آموزش‌وپرورش برای سواد اطلاعاتی و ارتباطاتی دانش‌آموزان چه کرده است؟

تحولات ناشی از انقلاب اطلاعاتی تا آنجا مهم و قابل‌توجه بوده‌اند که امروزه فرد باسواد به کسی اطلاق می‌شود که چهار مهارت پایه‌ای را داشته باشد؛ یعنی افزون‌بر سوادهای سنتی، (سواد خواندن، نوشتن و حساب)، سواد جدیدی مطرح شده که یونسکو از آن به‌عنوان سواد اطلاعاتی و ارتباطاتی (Information & Communication Litracy) نام می‌برد.

شعار سال: در کشور ما، فراگیرترین نهادی که به امر آموزش و تربیت نیروی انسانی می‌پردازد، وزارت آموزش‌وپرورش است که حدود یک‌چهارم جمعیت ایران را در خود جای داده است. متناسب با تحولات جدید در عصر اطلاعات، آموزش‌وپرورش هم باید تحولاتی را از سر بگذراند تا بتواند جایگاه مؤثر خود را در رشد و پیشرفت جامعه بیابد. در این فضا آموزش‌وپرورش با سه مسئله اساسی مواجه است. آموزش‌وپرورش از یک طرف باید مهارت‌های جدید مورد نیاز در عصر اطلاعات را به دانش‌آموزان آموزش دهد و از طرف دیگر باید ابزارها و فناوری جدید را در خدمت آموزش به کار گیرد و بالاتر از همه اینها باید به اصلاح فرایندها و مهندسی مجدد سازمان خود متناسب با عصر اطلاعات بپردازد. بر اساس بخشی از مفاد بیانیه اجلاس سران کشورهای جهان درباره جامعه اطلاعات (2003 WSIS) تمام کشورهای امضاکننده باید طبق یک برنامه زمان‌بندی مشخص، توسعه ICT در دبیرستان‌ها را تا سال 2010 و توسعه ICT در سایر مقاطع تحصیلی را تا سال 2015 به پایان برسانند.
این در حالی است که آموزش‌وپرورش در مسیر انطباق با عصر اطلاعات با چند مانع جدی روبه‌روست. تمرکزگرایی شدید در حیطه‌های برنامه‌ریزی آموزشی و در حیطه‌های اجرائی، از ویژگی‌های فرهنگی و ساختاری آموزش‌وپرورش ماست که با عصر اطلاعات که تأکید زیادی بر نوآوری و ابتکار و مدیریت و رهبری یادگیری دارد، فاصله بسیاری دارد. موارد دیگری مانند ضعف انگیزه و مهارت‌های معلمان، نامناسب‌بودن فضاهای آموزشی، کمبود توان تحقیقاتی و محدودیت‌های مالی آموزش‌وپرورش، از مهم‌ترین موانع این عرصه هستند و در برنامه‌های توسعه فناوری اطلاعات در آموزش‌وپرورش باید مدنظر قرار گیرند.