شعار سال: نشست سیاسی سالانه جهان در حالی از اواخر شهریورماه جاری در نیویورک برگزار می‌شود که انتظار می‌رود رئیس جمهوری ایران به سیاق سال‌های گذشته در این نشست حضور به هم رساند. آنچه نشست پیش رو را متفاوت از سال‌های گذشته می‌سازد، عملی شدن تهدید دولتمردان امریکا به خروج از برجام و تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور به عهده‌دار شدن جلسه‌ای از جلسات شورای امنیت با موضوع ایران است. دو رویدادی که بی تردید وجه مهم آن تلاش تمام عیار دولت امریکا برای مقابله با ایران و ناکام ساختن تصمیم به حفظ برجام از سوی سایر طرف‌های توافق هسته‌ای می‌باشد. در چنین شرایطی و در حالی که تا لحظه تنظیم این گزارش هنوز خبری درباره مشارکت روحانی در نشست نیویورک منتشر نشده است، برخی محافل رسانه ای مرتبط با تندروها به مین گذاری بر سر راه او روی آورده‌اند. اخبار، گزارش‌ها و تحلیل‌های منتشر شده این روزهای این رسانه‌ها بیش از آنکه بر موضوع دفاع از برجام و ایستادن در کنار کشورهایی باشد که خواهان حفظ این پیمان هستند، به خط و نشان کشیدن برای تصمیماتی می‌پردازند که ممکن است با حضور روحانی در نیویورک همراه باشد. تصمیمی که بی تردید در هماهنگی با مقامات عالیه نظام، اتخاذ می‌شود.

کوشش ترامپ برای فضاسازی علیه ایران

این نخستین بار بعد از خروج امریکا از توافق هسته‌ای است که رؤسای بلندپایه کشورهای جهان در گردهمایی نیویورک حضور می‌یابند. این در حالی است که کناره‌گیری امریکا از برجام و موج دامنه‌دار فضاسازی‌های این کشور علیه ایران تاکنون نتوانسته است پایه و اساس قابل اعتنایی در میان شرکای اروپایی واشنگتن پیدا کند. نتیجه‌ای که بی تردید ترامپ می‌کوشد در جلسات پیش روی مجمع عمومی سازمان ملل و با تکیه بر کرسی ریاست جلسه شورای امنیت آن را تغییر دهد. موضع ترامپ در کنار تلاش اندک متحدان منطقه‌ای‌اش برای برچیدن دیوار اعتماد میان ایران و کشورهای بزرگ جهان که تحت تأثیر حل مناقشه هسته‌ای و طی ادوار طولانی از مذاکرات شکل گرفت، اگر چه سبب شده آینده برجام با اما و اگرهای زیادی روبه‌رو شود؛ اما حداقل برای شکل‌گیری این نگاه که میان اروپا و امریکا در اجماع سازی دوباره علیه تهران شکاف به وجود آمده است، شکی باقی نگذاشته است. با وجود این انتظار می‌رود رئیس جمهوری امریکا در جلسات آتی سازمان ملل در کنار تلاش برای فضاسازی علیه ایران از طریق اتهامات بی پایه و اساس در شورای امنیت و دفاع از تصمیم به کناره‌گیری از برجام، خواهد کوشید با تکرار ادعای نقض حقوق بشر، حمایت ایران از تروریسم و مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه، افکار عمومی جامعه بین‌الملل را نیز تحت تأثیر قرار دهد. ادعاهایی که بی تردید ترامپ با توسل به آنها می‌کوشد به تصمیم‌های در حال اجرایش از قبیل تحریم‌های نفتی ایران و در دستور کار قرار دادن احتمالی گزینه جنگ نظامی علیه ایران مشروعیت ببخشد.

مواضع تأثیرگذار روحانی درنیویورک

نخستین حضور روحانی در نشست سالانه سازمان ملل در حالی رقم خورد که مشی اعتدالی او در حل و فصل موضوعات بین‌المللی مورد استقبال همتایان اروپایی‌اش قرار گرفت. چنانکه این حضور تأثیرگذار بعدها پایه‌گذار گفت‌وگوهای نتیجه بخش هسته‌ای شد و نهایتاً به برجام انجامید. از سوی دیگر رئیس جمهوری ایران در نخستین سخنرانی‌اش ایده‌ای را مطرح کرد که بعدها تسلسل رخداد‌های روی‌داده در جهان و بویژه اتفاقات منطقه خاورمیانه به ماندگاری و ضرورت توجه به آن افزود. ایده «جهان عاری از خشونت و افراط‌‌گرایی» اگر چه متأثر از مسائل مبتلابه جامعه جهانی مطرح شد اما بعدها گسترش وقایع تروریستی و شکل‌گیری گروه‌های رادیکال در عراق و سوریه آن را به ایده‌ای روزآمد‌تر از آنچه بود تبدیل کرد. در کنار اینها نباید از حضور مؤثر ایران در سال‌های بعد از دستیابی به برجام در نشست‌های مجمع عمومی و ملاقات‌های کارساز روحانی با همتایانش به آسانی گذشت. دیدارهایی که به افزایش اعتماد و تعمیق بخشی به مناسبات سیاسی و اقتصادی ایران با کشورهای اروپایی انجامیده و علاوه بر منافعی که برای کشورمان به دنبال داشته در لایه پنهان خود به افزایش شکاف و تضارب منافع اروپا و امریکا بر سر ایران و ایستادگی اروپایی‌ها برای حفظ برجام انجامیده است.

