از طرفی ظرفیت دیگری در توسعه کشاورزی داریم و آن ، کشت و فراوری محصولات دارویی و گیاهی بخصوص در مناطق کوهپایه ای و کوهستانی استان یک ظرفیت خدادادی است، که خود به تنهایی می تواند در اقتصاد کشور اثر گذار باشد ،در حال حاضر بسیاری از کشورهای آسیایی و در مجاور ما کشوری چون ترکیه در این زمینه جایگاه بالایی را در این زمینه در دنیا دارند و خوشبختانه تجربه های خوبی هرچند در سطح کوچک در استان ما در حال شکل گیری است.برای مثال در طرح پایلوت تولید زعفران منطقه دیلمان ، محصولی برداشت شده که بر اساس نتایج آزمایش های صورت گرفته کیفیت آن از نظر رنگ و طعم و .... از کیفیت زعفران قائنات خراسان که بالاترین برند کشور می باشد مطلوب تر است و اگر در کنار توسعه کشت انواع گیاهان دارویی و خوراکی ، بتوانیم مراکز فراوری و عصاره گیری و بسته بندی و شبکه توزیع را هم داشته باشیم ،اشتغال و ارزش افزوده چند صد برابری را نصیب استان خواهیم نمود. همچنین استان گیلان با نوار ساحلی حدود 270 کیلومتری و داشتن ظرفیتهای آبهای داخلی پتانسیل بالایی برای پرورش ماهیان خاویاری دارد که نمونه های موفق آن به خصوص در مناطق غربی استان در بحث صادرات و ارز آوری به کشور بسیار موفق و شکوفا هستند. به گفته مدیر یکی از همین واحدهای تولیدی شهرستان تالش ، در آمد حاصل از صادرات خاویار و فروش گوشت ماهی اوزون برون در یک هکتار استخر یرورش ،از سال هفتم تولید ،در حال حاضر حدود 5میلیارد تومان است. با توجه گستردگی اراضی ساحلی فقط کافیست برای حداقل 1000هکتار از این اراضی برنامه داشته باشیم ،عددی که بدست خواهد آمد اقتصاد ایران را متحول خواهد کرد. با یک همیت و استفاده از تجربه این عزیزان در همراه سازی سایر سرمایه گذاران برنامه محور و موفق عمل نماییم.

در مورد گردشگری هم هنوز سردر گمیم! نمی دانیم آیا توریسم تخصصی هدف ماست یا توریسم انبوه و آمار خودرو های گذری؟ همانگونه که می دانید گردشگری و توریسم انبوه در دنیا ، غرب از حدود دهه شصت میلادی که ناشی از توسعه راهها، صنعت و تکنولوژی و تغییر قوانین کار دچار جهش فوق العاده ای شد و برای سرویس دادن به این تعداد گردشگر ،خدمات و امکانات جامعه میزبان رشد فوق العاده ای کرد و کم کم از دهه 80 و نود میلادی ، با توجه به نیاز گردشگراتن به فاز گردشگری تخصصی گام نهاد ، ولی متاسفانه این انتقال تئوریک و آکادمی به جامعه ما سریع منتقل شد در صورتی که ما هنوز تجربه و آمادگی و راه های فیزیکی این تحول را طی نکرده بودیم . هنوز در آماده سازی جامعه میزبان و مشارکت مردم بومی در این ضیافت چند ده میلیونی گردشگری داخلی ویژه حرکت خوبی صورت نگرفته است. هر چند معتقدم خیلی از ظرفیتهای گردشگری استان فرهنگی و اجتماعی و بر پایه آداب و رسوم و صنایع دستی و غذاهای محلی ماست که فقط نیاز به معرفی و مدیریت برنامه ریزی دارد. نیاز چندانی به زیر ساخت آنچنانی ندارد.در زمینه توریسم سلامت و همچنین گردشگری پزشکی ظرفیتهای خوبی داریم که باید دقیق تر و با توجه به بازار هدف بیشتر و بهتر کار کنیم، باید آژاتسهای مسافری ما در کشورهای هدف ما شعبه های فعال ایجاد کنند، این ظرفیت ارز آوری خوبی را به کشور خواهد داشت. باید به این نکته توجه داشت توریسم مبتنی بر بوم گردی و ژئوتوریسم می تواند یکی از اولویتهای گردشگری در استان باشد ، که خود به تنهایی مناطق روستایی و بکر استان را متحول خواهد کرد، خیلی از گردشگران از همزبان شدن و نشست و بر خواست با جامعه بومی و آن روستایی ساده که در نقاط دور افتاده و چشم اندازهای جنگلی استان ساکن هستند لذت خواهند برد، چنین توریستی دنبال سکنی گزینی در هتلهای چند ستاره نیست و با تجهیز و آماده سازی زنجیره ایی خانه های روستایی و استفاده از غذاهای محلی، پول و هزینه هتلهای 5ستاره را هم خرج خواهد کرد، هرچند ساخت هتلها و مجتمع های لوکس از نیازها و ضروریت های ویژه استان است. با توجه به ظرفیت خوب راههای دسترسی استان و نوع گردشگرانی که در فصول مختلف سال به گیلان سفر می کنند، متاسفانه بزرگترین کمبودی که در تمام شهرستان های احساس می شود ،فقدان رو ساختی تحت عنوان کمپینگ های استاندارد و چهار فصل است، که می توانند قشر عظیمی از گردشگران را پوشش دهد. کافیست شهرستانهای استان را بر اساس تعداد گردشگران و نوع تاسیسات و ظرفیتهای موجودشان درجه بندی شوند و با مشارکت شهرداری ها و بخش خصوصی و حمایت دولت در، نزدیکترین نقاط به شهرها و همچنین مناطق توریستی کمپینگهایی با امکانات و خدمات برای میزبانی گردشگران مهیا گردند، بر اساس مطالعات ظرفیتها باید مناسب دیده شود تا در پیک سفر دچار کمبود نباشیم، هر چند با توسعه خدمات ریلی فقدان این امکانات در آینده نزدیک می تواند به یکی از معضلات استان تبدیل شود. با ایجاد کمپینگ که می تواند ضمن فراهم نمودن آسایش و امنیت گردشگران، ضمن کم کردن هزینه های اقامت و پذیرایی ، زمینه ماندگاری بیشتر آنها را فراهم نماید و از پدیده هایی چون خیابان خوابی و مدرسه خوابی نیز جلوگیری شود.

اولویت اصلی صنعت استان نیز می تواند صنایع تبدیلی ، فرآوری محصولات کشاورزی و تولید و مونتاژ ،سرمایه گذاری بر روی تکنولوژی های جدید و توسعه خدمات باشد، که خود می تواند حمایت گر صنعت گردشگری و توسعه کشاورزی استان قلمداد گردد. البته شایان ذکر است تمامی موارد مطرح شده بر اساس بررسی ها،تجربه و مطالعات اینجانب بوده و بی شک استان گیلان در زمینه های متعدد چون صادرات ،ترانزیت ،مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ، دریا نوردی و تجاری و صنعتی و تکنولوژی های نو و ... دارای ظرفیت های فراوان و بالقوه پرشماری است که باید بر اساس یک طرح منسجم مطالعاتی در قالب آمایش سرزمین مورد ارزیابی قرار گرفته و به بهترین نحو از پتانسیل های نیروی انسانی، با اولویت حفظ محیط زیست، منابع و چشم اندازهای استان به سمت توسعه گام برداریم.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبسایت تدبیر شرق ، تاریخ انتشار24 مهر1394، كدمطلب:- : www.tadbireshargh.ir