: اکنون تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها منوط به افراد است. همین موضوع موجب شده تا کارها در دستگاه‌ها سلیقه‌ای انجام شود. وقتی کارها سلیقه‌ای انجام شود خود رانت و فساد می‌آورد در صورتی که با اتصال به دولت الکترونیک دیگر تمام مراحل کاری شفاف‌سازی خواهد شد. شفافیت نیز خود مانع رانت و فساد و اعمال سلیقه شده و موضوع‌ها بدرستی قابل پیگیری می‌شود.
عضو کمیسیون صنعت، معدن و تجارت درباره اجرایی نشدن دولت الکترونیک نیز گفت: علت متصل نشدن دستگاه‌ها به دولت الکترونیک نبود یکپارچگی در بین دستگاه‌ها است. دستگاه‌ها باید از طریق مرکز ملی تبادل داده‌ها نیز به هم لینک شوند ولی بسیاری از دستگاه‌های دولتی هنوز به مرکز ملی تبادل داده‌ها متصل نشده‌اند. هر دستگاهی به‌صورت جزیره‌ای در جهت الکترونیکی شدن گام برداشته است از این‌رو دولت الکترونیک به معنای واقعی شکل نمی‌گیرد.
زرآبادی افزود: مجلس از بعد نظارتی جدی‌تر از قبل ورود کرده و در حال پیگیری است که چرا دستگاه‌ها با وجود فراهم شدن زیرساخت‌ها هنوز به دولت الکترونیک و مرکز ملی تبادل اطلاعات متصل نشده‌اند. دستگاه‌ها و قوا طبق قانون باید به دولت الکترونیک متصل شوند از این‌رو مجلس به پیگیری‌های خود برای عملی شدن مطالبه مردم ادامه می‌دهد.

خلاصه شدن دولت الکترونیک در پیشخوان‌ها
عبدالرضا مصری نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی نیز به «ایران» گفت: با وجود اینکه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات زیرساخت‌های فنی، شبکه اینترنت، فیبر نوری و غیره را برای دولت الکترونیک راه‌اندازی و فراهم کرده ولی تاکنون تنها 30 درصد از این دولت الکترونیک محقق شده است. بخش عمده کار که به لینک شدن دستگاه‌ها به هم از طریق مرکز ملی تبادل داده مربوط می‌شود هنوز انجام نشده است بنابراین معتقدم هنوز دولت الکترونیک در کشور پا نگرفته است. مصری عضو کمیسیون برنامه و بودجه افزود: برای اینکه کارها در دولت الکترونیک سریعتر پیش برود دولت باید دستگاه ها را مکلف می‌کرد تا بحث الکترونیکی شدن را جدی بگیرند. اگر دولت الکترونیک به معنای واقعی شکل نمی‌گیرد چون راه‌اندازی آن در دستگاه‌ها سلیقه‌ای انجام می‌شود.
وی در ادامه گفت: تا زمانی که به هر دلیلی در دستگاه‌ها و قوا مقاومت برای اتصال به دولت الکترونیک وجود دارد دولت الکترونیک به معنای واقعی نیز شکل نمی‌گیرد و به‌دنبال آن شفاف‌سازی که همه به‌دنبال آن هستند، میسر نخواهد شد.
مصری با اشاره به اینکه به‌طور قطع اتصال دستگاه‌ها به یکدیگر از طریق مرکز ملی تبادل داده و دولت الکترونیک شفافیت ایجاد می‌کند، گفت: اگر سایت ثبت سفارش کالاهای وارداتی به سازمان مالیاتی، بانک ملی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک متصل بود تخلفی که اخیراً در ثبت سفارش خودرو صورت گرفت اتفاق نمی‌افتاد و براحتی قابل ردیابی بود.
نماینده مردم کرمانشاه به بحث امنیت و دسترسی‌های نظام الکترونیکی نیز اشاره کرد و گفت: چرا باید در سایت ثبت سفارش کالاهای وارداتی طراح سایت یا کاربر به بخش مدیریت ثبت سفارش دسترسی داشته باشد، این دسترسی‌ها نیز خود فساد و رانت ایجاد می‌کند بنابراین باید سیستمی در دستگاه‌ها طراحی شود که هیچ‌کس نتواند به آن نفوذ کند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه لینک شدن دستگاه‌ها از طریق مرکز ملی تبادل داده‌ها را بسیار مهم عنوان کرد و گفت: مدت‌ها است از حذف دهک‌های پردرآمد یارانه‌بگیرها می‌گویند فکر می‌کنید چرا این وعده عملی نمی‌شود چرا که بانک‌ها با هم لینک نیستند و نمی‌دانند چه کسانی دارا و ندار هستند بنابراین اگر سازمان مالیاتی کشور و بانک اطلاعات ایرانیان و دیگر بانک‌ها به هم متصل شوند این کار براحتی انجام می‌شود.
وی افزود: متأسفانه دولت الکترونیک تنها به پیشخوان‌ها خلاصه شده است و نه تنها پیشخوان‌ها کار و هزینه‌ها را کاهش نداده است، بلکه ارائه خدمات به مردم را طولانی‌تر و پرهزینه‌تر نیز کرده است.
مصری در ادامه به بحث مقاومت نیز اشاره کرد و گفت: دستگاه‌ها مقاومت می‌کنند چون سود ناشی از امضاهای طلایی را از دست می‌دهند و باید کرکره‌های مغازه خود را پایین بکشند این در حالی است که هرچه امضا بیشتر شود هزینه تولید و خدمات در کشور نیز بالا می‌رود و هر چه میزان امضاها کم و کارها از طریق سیستم انجام شود، مراجعه مردم برا ی انجام کارها کم می‌شود و برخی مدیران این را نمی‌خواهند.