توصیه به رفتار منفعلانه

با وجود چنین پیشینه‌ای از سابقه حضور ایران در نشست‌های سازمان ملل و تلاش‌های یاد شده دولت ترامپ برای ایجاد اجماع جدید در شورای امنیت علیه کشورمان، برخی رسانه‌ها با تأکید بیشتر از همیشه خود بر لزوم ادامه یافتن تخاصم با امریکا، عالی‌ترین مقام اجرایی کشور و تیم دیپلماسی همراه او را در آستانه نشست نیویورک تهدید می‌کنند. آنها در گزارش‌هایشان نه تنها به پیش‌بینی اتفاقات و نیت‌خوانی مسئولان می‌پردازند که حتی در این راه از تضعیف دستگاه دیپلماسی کشور ابایی ندارند. اینچنین است روزنامه‌ای که در ماه‌ها و سال‌های گذشته تیتر‌ها و عکس‌های صفحه اولش در بزنگاه‌های تاریخی کشور و در تقابل با دستاوردهای برجام زبانزد خاص و عام است در گزارشی با عنوان «فرصتی برای تحقیر ترامپ» ضمن طرح این ادعا که «مگر حضور همه ساله آقای روحانی در نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل چه دستاوردی داشته است که با عدم حضور ایشان از دست برود؟!» از او خواست تا در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت نکند. ادعایی که حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری در واکنش به آن روزنامه کیهان را قدیمی‌ترین و ارشدترین سخنگوی جریان کوچک ولی قدرتمند «نه به دیپلماسی» در ایران معاصر دانست و گفت: «استدلال برای عدم حضور در مجمع از ترس امکان حضور در جلسه شورای امنیت غلط است.» آشنا افزود: «یادم نمی‌آید در جریان حماسه کلمبیای رئیس جمهوری قبلی، کیهانیان درباره اهانت به ایشان یا ایران نگرانی ابراز کرده باشند یا هیچ گاه از دستاوردهای سفرهای همیشه موفق ایشان سؤال کرده باشند.»این همه در حالی است که قریب به اتفاق صاحبنظران معتقدند مقام‌های ایرانی در نشست پیش روی سازمان ملل باید در بالاترین سطح حضور یافته و مواضع خود را به تأثیرگذارترین شکل ممکن طرح نمایند. فرصتی که رئیس جمهوری ایران با بهره‌گیری از آن و در خلال سخنرانی و دیدارهایی که با همتایان خود از سراسر جهان از سر خواهد گذراند، می‌تواند تصمیم دولتمردان امریکا به خروج از برجام، نقض قطعنامه 2231 و زیر پا گذاشتن اصول و قوانین مذاکره و پیمان‌های بین‌المللی و تصویب تحریم‌های غیرقانونی را زیر سؤال ببرد.

از سوی دیگر در شرایطی که اقدامات چنینی ترامپ علیه ایران و تقویت همپیمانی‌اش با شرکای منطقه‌ای امریکا می‌تواند به افزایش فشار علیه ایران بینجامد، هیأت دیپلماتیک ایران می‌تواند در نیویورک، ایده «منطقه قوی‌تر» را مورد پیگیری مؤثر قرار دهد. راهکاری که می‌توان آن را برای برون رفت منطقه از وضعیتی دانست که اصطکاک‌های درونی مانع از رشد و توسعه آن شده و بستری برای یکه‌تازی امریکا و برخی بازیگران منطقه‌ای فراهم آورده است.بنابراین نباید از این زاویه غافل شد که توصیه به رفتار منفعلانه ایران و پرهیز از حضور مؤثر در نشستی به اهمیت نشست سازمان ملل در قبال یارکشی امریکا و سوق دادن بیشتر کشورها به سمت اجماع علیه کشورمان به دلیل یک ایران هراسی موهوم هیچ کمکی به تأمین منافع ملی کشور نخواهد کرد.

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه ایران، تاریخ انتشار 21 شهریور 97، کد مطلب: 481685، www.iran-newspaper.com